SỐ 26 – KINH TRUNG
A-HÀM (I)
Hán dịch:
Phật Đà
Da Xá và Trúc Phật Niệm
Việt dịch và hiệu chú:
Thích Tuệ
Sỹ
---o0o---
PHẨM THỨ 17
PHẨM BÔ-ĐA-LỢI
207. KINH
TIỄN MAO (I)[1]
Tôi
nghe như vầy:
Một thời Phật du hóa
tại thành Vương xá, ở Trúc lâm, vườn Ca-lan-đà cùng đại chúng Tỳ-kheo một
ngàn hai trăm năm mươi người đang an cư mùa mưa.
Bấy giờ trải qua
đêm, lúc vừa sáng, Thế Tôn mang y cầm bát vào thành Vương xá để khất thực.
Khất thực xong, thu dọn y bát, rửa chân tay, Ngài khoác y ni-sư-đàn trên
vai và đi đến vườn Dị học trong rừng Khổng tước.
Tại rừng Khổng tước, trong vườn Dị học, bấy giờ có một người Dị học tên là
Tiễn Mao
là một vị danh đức, là bậc Tông chủ, được nhiều người tôn làm Thầy, có
tiếng tăm lớn, nhiều người kính trọng ông đang ở giữa đám đông ồn ào, lớn
tiếng, âm thanh huyên náo, luận bàn đủ mọi đề tài súc sanh,
như: bàn chuyện vua chúa, bàn chuyện trộm cướp, bàn chuyện đấu tranh, bàn
chuyện ăn uống, bàn chuyện áo chăn, bàn chuyện phụ nữ, bàn chuyện đàn bà,
bàn chuyện con gái, bàn chuyện dâm nữ, bàn chuyện thế gian, bàn chuyện tà
đạo, bàn chuyện trong biển; đại loại như thế, chúng tụ tập luận bàn đủ mọi
đề tài súc sanh.
Dị học Tiễn Mao thấy
Phật từ xa đến, dặn dò chúng của mình rằng: “Này các ông, hãy ngồi im
lặng, người đang đến kia là Sa-môn Cù-đàm. Đồ chúng của ông ấy im lặng,
thường ưa sự im lặng, khen ngợi sự im lặng. Ông ấy nếu thấy chúng ta im
lặng, có thể sẽ đến thăm.”
Dị học Tiễn Mao dặn
chúng im lặng, chính mình cũng im lặng mà ngồi.
Thế Tôn đi đến chỗ
Dị học Tiễn Mao. Dị học Tiễn Mao liền từ chỗ ngồi đứng dậy, trịch vai áo,
chắp tay mà bạch Phật rằng:
“Kính chào Sa-môn
Cù-đàm, Sa-môn Cù-đàm đã lâu không đến đây. Mời Ngài ngồi xuống chỗ này.”
Thế Tôn liền ngồi
xuống chỗ ngồi Tiễn Mao đã trải sẵn. Dị học Tiễn Mao và Thế Tôn sau khi
cùng nhau chào hỏi, rồi lui ngồi một bên.
Thế Tôn hỏi rằng:
“Ưu-đà-di,
các ông vừa bàn luận những gì, do việc gì mà cùng nhóm họp ở đây?”
Dị học Tiễn Mao đáp
rằng:
“Bạch Cù-đàm, xin bỏ
qua vấn đề này. Vấn đề này không hay ho gì. Sa-môn Cù-đàm nếu muốn nghe
vấn đề này để sau này nghe cũng không khó gì.”
Thế Tôn hỏi như vậy
ba lần rằng:
“Ưu-đà-di, các ông
vừa bàn luận những vấn đề gì? Do việc gì mà cùng nhóm họp nơi đây?”
Dị học Tiễn Mao cũng
đáp lại ba lần rằng:
“Bạch Cù-đàm, xin bỏ
qua vấn đề này. Nó không hay ho gì. Sa-môn Cù-đàm nếu muốn nghe sau này
nghe cũng không khó. Nhưng Sa-môn Cù-đàm ba lần muốn nghe, nay tôi phải
nói.
“Bạch Cù-đàm, chúng
tôi cùng với số đông các Phạm chí nước Câu-tát-la cùng tụ tập ngồi ở học
đường Câu-tát-la
bàn luận như vầy, “Thật tốt đẹp và lợi ích cho dân nước Ương-già
Ma-kiệt-đà!
Thật tốt đẹp và lợi ích cho người nước Ương-già Ma-kiệt-đà! Chúng Đại
phước điền
như thế cùng an cư mùa mưa tại thành Vương xá.
“Đó là có ngài
Phất-lan Ca-diếp.
Vì sao? Bạch Cù-đàm, Phất-lan Ca-diếp là bậc Tông chủ danh đức, làm Thầy
mọi người, có tiếng tăm lớn, mọi người kính trọng, lãnh đạo đồ chúng lớn,
được năm trăm dị học tôn trọng, cùng an cư mùa mưa tại thành Vương xá này.
“Cũng vậy,
Ma-tức-ca-lợi Cù-xá-lợi Tử, Sa-nhã Bệ-la-trì Tử, Ni-kiền Thân Tử, Ba-phục
Ca-chiên, A-di-đa Kê-xá Kiếm-bà-lợi. Bạch Cù-đàm, A-di-đa Kê-xá
Kiếm-bà-lợi là danh đức Tông chủ, làm Thầy mọi người, có tiếng tăm lớn,
mọi người đều kính trọng, thống lãnh đồ chúng lớn, được năm trăm dị học
tôn trọng, cùng an cư mùa mưa ở thành Vương xá.
“Vừa rồi cùng bàn
đến Sa-môn Cù-đàm rằng, ‘Sa-môn Cù-đàm này là bậc danh đức Tông chủ, làm
Thầy mọi người có tiếng tăm lớn, mọi người kính trọng, thống lĩnh đại
chúng Tỳ-kheo được một ngàn hai trăm người tôn trọng, cũng cùng nhau an cư
mùa mưa tại thành Vương xá này.
“Bạch Cù-đàm, chúng
tôi lại nghĩ, ‘Nay trong các Sa-môn, Phạm chí được tôn trọng này, ai là
người được đệ tử cung kính, cúng dường, không bị đệ tử đúng theo pháp mắng
nhiếc, cũng không bị đệ tử vấn nạn rằng ‘Điều này hoàn toàn không thể có,
không tương ưng, không chính đáng’. Nói rồi bỏ đi?’
“Bạch Cù-đàm, chúng
tôi lại nghĩ, Phất-lan Ca-diếp này không được đệ tử hầu hạ, tôn trọng,
cúng dường, bị đệ tử dùng pháp mà mắng nhiếc, rất nhiều đệ tử nạn vấn rằng
‘Điều này hoàn toàn không thể được, không tương ưng, không chính đáng’.
Nói rồi bỏ đi.
“Bạch Cù-đàm, thuở
xưa Phất-lan Ca-diếp đã có lần ở trong chúng đệ tử giơ tay la lớn, ‘Các
ông hãy dừng lại! Không có ai đến hỏi các ông. Người ta hỏi tôi, các ông
không thể giải quyết việc này, nhưng ta có thể giải quyết được việc này’.
Nhưng các đệ tử ngay trong lúc đó lại bàn luận việc khác nữa, không chờ
ngươi nói xong vấn đề. Bạch Cù-đàm, chúng tôi lại nghĩ, như vậy, Phất-lan
Ca-diếp này không được đệ tử hầu hạ, cung kính, tôn trọng, cúng dường. Bị
đệ tử dùng pháp mạ lỵ mắng nhiếc, rất nhiều đệ tử vấn nạn rằng: ‘Điều này
hoàn toàn không thể được, không tương ưng, không chính đáng’. Nói rồi liền
bỏ đi.
“Ma-tức-ca-lợi Cù-xá-lợi Tử, Sa-nhã Bệ-la-trì Tử, Ni-kiền Thân Tử, Ba-phục
Ca-chiên, A-di-đa Kê-xá Kiếm-bà-lợi. Cũng vậy, bạch Cù-đàm, chúng tôi lại
nghĩ, ‘A-di-đa Kê-xá Kiếm-bà-lợi này, không được đệ tử hầu hạ, cung kính,
tôn trọng, cúng dường, bị đệ tử dùng pháp mạ lỵ mắng nhiếc, rất nhiều đệ
tử vấn nạn rằng ‘Điều này hoàn toàn không thể được, không tương ưng, không
chính đáng’. Nói rồi bỏ đi.
“Bạch Cù-đàm, thuở
xưa A-di-đa Kê-xá Kiếm-bà-lợi đã có lần ở trong chúng đệ tử giơ tay la lớn
rằng, ‘Các ông hãy dừng lại, không có ai đến hỏi các ông. Người ta hỏi
tôi, các ông không thể giải quyết được việc này’. Nhưng các đệ tử ngay
trong lúc đó, lại bàn luận việc khác không chờ ngươi nói xong. Bạch
Cù-đàm, chúng tôi lại nghĩ, như vậy, A-di-đa Kê-xá Kiếm-bà-lợi, không được
đệ tử hầu hạ, cung kính, tôn trọng, cúng dường mà bị đệ tử dùng pháp mạ lỵ
mắng nhiếc, rất nhiều đệ tử vấn nạn rằng ‘Điều này hoàn toàn không thể
được, không tương ưng, không chính đáng’. Nói rồi bỏ đi.
“Bạch Cù-đàm, chúng
tôi lại nghĩ, Sa-môn Cù-đàm này được đệ tử hầu hạ, cung kính, tông trọng,
cúng dường, cũng không bị đệ tử vấn nạn rằng ‘Điều này hoàn toàn không thể
được, không tương ưng, không chính đáng’. Nói rồi bỏ đi.
“Bạch Cù-đàm, thuở
xưa Sa-môn Cù-đàm đã có lần nói pháp tại đại chúng, vô lượng trăm ngàn
người vây quanh. Ngay bấy giờ có một người ngủ mà ngáy. Lại có một người
bảo người kia rằng ‘Đừng có ngủ ngáy. Ông không muốn nghe Thế Tôn nói pháp
vi diệu như cam lồ sao?’ Người kia liền im lặng không gây tiếng động nữa.
“Bạch Cù-đàm, chúng
tôi lại nghĩ, như vậy Sa-môn Cù-đàm được đệ tử hầu hạ cung kính, tôn
trọng, cúng dường, không bị đệ tử dùng pháp mạ lỵ mắng nhiếc, cũng không
bị đệ tử vấn nạn rằng ‘Điều đó hoàn toàn không thể được, không tương ưng,
không chính đáng’. Nói rồi liền bỏ đi.”
Thế Tôn nghe rồi
liền hỏi Tiễn Mao rằng:
“Ưu-đà-di, ông thấy
Ta có bao nhiêu pháp khiến cho các đệ tử hầu hạ cung kính, tôn trọng và
cúng dường, thường theo Ta không rời?”
Dị học Tiễn Mao đáp
rằng:
“Tôi thấy Cù-đàm có
năm pháp khiến đệ tử hầu hạ, cung kính, tôn trọng, cúng dường phụng sự,
thường theo không rời. Những gì là năm? Sa-môn Cù-đàm trí túc về thô y,
khen ngợi tri túc về thô y. Bởi vì Sa-môn Cù-đàm tri túc về thô y, khen
ngợi tri túc về vải thô, nên tôi thấy tri túc đó là pháp thứ nhất mà
Sa-môn Cù-đàm có thể khiến cho hàng đệ tử phụng sự cung kính, tôn trọng
cúng dường, thường theo không rời.
“Lại nữa, Sa-môn
Cù-đàm tri túc về ăn uống đạm bạc, khen ngợi về tri túc đạm bạc. Bởi vì
Sa-môn Cù-đàm tri túc về ăn uống đạm bạc, khen ngợi về tri túc ăn uống đạm
bạc, nên tôi thấy Sa-môn Cù-đàm có pháp thứ hai khiến các đệ tử cung kính,
tôn trọng cúng dường, phụng sự thường theo không rời.
“Lại nữa, Sa-môn
Cù-đàm ăn ít, khen ngợi sự ăn ít. Vì Sa-môn Cù-đàm ăn ít và khen ngợi sự
ăn ít, nên tôi thấy Sa-môn Cù-đàm có pháp thứ ba khiến các đệ tử cung kính
tôn trọng, cúng dường phụng sự, thường theo không rời.
“Lại nữa, Sa-môn
Cù-đàm tri túc về chỗ nghỉ ngơi và giường chõng thô sơ, khen ngợi tri túc
về chỗ nghỉ ngơi và giường chõng thô sơ. Vì Sa-môn Cù-đàm tri túc như vậy,
nên tôi thấy đó là pháp thứ tư mà Sa-môn Cù-đàm có thể khiến các đệ tử
cung kính, tôn trọng, cúng dường, thường theo không rời.
“Lại nữa Sa-môn Cù-đàm tĩnh tọa và ngợi khen tĩnh tọa.
Vì vậy tôi thấy đó là pháp thứ năm mà Sa-môn Cù-đàm có thể khiến các đệ tử
cung kính, tôn trọng, cúng dường, phụng hành thường theo không rời.
“Đó là năm pháp mà tôi thấy Sa-môn Cù-đàm có thể khiến các đệ tử cung
kính, tôn trọng, cúng dường, phụng hành, thường theo không rời.”
Thế Tôn bảo rằng:
“Này Ưu-đà-di, Ta
không phải do năm pháp ấy mà khiến các đệ tử cung kính tôn trọng, cúng
dường thừa sự, thường theo không rời. Này Ưu-đà-di, áo ta mặc được cắt
theo con dao Thánh
và nhuộäm màu sắc xấu xa. Như vậy, y Thánh được nhuộm màu sắc xấu xa.
Ưu-đà-di! Nhưng đệ tử Ta cũng có người trọn đời chỉ mặc áo phấn tảo do
người ta bỏ, và cũng nói thế này, ‘Thế Tôn ta tri túc về thô y’, khen ngợi
sự tri túc về thô y. Này Ưu-đà-di, nếu đệ tử ta nhận sự tri túc về thô y
mà khen ngợi Ta, thì người đó do sự kiện này đã không cung kính tôn trọng,
cúng dường phụng sự Ta, cũng không theo Ta.
“Lại nữa, này Ưu-đà-di, Ta ăn đồ ăn gạo nếp, nấu chín và không có hạt xép,
vô lượng tạp vị. Ưu-đà-di, nhưng đệ tử Ta có người trọn đời khất thực, ăn
đồ ăn đã bỏ, cũng lại nói rằng, ‘Thế Tôn ta tri túc về thô thực’, khen
ngợi tri túc về thô thực. Ưu-đà-di, nếu đệ tử Ta nhân sự tri túc về ăn
uống thô sơ, mà khen ngợi Ta, người ấy nhân sự kiện này đã không cung
kính, tôn trọng, cúng dường, phụng sự Ta, cũng không theo Ta.
“Lại nữa, Ưu-đà-di, Ta chỉ ăn bằng một trái cây bệ-la
hoặc bằng nửa bệ-la. Nhưng đệ tử của Ta có người ăn bằng một câu-tha,
hoặc bằng nửa câu-tha, cũng nói như vầy, ‘Thế Tôn ăn ít, khen ngợi sự ăn
ít’. Nếu đệ tử Ta nhân sự ăn ít mà khen ngợi Ta, người ấy do sự kiện này
đã không cung kính, tôn trọng, cúng dường, phụng sự và theo Ta.
“Lại nữa, Ưu-đà-di,
Ta hoặc ở trên lầu cao, hoặc trên nhà rạp. Ưu-đà-di, nhưng đệ tử của Ta có
người trải qua chín mười tháng, suốt đêm ngủ ngoài trời, cũng nói như vầy,
‘Thế Tôn của Ta tri túc về chỗ nghỉ ngơi và giường chõng thô sơ, khen ngợi
tri túc về chỗ nghỉ ngơi và giường chõng thô sơ’. Ưu-đà-di, nếu đệ tử Ta
khen ngợi tri túc về chỗ nghỉ ngơi và giường chõng thô sơ nên khen ngợi
Ta, thì người ấy do sự kiện này đã không cung kính, tôn trọng, cúng dường
phụng sự Ta và cũng không theo Ta.
“Lại nữa, Ưu-đà-di,
Ta thường sống trong sự náo nhiệt giữa Tỳ-kheo, Tỳ-kheo-ni, Ưu-bà-tắc,
Ưu-bà-di. Nhưng đệ tử của Ta có người quá nửa tháng mới nhập chúng một lần
vì pháp thanh tịnh
cũng nói như vầy, ‘Thế Tôn của Ta tĩnh tọa và khen ngợi sự tĩnh tọa’.
Ưu-đà-di, nếu đệ tử Ta nhân sự tĩnh tọa mà khen ngợi Ta, vị ấy do sự kiện
này đã không cung kính, tôn trọng, cúng dường, phụng sự Ta, cũng không
theo Ta.
“Ưu-đà-di, Ta không
có năm pháp này, khiến hàng đệ tử cung kính, tôn trọng, cúng dường, phụng
sự, thường theo không rời. Ưu-đà-di, Ta lại có năm pháp khác, khiến các đệ
tử cung kính, tôn trọng, cúng dường phụng sự, thường theo không rời.
“Những gì là năm?
Này Ưu-đà-di, Ta có đệ tử do giới vô thượng,
khen ngợi Ta rằng, ‘Thế Tôn có giới, đại giới, lời nói đúng theo việc làm,
việc làm đúng theo lời nói’. Ưu-đà-di, nếu đệ tử Ta nhân giới vô thượng mà
khen ngợi Ta thì vị ấy nhân điều này mà cung kính, tôn trọng, cúng dường,
phụng sự thường theo Ta không rời.
“Lại nữa, này
Ưu-đà-di, Ta có đệ tử, do vô thượng trí tuệ,
khen ngợi Ta, ‘Thế Tôn có trí tuệ, cực đại trí tuệ, nếu có ai đến bàn luận
hay đối đáp, Ngài đều khuất phục được. Nghĩa là đối với Chánh pháp luật,
họ không thể nói. Đối với điều chính mình nói, họ cũng không thể nói’.
Ưu-đà-di, nếu đệ tử nhân vô thượng trí tuệ, mà khen ngợi Ta, vị ấy nhân sự
kiện này mà cung kính, tôn trọng, cúng dường, phụng sự Ta, theo Ta không
rời.
“Lại nữa, Ưu-đà-di,
Ta có đệ tử do vô thượng tri kiến,
khen ngợi Ta rằng, ‘Thế Tôn biết khắp chứ không phải không biết; thấy khắp
chứ không phải không thấy. Ngài nói pháp cho đệ tử có nhân chứ không phải
không nhân, có duyên chớ không phải không duyên, có thể đáp chứ không phải
không thể đáp, có xả ly chứ không phải không xả ly’. Ưu-đà-di, nếu đệ tử
Ta nhân vô thượng tri kiến mà khen ngợi Ta, người ấy nhân sự kiện này mà
cung kính, tôn trọng, cúng dường, phụng sự, thường theo ta không rời.
“Lại nữa, Ưu-đà-di,
Ta có đệ tử, do nhờm tởm mũi tên ái dục mà đến hỏi Ta về khổ là khổ, tập
là tập, diệt là diệt, đạo là đạo. Ta liền trả lời về khổ là khổ, tập là
tập, diệt là diệt, đạo là đạo. Ưu-đà-di, nếu có đệ tử đến hỏi Ta được trả
lời xứng ý, khiến được hoan hỷ, người đó nhân sự kiện này mà cung kính,
tôn trọng, cúng dường, phụng sự Ta, thường theo Ta không rời.
“Lại nữa, Ưu-đà-di,
Ta vì các đệ tử hoặc nói Túc mạng trí thông, tác chứng, hoặc nói Lậu tận
trí thông tác chứng minh đạt. Ưu-đà-di, nếu đệ tử Ta trong Chánh pháp luật
này được thọ được độ, được đến bờ bên kia, không nghi không hoặc, ở trong
thiện pháp không có do dự, người ấy nhân sự kiện này mà cung kính, cúng
dường, tôn trọng, phụng sự Ta, thường theo ta không rời.
“Này Ưu-đà-di, Đó là
năm pháp Ta có khiến cho các đệ tử cung kính, tôn trọng, cúng dường, phụng
sự Ta, thường theo không rời.”
Bấy giờ Dị học Tiễn
Mao, liền từ chỗ ngồi đứng dậy trịch vai áo mặt, chắp tay hướng về Phật
bạch rằng: “Kỳ diệu thay! Hy hữu thay! Ngài khéo nói những điều vi diệu
thấm nhuần thân thể con cũng như cam lồ. Bạch Cù-đàm, cũng như mưa lớn,
cõi đất này từ cao đến thấp thảy được thắm nhuần khắp cả. Cũng vậy, Sa-môn
Cù-đàm nói cho chúng tôi những điều vi diệu, thấm nhuần thân thể chúng tôi
cũng như cam lồ.
“Bạch Thế Tôn, tôi
đã hiểu. Bạch Thiện Thệ, con đã hiểu. Bạch Thế Tôn, hôm nay con tự quy
Phật, Pháp và Chúng Tỳ-kheo. Mong Thế Tôn nhận con làm Ưu-bà-tắc, kể từ
hôm nay con trọn đời tự quy y cho đến mạng chung.”
Phật thuyết như vậy.
Dị học Tiễn Mao sau khi nghe Phật thuyết, hoan hỷ phụng hành.
--- o0o ---
Mục Lục Phẩm Thứ 17
202
|
203
|
204
|
205
|
206
|
207
|
208
|
209
|
210
|
211
--- o0o ---
Mục Lục Tổng Quát Kinh Trung A Hàm
Phẩm 1|
Phẩm 2 |
Phẩm 3 |
Phẩm 4 |
Phẩm 5 |
Phẩm 6
Phẩm
7 |
Phẩm 8 |
Phẩm 9 |
Phẩm 10 |
Phẩm 11 |
Phẩm 12
Phẩm 13 |
Phẩm 14 |
Phẩm 15 |
Phẩm 16 |Phẩm
17 |
Phẩm 18
--- o0o ---
Trình bày: Nhị Tường
Cập nhật: 01-05-2003