- CHƯƠNG BỐN
- BỐN PHÁP
XXV.
PHẨM SỢ HÃI PHẠM TỘI
(I)
(241) PHẠM TỘI (1)
1. Một thời, Thế Tôn
trú ở Kosambi, tại khu vườn Ghosita. Rồi Tôn giả Ànanda đi
đến Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi
xuống một bên. Thế Tôn nói với Tôn giả Ànanda đang ngồi
xuống một bên :
- Này Ànanda, sự tranh
chấp ấy đã được chấm dứt chưa ?
- Từ đâu, bạch Thế
Tôn, sự tranh chấp ấy sẽ chấm dứt được ? Bàhiya, vị đồng
trú với Tôn giả Anuruddha hoàn toàn đứng về phía hòa hợp
tăng. Do vậy, Tôn giả Anuruddha nghĩ rằng không nên nói một
lời nào.
- Này Ànanda, có khi nào
Anuruddha lại can thiệp vào những vấn đề tranh chấp giữa
chúng Tăng ? Phải chăng, này Ànanda, khi nào có vấn đề tranh
chấp gì khởi lên, chính hai Thầy Sàriputta và Moggallàna làm
chấm dứt tất cả tranh chấp ấy ?
2. Này Ànanda, do thấy
bốn lợi ích này, kẻ ác Tỷ-kheo thích thú với phá hòa
hợp Tăng. Thế nào là bốn ?
Ở đây, này Ànanda,
kẻ ác Tỷ-kheo, do theo ác giới, theo ác pháp không trong
sạch, sở hành đáng nghi ngờ, có hành động che giấu, không
phải Sa-môn nhưng tự xưng là Sa-môn, không hành Phạm hạnh
nhưng tự xưng là hành Phạm hạnh, nội tâm mục nát, đầy
ứ dục vọng, một đống rác dơ bẩn. Vị ấy nghĩ như sau :
"Nếu các Tỷ-kheo sẽ biết ta là ác giới, theo ác pháp,
không thanh tịnh … một đống rác dơ bẩn; nếu họ hòa
hợp, họ sẽ làm hại ta; nếu họ chia rẽ, họ sẽ không làm
hại được ta". Này Ànanda, do thấy lợi ích thứ nhất này,
ác Tỷ-kheo thích thú với pháp hòa hợp Tăng.
3. Lại nữa, này Ànanda,
Tỷ-kheo có tà kiến, thành tựu với chấp thủ biên kiến,
vị ấy nghĩ như sau : "Nếu các Tỷ-kheo sẽ biết ta là có
ác tri kiến, chấp thủ tri kiến; nếu họ hòa hợp, họ sẽ
làm hại ta; nếu họ chia rẽ, họ sẽ không làm hại được
ta". Này Ànanda, do thấy lợi ích thứ hai này, ác Tỷ-kheo
thích thú với pháp hòa hợp Tăng.
4. Lại nữa, này Ànanda,
ác Tỷ-kheo có tà mạng, nuôi sống mình với tà mạng. Vị
ấy suy nghĩ như sau : "Nếu các Tỷ-kheo sẽ biết ta có tà
mạng, nuôi sống mình với tà mạng; nếu họ hòa hợp, họ
sẽ làm hại ta; nếu họ chia rẽ, họ sẽ không làm hại được
ta". Này Ànanda, do thấy lợi ích thứ ba này, ác Tỷ-kheo
thích thú với pháp hòa hợp Tăng.
5. Lại nữa, này Ànanda,
ác Tỷ-kheo tham muốn lợi dưỡng, tham muốn cung kính, tham
muốn không bị kinh miệt; Vị ấy suy nghĩ như sau : "Nếu
các Tỷ-kheo sẽ biết ta là tham muốn lợi dưỡng, tham muốn
cung kính, tham muốn không bị kinh miệt; nếu họ hòa hợp,
họ sẽ làm hại ta; nếu họ chia rẽ, họ sẽ không làm hại
được ta". Này Ànanda, do thấy lợi ích thứ tư này, ác
Tỷ-kheo thích thú với pháp hòa hợp Tăng.
Do thấy bốn lợi ích
này, này Ànanda, kẻ ác Tỷ-kheo thích thú với phá hòa hợp Tăng.
(II)
(242) PHẠM TỘI (2)
1.- Này các Tỷ-kheo, có
bốn sợ hãi phạm tội này. Thế nào là bốn ?
2. Ví như, này các
Tỷ-kheo, người ta bắt được một người ăn trộm, một người
phạm tội, dắt đến cho nhà vua và thưa : "Thưa Đại vương,
đây là người ăn trộm, đây là người phạm tội. Đại vương
hãy gia phạt người ấy theo hình phạt nào Đại vương
muốn". Vua ấy nói như sau : "Các ông hãy đem người
này, lấy dây thật chắc trói cánh tay người này thật chặt
lại về phía sau. Cạo đầu người ấy đi, dắt người ấy
đi xung quanh với một cái trống, có tiếng chát tai, đi từ
đường này đến đường khác, từ ngã ba này đến ngã ba khác,
dắt người ấy ra khỏi cửa thành phía Nam, và hãy chặt đầu
người ấy tại thành phía nam". Những người của vua,
lấy dây thật chắc trói cánh tay nó thật chặt lại về phía
sau, cạo trọc đầu, dắt nó đi xung quanh với một cái
trống, có tiếng chát tai, đi từ đường này đến đường
khác, từ ngã ba này đến ngã ba khác, dắt người ấy ra
khỏi cửa thành phía Nam, và hãy chặt đầu người ấy tại
thành phía Nam. Tại đấy, có một người đứng một bên suy
nghĩ như sau : "Thật sự người này đã làm một điều
ác đáng bị quở trách, đáng bị chém đầu. Vì rằng những
người của vua lấy dây thật chắc trói cánh tay nó thật
chặt lại về phía sau, cạo trọc đầu, dắt nó đi xung quanh
với một cái trống, có tiếng chát tai, đi từ đường này
đến đường khác, từ ngã ba này đến ngã ba khác, dắt người
ấy ra khỏi cửa thành phía Nam, và hãy chặt đầu người
ấy tại thành phía Nam. Chắc chắn ta chớ có làm nghiệp ác
như vậy, đáng bị quở trách, đáng bị chém đầu". Cũng
vậy, này các Tỷ-kheo, đối với các Tỷ-kheo hay Tỷ-kheo-ni nào,
các tưởng sợ hãi sắc bén như vậy, được an trú, thời
trong những pháp, tội ba-la-di được chờ đợi như sau về
vị ấy : Nếu không phạm tội, thời không rơi vào tội
ba-la-di; nếu đã phạm tội, thời sẽ như pháp sám hối pháp
ba-la-di.
2. Ví như, này các
Tỷ-kheo, có người mang áo vải đen, xả bối tóc xuống, mang
trên vai một cái hèo và đi đến trước đại chúng và nói
như sau : "Thưa quý vị, tôi đã làm một nghiệp ác đáng
bị quở trách, đáng bị đánh hèo. Do vậy tôi xin đặt mình
theo sở thích của quý vị". Rồi một người đứng một
bên suy nghĩ như sau : "Thật sự, người này đã làm một
điều ác đáng bị quở trách, đáng bị đánh hèo. Vì rằng,
người ấy đã mang áo vải đen, xả bối tóc xuống, mang trên
vai một cái hèo và đi đến trước đại chúng và nói như
sau : "Thưa quý vị, tôi đã làm một nghiệp ác đáng bị
quở trách, đáng bị đánh hèo. Do vậy tôi xin đặt mình theo
sở thích của quý vị". Vậy chắc chắn ta chớ có làm
nghiệp ác như vậy, đáng bị quở trách, đáng bị đánh hèo".
Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, đối với các Tỷ-kheo hay
Tỷ-kheo-ni nào, các tưởng sợ hãi sắc bén như vậy, được
an trú, thời trong những pháp tăng tàn, được chờ đợi như
sau về vị ấy : "Nếu không phạm tội thời sẽ không rơi
vào tội tăng tàn. Nếu phạm tội thời sẽ như pháp phát
lộ tội tăng tàn".
3. Ví như, này các
Tỷ-kheo, có người mang áo vải đen, xả bối tóc xuống, mang
theo trên vai một bị đồ ăn và đi đến trước đại chúng
và nói như sau : "Thưa quý vị, tôi đã làm một nghiệp
ác đáng bị quở trách, đáng bị hình phạt. Do vậy tôi xin
đặt mình theo sở thích của quý vị". Rồi một người
đứng một bên suy nghĩ như sau : "Thật sự, người này
đã làm một điều ác đáng bị quở trách, đáng bị hình
phạt. Vì rằng người ấy đã mang áo vải đen, xả bối tóc
xuống, mang theo trên vai một bị đồ ăn và đi đến trước
đại chúng và nói như sau : "Thưa quý vị, tôi đã làm
một nghiệp ác đáng bị quở trách, đáng bị hình phạt. Do
vậy tôi xin đặt mình theo sở thích của quý vị". Vậy
chắc chắn ta chớ có làm nghiệp ác như vậy, đáng bị quở
trách, đáng bị hình phạt". Cũng vậy, này các Tỷ-kheo,
đối với các Tỷ-kheo hay Tỷ-kheo-ni nào, các tưởng sợ hãi
sắc bén như vậy, được an trú, thời trong những pháp pàcittiyà
ba-dật-đề, được chờ đợi như sau về vị ấy :
"Nếu không phạm tội thời sẽ không rơi vào tội pàcittiyà.
Nếu phạm tội thời sẽ như pháp phát lộ tội pàcittiyà".
4. Ví như, này các
Tỷ-kheo, có người mang áo vải đen, xả bối tóc xuống, đi
đến trước đại chúng và nói như sau : "Thưa quý vị, tôi
đã làm một nghiệp ác đáng bị quở trách, đáng bị phê bình.
Do vậy tôi xin đặt mình theo sở thích của quý vị".
Rồi một người đứng một bên suy nghĩ như sau : "Thật
sự, người này đã làm một điều ác đáng bị quở trách,
đáng bị phê bình. Vì rằng người này mang áo vải đen, xả
bối tóc xuống, đi đến trước đại chúng và nói như sau :
"Thưa quý vị, tôi đã làm một nghiệp ác đáng bị quở
trách, đáng bị phê bình. Do vậy tôi xin đặt mình theo sở
thích của quý vị". Vậy chắc chắn ta chớ có làm
nghiệp ác như vậy, đáng bị quở trách, đáng bị phê bình".
Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, đối với các Tỷ-kheo hay
Tỷ-kheo-ni nào, các tưởng sợ hãi sắc bén như vậy, được
an trú, thời trong những pháp pàtidesaniya (cần phải phát
lộ) được chờ đợi như sau : Nếu không phạm tội thời
sẽ không rơi vào phạm tội pàtidesaniya. Nếu phạm tội
thời sẽ như pháp sám hối, pháp pàtidesaniya.
Này các Tỷ-kheo, có
bốn sợ hãi phạm tội này.
(III)
(243) LỢI ÍCH HỌC TẬP
1. - Phạm hạnh này
được sống, được lợi ích trong học tập, được trí
tuệ vô thượng, được giải thoát kiên cố, được niệm tăng
thượng.
Và này các Tỷ-kheo,
thế nào là lợi ích học tập ?
Ở đây, này các
Tỷ-kheo, các học pháp thắng hạnh được Ta đặt cho các đệ
tử, để những ai ít lòng tin phát khởi lòng tin. Vì rằng, này
các Tỷ-kheo, các học pháp thắng hạnh được ta chế đặt
cho các đệ tử, để những ai ít lòng tin phát khởi lòng
tin, để những ai có lòng tin, được tăng trưởng lòng tin.
Do vậy, một đệ tử sau khi chấp nhận và học tập trong các
học pháp, đối với học pháp ấy là người sở hành không
bị bể vụn, sở hành không cắt xén, sở hành không bị
vết nhơ, sở hành không bị chấm đen.
Lại nữa, này các
Tỷ-kheo, các học pháp sở hành Phạm hạnh được Ta đặt
cho các đệ tử, để chơn chánh đoạn diệt đau khổ một cách
hoàn toàn. Vì rằng, này các Tỷ-kheo, các học pháp sở hành
Phạm hạnh được ta chế đặt cho các đệ tử, để chơn chánh
đoạn diệt đau khổ một cách hoàn toàn. Do vậy, một đệ
tử sau khi chấp nhận và học tập trong các học pháp, đối
với học pháp ấy là người sở hành không bị bể vụn,
sở hành không cắt xén, sở hành không bị vết nhơ, sở hành
không bị chấm đen. Như vậy, này các Tỷ-kheo, là lợi ích
của học tập.
2. Và này các
Tỷ-kheo, thế nào là trí tuệ vô thượng ?
Ở đây, này các
Tỷ-kheo, các pháp Ta thuyết giảng cho các đệ tử để chơn
chánh đoạn diệt đau khổ một cách hoàn toàn. Vì rằng, này
các Tỷ-kheo, các pháp ta thuyết giảng cho các đệ tử để
chơn chánh đoạn diệt đau khổ một cách hoàn toàn. Do vậy các
pháp ấy được trí tuệ quán sát một cách đồng đẳng.
Như vậy, này các
Tỷ-kheo, là trí tuệ vô thượng.
3. Và này các
Tỷ-kheo, thế nào là giải thoát kiên cố ?
Ở đây, này các
Tỷ-kheo, các pháp Ta thuyết giảng cho các đệ tử để chơn
chánh đoạn diệt đau khổ một cách hoàn toàn. Vì rằng, này
các Tỷ-kheo, các pháp ta thuyết giảng cho các đệ tử để
chơn chánh đoạn diệt đau khổ một cách hoàn toàn. Do vậy các
pháp ấy được khéo cảm xúc với giải thoát. Như vậy, này
các Tỷ-kheo, là giải thoát kiên cố.
4. Và này các
Tỷ-kheo, thế nào là niệm tăng thượng ?
Với tư tưởng :
"Ta sẽ là viên mãn học pháp thắng hạnh chưa được đầy
đủ; hay nếu học pháp thắng hạnh được đầy đủ, ta sẽ
bổ sung thêm chỗ này chỗ kia với trí tuệ". Như vậy,
niệm nội tâm được khéo an trú với tư tưởng : "Ta
sẽ là viên mãn học pháp sở hành Phạm hạnh chưa được đầy
đủ; hay nếu học pháp sở hành Phạm hạnh được đầy đủ,
ta sẽ bổ sung thêm chỗ này chỗ kia với trí tuệ". Do
vậy, niệm nội tâm được khéo an trú. Với tư tưởng :
"Ta sẽ quán sát đồng đẳng với trí tuệ pháp chưa được
đồng đẳng quán sát; hay nếu pháp đã được đồng đẳng
quán sát, ta sẽ bổ sung thêm chỗ này chỗ kia với trí
tuệ". Do vậy, niệm nội tâm được khéo an trú. Với tư
tưởng : "Ta sẽ cảm xúc với giải thoát, pháp chưa được
cảm xúc ; hay nếu pháp đã được cảm xúc, ta sẽ bổ sung
thêm chỗ này chỗ kia với trí tuệ. Do vậy, niệm nội tâm
được khéo an trú". Như vậy này các Tỷ-kheo, là niệm tăng
thượng.
Phạm hạnh này được
sống, này các Tỷ-kheo, để được lợi ích trong học tập,
được trí tuệ vô thượng, được giải thoát kiên cố, được
niệm tăng thượng. Như vậy được nói đến, do duyên này
được nói đến như vậy.
(IV)
(244) CÁCH NẰM
- Này các Tỷ-kheo, có
bốn cách nằm này. Thế nào là bốn ?
Cách nằm của ngạ
quỷ, cách nằm của kẻ hưởng thọ dục vọng, cách nằm
của con sư tử, cách nằm của Như Lai. Và này các Tỷ-kheo,
thế nào là cách nằm của ngạ quỷ ?
Này các Tỷ-kheo,
phần lớn các ngạ quỷ nằm ngửa. Này các Tỷ-kheo, đây
gọi là cách nằm của ngạ quỷ.
Và này các Tỷ-kheo,
thế nào là cách nằm của người hưởng thọ các dục vọng
?
Và này các Tỷ-kheo,
phần lớn người hưởng thọ các dục vọng nằm phía bên trái.
Này các Tỷ-kheo, đây gọi là cách nằm của kẻ hưởng thọ
các dục vọng.
Và này các Tỷ-kheo,
thế nào là cách nằm của con sư tử ?
Này các Tỷ-kheo, con sư
tử, vua các loài thú, nằm về phía hông bên mặt, hai chân gác
lên nhau và cuộn cái đuôi vào giữa hai bắp vế; khi thức
dậy, nó duỗi ra phía thân trước, rồi nó ngó lui ra phía thân
sau. Này các Tỷ-kheo, nếu con sư tử, vua các loài thú, thấy
thân phần nào đặt sai chỗ hay lộn xộn, thời này các
Tỷ-kheo, nếu con sư tử, vua các loài thú, không được hoan
hỷ. Nhưng này các Tỷ-kheo, nếu con sư tử, vua các loài thú,
thấy thân phần nào không đặt sai chỗ hay lộn xộn, thời này
các Tỷ-kheo, nếu con sư tử, vua các loài thú, được hoan
hỷ. Này các Tỷ-kheo, đây là cách nằm con sư tử.
Và này các Tỷ-kheo,
thế nào là cách nằm của Như Lai ?
Ở đây, này các
Tỷ-kheo, vị Tỷ-kheo ly dục … chứng đạt và an trú Thiền
thứ tư. Này các Tỷ-kheo, đây là cách nằm của Như Lai. Này
các Tỷ-kheo, có bốn cách nằm này.
(V)
(245) XỨNG ĐÁNG ĐƯỢC DỰNG THÁP
- Này các Tỷ-kheo, có
bốn hạng người này xứng được để được dựng tháp.
Thế nào là bốn ?
Như Lai, bậc A-la-hán,
Chánh Đẳng Giác, xứng đáng được dựng tháp; vị Độc Giác
Phật xứng đáng được dựng tháp; đệ tử của Như Lai
xứng đáng được dựng tháp; Chuyển Luân Vương xứng đáng
được dựng tháp.
Có bốn hạng người
này, này các Tỷ-kheo, xứng đáng được dựng tháp.
(VI)
(246) TRÍ TUỆ TĂNG TRƯỞNG
1.- Bốn pháp này, này
các Tỷ-kheo, đưa đến trí tuệ tăng trưởng. Thế nào là
bốn ?
Thân cận bậc Chân nhân,
nghe diệu pháp, như lý tác ý, thực hành pháp tùy pháp.
Bốn pháp này, này các
Tỷ-kheo, đưa đến trí tuệ tăng trưởng.
2. Bốn pháp này, này
các Tỷ-kheo, giúp ích nhiều cho vị sanh ra làm người. Thế nào
là bốn ?
Thân cận bậc Chân nhân,
nghe diệu pháp, như lý tác ý, thực hành pháp tùy pháp.
Bốn pháp này, này các
Tỷ-kheo, giúp ích nhiều cho vị sanh ra làm người.
(VII)
(247) CÁCH THỨC NÓI (1)
- Này các Tỷ-kheo, có
bốn ngôn thuyết phi Thánh này. Thế nào là bốn ?
- Không thấy nói
thấy, không nghe nói nghe, không cảm giác nói cảm giác, không
thức tri nói thức tri.
Này các Tỷ-kheo, có
bốn ngôn thuyết phi Thánh này.
(VIII)
(248) CÁCH THỨC NÓI (2)
- Này các Tỷ-kheo, có
bốn ngôn thuyết bậc Thánh này. Thế nào là bốn ?
- Không thấy nói không
thấy, không nghe nói không nghe, không cảm giác nói không cảm
giác, không thức tri nói không thức tri.
Này các Tỷ-kheo, có
bốn ngôn thuyết bậc Thánh này.
(IX)
(149) CÁCH THỨC NÓI (3)
- Này các Tỷ-kheo, có
bốn ngôn thuyết phi Thánh này. Thế nào là bốn ?
- Thấy nói không
thấy, nghe nói không nghe, cảm giác nói không cảm giác, tưởng
tri nói không tưởng tri.
Này các Tỷ-kheo, có
bốn ngôn thuyết phi Thánh này.
(X)
(250) CÁCH THỨC NÓI (4)
- Này các Tỷ-kheo, có
bốn ngôn thuyết bậc Thánh này. Thế nào là bốn ?
- thấy nói thấy, nghe
nói nghe, cảm giác nói cảm giác, thức tri nói thức tri.
Này các Tỷ-kheo, có
bốn ngôn thuyết bậc Thánh này.