Phần 01:
1. Người ngu ăn muối
Thuở xưa có một người ngu đến nhà bạn thăm, chủ nhà mời ở lại dùng bữa cơm
đạm bạc. Chàng chê canh lạt không ngon. Chũ nhà bèn thêm một chút muối,
chàng ăn cảm thấy ngon lành.
Chàng tự nghĩ:
-
Canh ngon là nhờ muối thêm vào, dùng ít còn vậy, nếu dùng nhiều chắc chắn
ngon đặc biệt.
Thế rồi, chàng xin chủ nhà một chén muối bỏ trong miệng nuốt hết! Vì chất
muối mặn kinh hồn, chàng cảm thấy gần như sắp chết, bèn vội vàng móc họng
cho mữa muối ra.
**
Chuyện nầy tỉ dụ: Phàm người tu hành phải tiết chế sự ăn uống cho vừa
phải, biết đủ muốn vừa, thì đối với thân thể và sự tu hành đều có ích lợi.
Nhưng có bọn ngoại đạo sai lạc tuyên truyền, uốn cong thành ngay quá mức,
để xướng lên thuyết không cần ăn uống, nhận cho là phương pháp có thể đắc
đạo. Do dậy có người đoạn thực bẩy ngày, mười lăm ngày, kết quả là ảnh
hưởng đến thân thể đói khát mà chết, và đối với công hạnh không có một
điểm lợi ích; đó chỉ là hành động sai lầm.
Người hành pháp như thế cùng người ăn muối kia đều là cử động ngu xuẩn
đáng chê cười cả.
2. Ðể dành sửa
Thuở xưa có một người dự định tháng sau đãi khách, cần có số nhiều sữa bò,
do đó phải dự trù trước đến lúc ấy mới khỏi thiếu hụt.
Người kia tự nghĩ:
-
Mỗi ngày mình nặn sữa để dành, cần phải có cái thùng cây rất lớn; xét kỹ
ra sữa để trong thùng cây lâu ngày đễ hư hoại, chi bằng để trong vú bò,
đến ngày đãi khách hãy nặn ra một thể, đã ít tốn công lại được sữa mới,
chẳng phải đó là phương pháp tuyệt ư?
Thế rồi chàng dắt bò mẹ nhốt
riêng, bò nghé nhốt riêng chổ khác, và không nặn sửa mỗi ngày.
Qua tháng sau đến ngày đải khách, chàng dắt bò mẹ ra nặn lấy sữa tươi đãi
khách, nhưng dùng hết sức nặn mà một giọt cũng không có, làm cho khách dự
tiệc không thể nín cười.
**
Chuyện nầy tỉ dụ: Người muốn làm hành bố thí mà đợi đến khi nhiều tiền mới
làm việc cứu giúp kẽ khốn cùng. Nghĩ thế rất lầm. Chúng ta phải nên tranh
thủ thời gian kịp thời làm hạnh bố thí, chẳng vậy thì cùng với người ngu
để dành sữa trong vú bò không khác.
3. Khoanh tay chịu đòn
Thuở xưa có một anh ngốc sói đầu; ngày nó có người thấy đầu anh không có
tóc bèn dùng trái lê đánh lên, đầu anh bị đánh nhiều lần, máu ra lên láng.
Tuy bị đánh, anh ngốc vẫn đứng im lặng chịu đòn, không kháng cự, không
trốn tránh.
Bây giờ có người thấy thế trong lòng bất nhẫn liền bảo anh rằng:
-
Vì sao danh cứ đứng trơ ra mà chịu đánh? Nếu không đánh lại, thì nên tránh
đi mới phải. Kìa xem, đầu anh đầy cả máu không sợ đau à?
Anh ngốc đáp rằng:
-
Ôi! Người ngu nầy rất xấc láo, nó không hiểu gì cả. Vì thấy đầu ta không
tóc, nó tưởng là viên đá xinh xắn mới tùy tiện dùng trái lê đánh lên,
không biết đó là đầu ta. Nó đánh ta đến nổi máu ra lênh láng. Ông ơi! Ðối
với hạng người vô trí thức ấy, ta chẳng biết tính làm sao được.
Người kia nghe rồi rất giận, liền mắng trách anh ngốc rằng:
-
Anh thật là đáng thương, người ta đánh đến nổi đầu bị thương, máu ra dường
ấy, mà vẫn đứng chưn không lay động, như thế chẳng phải ngu si chứ là gì?
**
Chuyện nầy tỉ dụ: Có một số ít các vị Ty kheo, không thể chân thật giữ
giới, tu định, học huệ, chỉ gõ ép oai nghi bên ngoài để mong được người
cúng dường cung kính. Kết quả tự mình chịu khổ vô cùng.
Bậc tu hành thế nầy và người ngốc kia đều là hạng ngu si cả.
4. Giả chết dối chống
Thuở xưa có anh chàng cưới người vợ rất đẹp, nhưng tánh tình không được
đứng đắn, chàng thương yêu vợ vô cùng; nhưng trái lại nàng chẳng yêu
chàng, vì thế mà nàng có tình nhân khác, thường có ý muốn bỏ chồng để kết
duyên với người nàng thích.
Thừa dịp chồng đi vắng, nàng tìm một bà già rồi kín đáo dặn rằng:
-
Sau khi tôi đi khỏi nhà, xin bà tìm thay một cô gái khác để vào đây, chông
tôi có trở về, bà cho chàng biết là tôi đã chết.
Ba
già đã làm y như lời nàng dặn.
Khi trở về nhà, người chồng nghe thấy tin thật rất buồn rầu, đau đớn, kề
bên thi hài khóc lóc rất lâu, rồi mới đem thi hài người con gái ấy hỏa
táng, đem tro xương đựng trong cái đẩy, ngày đêm mang theo mình để kỹ niệm
mảnh tình quá khứ.
Còn vợ chàng lúc ấy đã kết duyên cầm sắt với tình nhân.
Nhưng trải qua nhiều ngày, biết được tình nhân đã nhàm chán, phụ rẫy nàng,
lòng nàng lại tưởng nhớ đến người chồng cũ, bèn vội vã trở về thưa với
chàng rằng:
-
Tôi là vợ chàng, nay đã trỡ về.
Người chồng bảo:
-
Vợ tôi chết đã lâu! Cô là ai đến đây nói dối là vợ tôi để làm gì?
Mặc dù nàng biện bạch đôi ba phen, yêu cầu chàng thừa nhận, nhưng chàng
quyết tin chắc vợ chàng đã chết, nên không nhận nàng là vợ.
**
Chuyện nầy tỉ dụ: Người đã bị thành kiến làm chũ rồi, thì rất khó cải dối.
Như bọn ngoại dao nghe lời ngụy tà, tâm sanh mê hoặc, chấp trước cho là
chân thật, vỉnh viển không thể hoàn cải hồi tâm, dù nghe giáo pháp chân
chánh cũng không chịu tin tưởng thọ trì.
5. Khát không uống nước
Thuở xưa có một người đi đường rất khát nước, muốn tìm nước uống để giải
khát. Xem thấy sương mù tận đằng xa, y tưởng là nước. Sau lại kiếm đông,
tìm tây, gặp được giòng sông nước, trong leo lẻo, chảy thao thao không
ngừng, anh chỉ đứng xem không chịu uống.
Có
người thấy thế lấy làm quái lạ, hỏi rằng:
-
Anh vì khát đi tìm nước để uống, hiện tại tìm được nước rồi, tại sao không
uống?
Anh trả lời phi thường quái lạ:
-
Nước nhiều như thế này, anh uống hết được không? Tự xét thấy, uống hết
được tôi mới uống. Ðã biết uống không sao hết được, nên tôi không uống, có
thế thôi.
Ai
nấy nghe xong đều chê cười anh.
**
Chuyện nầy tỉ dụ: Có một ít người lý luận bướng bỉnh, chấp chặt cho kiến
giải của mình, không gần được chân lý, cho là giới luật của Phật dạy rất
rộng lớn, nghiêm ngặt một thời không thể toàn bộ thọ trì, bèn bỏ không
thọ. Do đấy, họ cứ y nhiên trôi lẳn trong vòng sanh tử chịu khổ vô cùng,
trọn đời không có hy vọng đắc đạo. Hành động như vậy thật đáng chê cười mà
cũng đáng thương xót.
6. Giết
con thành gánh
Thuở xưa, có người nuôi bảy đứa con, trong số ấy có một đứa chết, anh để
thi hài trong nhà rồi tự mình và cả gia đình bỏ nhà đi nơi khác.
Người láng giềng thấy thế hỏi
rằng:
-
Sao anh không đem đức con đã chết của anh ra ngoài mai táng, lại bỏ nhà
đem nhau đi ra ngoài? Hành vi như thế rất là dại dột.
Anh nghe xong, trả lời:
-
Người chết phải đem ra ngoài mai táng, đúng hay sai chẳng cần, vậy có thể
bảo cho tôi biết phải làm cách nào không? Than ôi! Chỉ có cách là giết
thêm một đứa nửa, mới có thể thành gánh, gánh đi chôn.
Kết quả anh giết một đứa con
nữa để cùng đứa con đã chết, rồi chất thành một gánh, gánh lên chôn trên
núi cao.
**
Chuyện nầy tỉ dụ: Tỳ kheo phạm một điều giới luật, không chịu sám hối, ăn
năn, trở lại muốn tìm cách che giấu sự thật, làm bộ như người trí giới
thành tịnh tranh nghiêm.
Người khác thấy thế, vạch bày chỉ trích:
-
Người xuất gia giữ giới phải như giữ gìn ngọc minh châu, tại sao đã tái
phạm mà không chịu sám hối?
-
Tỳ kheo ấy cứ ngang nhiên làm nhiều việc ác, phá giới để rồi sám hối một
lúc cho tiện luôn. Tỳ kheo phá giới như thế cùng với người giết con thành
gánh như kia đều là hạng ngu xuẩn vô trí cả.
7. Nhận người làm anh
Thuở xưa, có người nhà rất giàu, cử chỉ đứng đắn lại thông minh, vì thế kẻ
xa người gần đều thán phục, ái mộ. Bấy giờ có một người đến nhận làm anh
mình, thường thuờng qua lại thân thích phi thường. Chàng nẩy nhận người
nhà giàu làm anh để chi thể? Mục đích chỉ vì muốn lợi dụng tiền bạc.
Sau đó, người nhà giàu kia sa sút khống cùng, vỡ nợ, chàng ta trở mặt lành
đạm và nói thẳng với người nhà giàu kia rằng:
-
Ngươi không phải là anh ta.
**
Chuyện nầy tỉ dụ: Có bọn ngoại đạo lợi dụng và trộm cấp một bộ phận ngụ
ngôn, phương pháp và nghi thức của Phật pháp, đem lãm giáo pháp cũa bọn họ
thường dùng. Nhưng hoàn toàn không có thật tâm tinh tưởng, phụng trì, chỉ
muốn ngăn che âm mưu tội ác của bọn họ, tuy thể giáo pháp của Phật không
bao giờ bị bọn lừa đảo, lợi dụng.
8. Trộm áo nhà vua
Thuở xưa, có người nhà quê, lẻn vào kho áo của vua lấy trộm một bộ y phục,
rồi lén chạy đến một phương xa.
Sau khi vụ mất trộm bị phát
giác, nhà vua bèn phái nhiều binh lính đến các nơi tra tìm, cuối cùng bắt
được tên ăn trộm đưa về tòa án. Khi bị thẩm vấn, y không thừa nhận y phục
nầy là đã lấy trộm của vua, còn nói là di sản của tổ phụ lưu truyền lại.
Vua mới bảo y lấy y phục ấy mặc thử.
Y
không biết cách mặc, đem món đang mặc trên cánh tay mà mặc dưới chân, đem
món đang mặc ngang lưng bụng mà mặc lên trên đầu.
Vua thấy thế phán rằng:
-
Ngươi mặc lộn như vậy, chứng tỏ y phục đấy chẳng phải của tổ phụ ngươi lưu
truyền. Huống nữa y phục nầy là của vua và các quan mặc, tổ phụ ngươi làm
gì có thứ nầy?
Tên ăn trộm cứng họng, không thể trả lời được, đành phải cúi đầu thừa
nhận.
**
Chuyện nầy tỉ dụ: Ngoại đạo ăn trộm giáo nghĩa của Phật pháp làm của mình;
nhưng vì không hiểu rõ chánh nghĩa Phật pháp; ăn trộm rồi để đó chứ không
dùng được chuyện gì, chỉ được cái điên đảo tạp nhạp không thứ tự, lớp
lang. Kết quả không khỏi bộc lộ bản chất của bọn họ.
9. Kẻ ngốc khen cha
Thuở xưa có một người hay khen ngợi đức hạnh của cha mình trước mặt nhiều
người khác: Nào là cha anh lòng rất nhân từ, không bao giờ làm tổn hại ai
cả, nào là cha anh không bao giờ cướp giựt, lừa gạt tài vật của ai, nào là
đối đải với mọi người rất công bình chánh trực, không bao giờ nói dối mà
lại hay giúp đở người trong khi nguy khốn v.v...
Lúc ấy có một người ngu thấy thế tự nghĩ: "Mình cũng nên khen cha mình một
phen".
Nghĩ xong, anh bèn hỏi:
-
Ðức hạnh của cha tôi còn hơn đức hạnh phụ thân ông!
Người chung quanh bèn hỏi:
-
Ðức hạnh ông thân anh như thế nào?
Người ngu liền đáp:
- Cha tôi từ nhỏ tuyệt đường
dâm dục, chẳng hề biết gì về việc ấy.
Ai
nấy nghe cũng đều bật cười mà nói: Nếu quả thật cha anh từ nhỏ đoạn dục
thì làm sao sanh được anh?
Nghe hỏi anh nọ đừ người ra chẳng biết phải trả lời làm sao.
**
Chuyện nầy tỉ dụ: Khen chỗ tốt của người cần phải phù hợp với thực tế. Nếu
có bịa lời khen giả dối, chẳng những không hiệu quả gì, mà lại làm cho
người khinh bỉ. Do đó trong năm giới của Phật Giáo cấm vọng ngữ là một.
10. Phú ông cất lầu
Thuở xưa có một người nhà giàu rất ngu si, không biết việc gì cả. Một hôm
chàng đi đến nhà một phủ ông khác, đó là một nhà lầu ba tầng, xinh đẹp
không đâu bằng, lòng chàng rất ham thích và tự nghĩ:
-
Tiền của ta ít hơn người nầy, nhưng lẽ nào không cất được 1 trong 3 tầng
ấy sao?
Ðoạn chàng về nhà liền cho mời một nhà kiến trúc đến hỏi rằng:
-
Ông có thể cất lầu ba tầng không?
Nhà kiến trúc đáp:
- Ðược, tôi đã làm nhiều nơi
rồi.
Chàng nói:
-
Tốt lắm, ông nên làm ngay cho tôi một tòa lầu ba tầng, giống như của bạn
tôi.
Nhà kiến trúc đem công nhân khởi sự ban đất, đắp nền, xây đá, lên tường.
Cách ít hôm, anh chàng nhà giàu đến xem xét, không thấy tầng lầu thứ ba,
bèn hỏi nhà kiến trúc:
-
Hiện tại ông đang là gì đó?
Nhà kiến trúc trả lời:
-
Tôi làm nhà lầu ba tầng cho ông đây.
Chàng lại hỏi:
-
Tại sao cất tầng lầu ba mà lo xây tầng dưới, không chịu cất nơi tầng trên
cho tôi?
Nhà kiến trúc trả lời:
-
Phải cất từ tầng lên, không cất hai tầng dưới làm sao có thể cất được tầng
thứ ba?
Không suy nghĩ kỹ, lập tức chàng ngăn răng:
- Không, không, tôi không cần
làm hai tầng dưới, tôi chỉ muốn làm nơi tầng thứ ba thôi, ông nên làm cho
tôi một tầng chót trên cho mau chóng.
Nhà kiến trúc nghe xong cười to, đôi ba phen giảng rõ cho chàng nghe,
nhưng chàng quá cố chấp, kiên quyết yêu cầu nhà kiến trúc chỉ làm tầng thứ
ba.
Nhà kiến trúc không có cách gì làm cho chàng hiểu rõ được, đành phải đình
công việc cất nhà.
**
Chuyện nầy tỉ dụ: Ðệ tử của Phật không chịu cung kính thừa sự tam bảo,
thiết thật tu: "giới, định, huệ" nền tảng tam học khởi tu, chỉ giải đải,
biếng nhác, tưởng lầm là không cần phải trải qua tam quả: Sơ quả Tụ Ðà
Hoàn, nhị quả Tu Ðà Hàm, tam quả A Na Hàm, mà muốn lập tức chứng quả thứ
tư là quả A La Hán, đệ tự ấy cùng với phủ ông muốn cất tầng thừ ba đều là
hạng ngu si không tướng!
--- o0o ---
Mục
lục | 01
| 02 | 03 |
04 | 05 |
06 | 07 |
08 | 09 |
10 |
--- o0o ---
| Thư
Mục Tác Giả |
-o0o-
Vi tính : Việt Dũng
; Trình bày : Thúy Hằng
Cập nhật: 01-10-2002