Phật Học Tinh Hoa
Một Tổng Hợp Ðạo Lý
Hòa Thượng Thích Đức
Nhuận
Vạn Hạnh, Saigon Việt Nam
xuất bản lần đầu năm 1961,
Viện Triết Lý Việt Nam và Triết Học Thế Giới,
California xuất bản năm 1999
---o0o---
Sabba pàpassa akaranam
Kusalassa upasampada
Sacitta pariyodamam
Etam Buddhâna sâsanam.
Dhammapada XIV, 5
Chấm dứt mọi việc ác
Thực hiện những điều lành
Giữ Tâm ý trong sạch
Ấy lời đức Phật dạy.
Kinh Pháp Cú XIV5
“Đừng tin tưởng một điều gì vì phong văn. Đừng
tin tưởng điều gì vì vin vào một tập quán lưu truyền. Ðừng
tin tưởng điều gì vì cớ được nhiều người nói đi nhắc
lại. Đừng tin tưởng điều gì dù là bút tích của thánh nhân.
Đừng tin tưởng điều gì dù thói quen từ lâu khiến ta nhận
là điều ấy đúng. Đừng tin tưởng điều gì do ta tưởng tượng
ra lại nghĩ rằng một vị tối linh đã khai thị cho ta. Đừng
tin tưởng bất cứ một điều gì chỉ vin vào uy tín của các
thầy dạy các người. Nhưng chỉ tin tưởng cái gì mà chính các
người đã từng trải, kinh nghiệm và nhận là đúng, có lợi
cho mình và cho kẻ khác, chỉ có cái đó mới là đích tối
hậu thăng hoa cho con người và cuộc đời. Các người hãy
lấy đó làm chỉ chuẩn”.
Anguttara
Nikaya
Mục
lục tổng quát
Khai Nguồn
Các
bạn thân mến!
Khi
đặt bút viết cuốn sách, lòng tôi dâng lên với bao niềm hy
vọng: đó là kết quả của sự nghiên cứu, lượm lặt
những đóa hoa tư tưởng rải rác ở khắp đó đây đem xâu
kết lại thành một tràng hoa dâng hiến cho đời những “yếu
lý thâm uyên” về tôn giáo, đạo học, khoa học, triết
học Đông Tây và đạo Phật.
Từ
nghìn xưa, đã có biết bao người để hết lòng mình vào
việc suy tìm chân lý, nghĩa sống của cuộc đời (...).
Những khoa học gia hiện đại, tuy đã phát minh những điều
mới lạ, các học giả, các tư tưởng gia cũng đã dành nhiều
thì giờ cho việc tìm hiểu nguồn gốc Vũ trụ và con người
nhưng (cho tới nay) vẫn chưa có một kết luận nào tạm
gọi là thỏa đáng (!)
Mỗi
khi nghĩ đến sự tiến triển tinh thần của nhân loại, chúng
ta không thể không có những phút suy tư!... Tìm ở khoa
học? - Khoa học đương trong vòng nghiên cứu, thực nghiệm. Tìm
ở triết học? Triết học với những luận lý bất đồng.
Tìm ở tôn giáo? - Tôi thường băn khoăn tự hỏi, liệu rồi
đây người ta có thể nào tìm ra ánh sáng chân lý để
giải quyết những khác biệt giữa các tư tưởng, tôn giáo,
chủ nghĩa hiện đương làm mối xung đột mà mọi giá trị
tinh thần xưa cũ đều bị bôi đen làm đảo lộn cả nếp
sống văn minh nhân loại?! Vốn mang trong thần trí những
nghi ngờ..., hàng ngày tôi lại được sống bên cạnh
những tàng kinh sách, tuy đã bị thời gian bụi phủ (!) song tư
tưởng của những áng văn trác tuyệt đó bao giờ cũng
vẫn là di sản bất di dịch đượm hương sắc của đạo
Từ Bi Trí Tuệ, vì ở đó đã sản sinh những kỳ hoa dị
thảo làm tươi đẹp cho cuộc đời và giúp con người có một
tinh thần tự chủ, vui sống. Bao nhiêu mối hoài nghi về Vũ
trụ, con người, về quan niệm sống, chết và sự tiến hóa
chung, đạo Phật đều giải quyết hầu như toàn mỹ.
Điều này
cũng dễ hiểu. Ta hãy ôn lại những lời dạy của đức Phật
làm minh chứng. “Này! Các người hãy tự mình thắp đuốc lên
mà đi. Hãy tinh tiến để giải thoát. Các người hãy quay
lại với mình; các người là Phật đấy”.Bên
phía trời tây, hiền triết Socrate (470-399 TTL) cũng nói
những câu tương tự: “Connais-toi-toi-même”: Hãy tự mình tìm
hiểu mình. Con người phải làm chủ cuộc sống, ngoài sự
tự cứu, con người còn có đặc quyền khám phá những gì... bí
ẩn trong trời đất bao la. “Bất cứ loài hữu tình nào cũng
có năng lực tiến hóa và cải tạo, nâng cao địa vị mình
và thay đổi hoàn cảnh chung quanh.”
Trở
về nguồn, ta có thể căn cứ ở điểm xuất phát tối sơ
trong “lịch sử truyền bá đạo Phật”, cách nay trên XXV
thế kỷ, với thời gian dài dặc ấy (và hiện nay) đạo
Phật vẫn giữ địa vị quan trọng trong công cuộc hướng
dẫn con người trên đường sáng hóa: Số là:
Chính
kiến trong việc tìm hiểu sự thật (chân lý)-Tôn trọng
sự sống và quyền sống của hết thảy chúng sanh-Thể nhận
giá trị tuyệt đối mà con người là chủ động lực của
tất cả vấn đề. Hoạch định cho con người có một
đường lối thẳng tiến để tự giải thoát mọi phiền não,
khổ đau, mê tối. Kiến thiết một xã hội người văn minh giác
ngộ và giải thoát căn cứ trên quan điểm giáo dục con người
về ba đức tính đại bi,
đại trí, đại
hùng; nhằm giúp con người có
một ý niệm chính xác trong cuộc sống, biết nhận rỏ
về mình-một ý nghĩa chân thật người-để có một đức tin
vững chắc có thể vượt và tạo hoàn cảnh, tìm một lối thoát,
một chương trình cải tiến thích hợp với nhu cầu của
quần chúng thời đại, tạo cho đời một cảnh giới tốt đẹp
hơn.
Xưa
kia, người ta quan niệm “đông phương là đông phương, tây phương
là tây phương giữa hai thái cực ấy không thể nào gặp
nhau được”.
Một quan niệm sai lầm. Chân lý là chân lý. Ta không thể tách
rời nó ở điểm nào; với một vài chi tiết vụn vặt,
chẳng qua do “danh ngôn, tập khí” gây nên! Nếu ta mãi
cố chấp, sự thật sẽ không đến với ta và do đấy, con người
chẳng bao giờ nhận chân được bản thể chung cùng của
một nguồn sống vô biên diệu dụng... Ðể có một chính tri
kiến trong việc tìm hiểu chân lý nên (nội dung cuốn sách)
tôi chỉ trình bày trung thực nguồn giáo lý cao đẹp của đạo
Phật để tất cả chúng ta cùng suy nghĩ và thực hành.
Cố nhiên trong đó sẽ khái quát những tinh chỉ về
“Phật Học Tinh Hoa, một tổng hợp đạo lý”; đồng thời có
tham chiếu tư tưởng các bậc thánh nhân, hiền triết đông tây.
(Có thể nói) đây là Tập đại thành mở ra một chân
trời mới cho những ai muốn đi trên đường tìm về ánh sáng
chân lý Phật Đà. Và, sự thật bao giờ cũng là sự thật, đấy
là định hướng của một lối đi, một con đường sáng
vậy.
Giữa
thời gian, hoàn cảnh đầy gian lao thử thách, nhưng vì nghĩa
vụ “hoằng pháp lợi sinh” tôi không ngại lực mình,
mạnh dạn viết cuốn sách mong góp một phần nhỏ trong công
cuộc xây dựng nền văn hóa, văn minh dân tộc mà ảnh hưởng
sâu xa của đạo Phật ở nước ta là bảo chứng cho một quá
trình vẻ vang của lịch sử từ buổi sáng quốc; nó đã
in sâu trong tim óc mọi người Việt mến yêu.
Vậy,
cuốn sách này dù có ghi chép những điều đã tham cứu, chắc
chắn còn nhiều thiếu sót, vì giáo lý đạo Phật rất thâm
diệu, nay đem toát yếu trong một cuốn sách thật vô cùng
khó khăn! Tuy chỉ là một giọt nước đối với đại dương
trong suốt là đạo Phật, nhưng nếu may mắn được đặt trên
tay bạn, những tâm hồn hướng thượng, ham hiểu... nó sẽ là
điểm tựa đưa ta qua một khúc quanh, trở về “Thắng
nghĩa”.
Đó cũng là phần thưởng tinh thần mà bạn đã dành tặng
cho vậy.
Thưa
bạn,
Vì
mến “Sự Thật” muôn đời, tôi viết cuốn sách này:
* Tri ân các nhà
nghĩa học Phật giáo, các bậc trứ tác, dịch thuật đã giúp
tác giả có những đóa hoa tư tưởng để hoàn thành tác
phẩm.
* Riêng tặng
những người bạn tôi quen và lạ ở cuối thế kỷ XX, đương
băn khoăn tìm “lẽ sống” cho hiện tại, tương lai.
* Kính dâng Tam
Bảo chứng minh, và thành thực cầu mong các bậc cao minh
phủ chính cho những điều sơ lậu.
Phật
lịch 2500 - Dương lịch 1957
Tác giả cẩn chí.
HT.Thích Đức Nhuận
- -
-o0o- - -
MỤC LỤC CHI TIẾT
Khai nguồn…
|
Phần
Mở Ðầu
Tìm Hiểu Ðạo Phật |
Chương I
Đạo
Phật Là Gì ?
1. Định nghĩa
2. Những Nét Chính
Của Ðạo Phật
*
Mở Rộng Cõi Lòng
* Đưa Sinh Linh Tới Ánh Sáng Chân Lý
* Xây Dựng Một Xã Hội Người Văn Minh Giác Ngộ Và
Giải Thoát
- Về Phương
Diện Luân Lý
- Về Khả Năng Tri Thức
- Về Giá Trị Thực Tiễn
3. Đạo
Phật Nguồn Sống Vô Tận
|
Phần
Thứ Nhất
Lịch Sử Khái Luận |
Chương I
Nguyên
Lý sáng lập Đạo Phật.
* Hình
Thể Ðịa Dư
* Hoàn Cảnh Xã Hội
- Về Nhân
Chủng
- Về Kinh Tế
- Về Chính Trị
- Về Văn Hóa
* Tư Tưởng
Siêu Nhiên
Chương II
Đức Phật Thích Ca Mâu
Ni
* Niên Đại Đản
sanh
* Thân Thế Và Nơi Sanh Thái Tử
* Hình Tướng Và Tư chất
* Lý do xuất gia
* Sáu Năm Tu Khổ Hạnh
* 45 Năm Thuyết Pháp Độ Sinh
* Đức Phật Niết Bàn
Chương III
Lịch
Sử truyền Bá
* Nguồn Giáo
Lý Nhân Bản Đạo Phật
* Kết Tập Kinh Điển
* Ba Tạng Thánh Giáo
* Mười Hai Phần Giáo
* Đại Thừa và Tiểu Thừa
* Ánh Sáng Chính Pháp Truyền Ði Các Ngã
Chương I
Đạo Phật Là Tôn Giáo
Hay Triết Học?
a/
Định Nghĩa Tôn Giáo
b/ Định Nghĩa Triết Học
1- Đạo
Phật Không Hẳn Là Một Tôn Giáo
2- Nhưng,
Đạo Phật Không Chỉ Là Triết Học
3- Hãy
Trả Lại Chân Tinh Thần Đạo Phật
Chương II
Vũ
Trụ Quan
Quan Niệm
Của Tôn Giáo.
* Đa Thần Giáo
* Nhất Thần Giáo
a- Bà La Môn Giáo
b- Cơ Ðốc Giáo
c- Hồi Giáo
* Đạo
Học:
- Đạo Khổng
- Đạo Lão
* Triết học
* Khoa Học
Đạo
Phật
1. Vấn Đề
Nhận Thức
2. Vũ Trụ Luận
* Thế Giới Vô
Biên, Chúng Sanh Vô Lượng. Nhưng Tất Cả…
Ðều Do Nghiệp Biến Hiện * Sắc-Không
* Bản Thể Thực Tại Luận Hay Câu Nhất Thiết Duy Tâm Tạo
* Thể-Tướng -Dụng
* Những Nguyên Nhân Cấu Tạo Vũ Trụ Vạn Hữu
3. Nhân
Sinh Quan
(Giải Thích
theo Mười Hai Nhân Duyên)
* Sự Cấu Tạo Sắc Thân Con Người
* Giải Quyết Vấn Đề Ðời Sống, Một Mục Ðích
a/
Về Sự Sống Vật Chất
b/ Về Sự Sống TinhThần
* Giá trị con người
a/ Con Người Là Hơn Cả
b/ Nhưng Phải Là Con Người Với Ðầy Ðủ Ý Nghĩa Của
Nó
*Giá Trị Đặc
Biệt Của Con Người Trong Xã Hội Loài Người
|
Phần
Thứ Ba
Thực Chất Đạo Phật |
Chương I
Đạo
Phật, Nguồn Văn Hóa Sinh Ðộng
* Về Nghệ
Thuật
* Về Học Thuật
* Về Kỹ Thuật
Chương II
Sức Mạnh Của Đạo Phật
Thể Hiện Trong Ba Ðức Tính: Đại Bi, Đại Trí, Đại
Hùng . Một Đạo Có Ảnh Hưởng Thấm Sâu
Vào
Ðời Sống Dân Tộc Việt
*
Đại Bi
* Đại Trí
* Đại Hùng
Chương III
Những Đóng Góp To Lớn Của Đạo Phật
Cho Dân
Tộc Và Nhân Loại
* Đạo Phật
Với Vấn Đề Chính Trị
* Đạo Phật với Vấn Đề Văn Hóa
* Đạo Phật Với Vấn Ðề Dân Tộc
* Đạo Phật Với Thực Tại Thế Giới
Kết
Luận
Phục Lục: Ðạo Phật Việt
Phật Ngôn
Những nhận định của học giả và nhà văn về cuốn Phật
Học Tinh Hoa, Một Tổng Hợp Ðạo Lý…
---o0o---
|
Thư Mục Tác Giả |
---o0o---
Đánh máy : Phước Ngọc - Hiếu Ngọc - Diệu Mỹ
Cập nhật :
01-01-2003
