TRÁCH
NHIỆM
CHUNG
VỀ
VIỆC
BẢO
VỆ
MÔI
TRƯỜNG
TRONG
HÀNH
TINH
CỦA
CHÚNG
TA
(Bài
nói
chuyện
của
Đức
Đạt
Lai
Lạt
Ma
thứ
14
của
Phật
Giáo
Tây
Tạng
tại
Hội
Nghị
Thượng
đỉnh
về
việc
bảo
vệ
môi
trường
và
phát
triển,
do
Liên
Hợp
Quốc
tổ
chức
tại
Riode
Jeneiro,
Brazin
vào
ngày
07/
07/1992).
Cánh
cửa
của
thế
kỷ
20
sắp
khép
lại,
tất
cả
chúng
ta
đều
nhận
thấy
rằng
thế
giới
đã
trở
nên
nhỏ
hơn,
loài
người
trên
hành
tinh
đã
trở
thành
một
cộng
đồng
lớn,
các
liên
minh
về
chính
trị
và
quân
sự
đã
tạo
ra
những
khối
đa
quốc
gia,
làn
sóng
của
thương
mại
và
công
nghiệp
thế
giới
đã
cho
ra
nền
kinh
tế
toàn
cầu,
những
phương
tiện
thông
tin
của
thế
giới
đã
loại
bỏ
những
chướng
ngại
về
ngôn
ngữ
và
chủng
tộc....
Chúng
ta
phải
ngồi
lại
gần
nhau
để
giải
quyết
những
vấn
đề
nghiêm
trọng
mà
chúng
ta
sắp
đương
đầu
là
nạn
nhân
mãn,
sự
bùng
nổ
của
vũ
khí
hạt
nhân,
nguồn
tài
nguyên
thiên
nhiên
đã
bị
tiêu
diệt
dần
và
sự
khủng
hoảng
về
môi
trường
đang
ập
đến,
chúng
đang
đe
dọa
bầu
không
khí
của
chúng
ta,
nước
uống
và
cỏ
cây
cùng
với
cuộc
sống
bình
yên
của
loài
người.
Có
ý
thức
và
trách
nhiệm
trong
việc
bảo
vệ
môi
trường
là
một
nền
tảng
sống
còn
của
tất
cả
trên
hành
tinh
nhỏ
bé
này.
Tôi
cho
rằng
chúng
ta
đang
đối
phó
với
những
thách
thức
của
thời
đại,
do
đó
mỗi
chúng
ta
phải
có
trách
nhiệm
bảo
vệ
môi
trường
sống
của
chúng
ta
và
công
việc
đó
phải
được
thực
hiện
ngay
từ
bây
giờ.
Vì
nó
không
những
đem
lại
dự
an
lành
và
hạnh
phúc
cho
bản
thân
mình,
cho
gia
đình
mình,
cho
quốc
gia
mình
mà
còn
cho
cả
hành
tinh
này.
Có
trách
nhiệm
chung
ở
đây
tức
là
bớt
lạm
dụng
nguồn
tài
nguyên
thiên
nhiên,
phá
bỏ
những
lò
hạt
nhân
nguyên
tử,
đó
là
cái
mấu
chốt
cho
sự
sống
còn
của
loài
người,
cũng
là
một
nền
tảng
vững
chãi
cho
nền
hòa
bình
thế
giới.
Tôi
đến
với
Hội
nghị
quốc
tế
kỳ
này
cùng
với
các
nhà
lãnh
đạo
trong
tinh
thần
lạc
quan
và
hy
vọng.
Cuộc
họp
mặt
hôm
nay
là
đánh
một
dấu
ngoặc
quan
trọng
trong
lịch
sử,
một
cánh
cửa
mới
được
mở
ra
cho
lòng
nhân
đạo,
một
cơ
hội
để
cho
cộng
đồng
nhân
loại
hợp
tác
với
nhau,
là
một
việc
chưa
hề
có
trước
đây.
Mặc
dù
hội
nghị
này
nó
không
đem
lại
những
gì
cần
thiết
trước
mắt,
nhưng
trên
thực
tế
nó
rất
quan
trọng
chi
sự
bình
yên
của
muôn
loài
trong
tương
lai.
Đó
cũng
là
lý
do
tại
sao
chúng
ta
có
mặt
tại
đây,
vai
trò
của
chúng
ta
là
phải
kiến
tạo
môt
tương
lai
tốt
đẹp
và
vai
trò
này
phải
được
mở
rộng
mà
Liên
Hợp
Quốc
phải
đứng
ra
đảm
trách.
Hiện
nay
có
nhiều
tổ
chức
phi
chính
phủ
được
thành
lập
bởi
các
nhà
tiền
phong
có
lòng
nhiệt
thành
xuất
phát
từ
sự
quan
tâm
đến
loài
người.
Họ
đã
làm
nhiều
việc
để
phát
triển
xã
hội
và
bảo
vệ
môi
trường.
Tất
cả
các
tổ
chức
có
mặt
ở
đây,
ai
cũng
muốn
có
sự
công
bằng
và
thực
tế
như
cá
nhân
mình
đã
từng
làm.
Tuy
nhiên,
nếu
không
có
sự
hợp
tác
của
tập
thể
thì
mọi
sự
đạt
được
đều
trở
nên
vô
nghĩa
và
không
đi
đến
đâu
cả.
Không
biết
chúng
ta
có
đồng
ý
điều
đó
hay
là
không,
vì
tất
cả
chúng
ta
hiện
hữu
trên
hành
tinh
này
như
là
một
đại
gia
đình,
dù
giàu
sang
hay
nghèo
nàn,
trí
thức
hay
thất
học,
tùy
thuộc
vào
quốc
gia,
một
tôn
giáo
hay
là
môt
ý
thức
hệ,
cuối
cùng
mỗi
chúng
ta
cũng
chỉ
là
con
người
bình
thường
như
bao
con
người
khác
mà
thôi.
Tất
cả
chúng
ta
đều
ao
ước
có
một
cuộc
sống
bình
yên
và
hạnh
phúc
chứ
không
một
ai
muốn
mình
chuốc
lấy
khổ
đau.
Hơn
thế
nữa,
mỗi
chúng
ta
đều
có
quyền
như
nhau
trong
việc
mưu
cầu
hạnh
phúc
và
vứt
bỏ
mọi
đau
khổ.
Tại
sao
chúng
ta
muốn
có
một
cuộc
sống
an
vui,
thanh
bình
và
thạnh
trị
mà
lại
gây
ra
bao
chiến
tranh,
bao
đau
đớn
quằn
quại
và
khổ
đau
cho
kẻ
khác.
Một
khi
chúng
ta
nhận
thức
được
điều
đó,
thì
chúng
ta
phải
biết
tôn
trọng
và
thương
yêu
lẫn
nhau,
chia
sẻ
và
cảm
thông
cho
nhau
về
những
nỗi
khổ
đau,
từ
điều
này
tiến
đến
một
nhận
thức
là
chúng
ta
phải
có
trách
nhiệm
chung
và
phát
nguyện
luôn
giúp
đỡ
người
khác
vượt
qua
mọi
chướng
ngại
của
họ.
Tất
nhiên,
lòng
từ
bi
này
nó
phải
được
phát
khởi
từ
lòng
cao
thượng
và
biết
thương
yêu
muôn
loài
một
cách
tự
nhiên,
không
nguyên
tắc
và
ép
buộc.
Đó
là
một
cái
gì
vô
giá
đang
tiềm
ẩn
nơi
nội
tâm
của
chúng
ta.
Chúng
ta
không
cần
trở
nên
một
thành
viên
của
một
tôn
giáo,
cũng
càng
không
cần
tin
vào
một
ý
thức
hệ
nào
cả,
điều
quan
trọng
ở
đây
là
chúng
ta
có
toàn
hảo
được
chơn,
thiện,
mỹ
trong
nhân
cách
của
con
người
mình
hay
là
chưa.
Sự
cần
thiết
cho
một
ý
thức
và
trách
nhiệm
chung
có
ảnh
hưởng
đến
mọi
phương
diện
của
đời
sống
hiện
tại.
Ngày
nay,
những
sự
kiện
bất
an
xảy
ra
ở
một
nơi
nào
đó
trên
thế
giới,
nhưng
cuối
cùng
rồi
nó
sẽ
bị
ảnh
hưởng
đến
toàn
hành
tinh.
Do
vậy,
chúng
ta
phải
giải
quyết
những
vấn
đề
nghiêm
trọng
này
từ
ngay
địa
phương
của
mình
và
hãy
quan
tâm
đến
chúng
từ
lúc
chúng
chưa
phát
khởi.
Thật
vô
ích,
nếu
chúng
ta
kêu
gọi
dựng
lên
những
hàng
rào
ý
thức
cảnh
giác
cũng
như
sự
phân
biệt
giữa
các
chủng
tộc
với
ngỏ
hầu
không
bị
ảnh
hưởng
và
liên
lụy
đến
những
tiếng
vang
của
sự
phá
hủy
của
chiến
tranh
và
sự
ô
nhiễm
của
môi
trường.
Chúng
ta
hãy
hưởng
ứng
lời
kêu
gọi
của
Liên
Hợp
Quốc
đặc
trách
về
bảo
vệ
môi
trường
và
phát
triển
là
chúng
ta
phải
quan
tâm
nhiều
hơn
nữa
đến
các
quốc
gia
nghèo
đói
và
bị
mối
đe
dọa
của
môi
trường
sống.
Quả
thật
đây
là
một
hình
thức
rất
độc
đáo
mà
chúng
ta
phải
thảo
luận
kỹ
trong
hội
nghị
này.
Dĩ
nhiên
sự
phụ
thuộc
cũng
như
tương
trợ
vào
nhau
để
tồn
tại
là
chúng
được
đặt
trên
một
nền
tảng
của
quy
luật
tự
nhiên.
Không
chỉ
có
loài
người
với
những
hình
thái
trong
đời
sống
mà
còn
có
vô
lượng
những
hiện
tượng
vật
chất
đang
lệ
thuộc
vào
nhau
để
phát
triển.
Tất
cả
những
gì
chúng
ta
đang
có
là
đại
dương,
bầu
trời,
núi
rừng
và
cỏ
cây
hoa
lá
và
những
hiện
tượng
vật
chất
đang
hiện
hữu
xung
quanh
ta,
chúng
đã
và
đang
vươn
lên
trong
các
dạng
năng
lượng
hoàn
hảo,
nếu
chúng
thiếu
sự
tương
tác
với
nhau
thì
chúng
sẽ
tan
rã
và
vữa
nát.
Chúng
ta
hãy
xem
xét
lại
những
việc
làm
mà
chúng
ta
đã
gây
tạo
trong
quá
khứ.
Sự
thờ
ơ
không
quan
tâm
đến
môi
trường
là
một
hậu
quả
nghiêm
trọng
mà
hiện
tại
chúng
ta
phải
đương
đầu,
chẳng
hạn
như
sử
dụng
nguồn
tài
nguyên
thiên
nhiên
một
cách
vô
ý
thức,
vả
lại
còn
sử
dụng
chúng
vào
mục
đích
của
chiến
tranh,
chế
tạo
vũ
khí
để
tàn
sát
lẫn
nhau.
Điều
này,
nếu
tiếp
tục
không
được
kiểm
soát,
cuối
cùng
tất
cả
sẽ
gánh
lấy
mọi
khổ
đau
mà
do
chính
chúng
ta
tạo
nên.
Phát
ngôn
viên
đặc
trách
về
môi
trường
của
Liên
Hợp
Quốc
đã
báo
động
rằng
chúng
ta
đang
đối
phó
với
một
làn
sóng
tuyệt
chủng
lớn
nhất
trong
sáu
mươi
lăm
triệu
năm
(65.000.000
năm),
quả
thật
tin
này
là
nỗi
kinh
hoàng
khủng
khiếp
nhất,
rõ
ràng
nó
đã
làm
cho
trí
óc
của
chúng
ta
phải
mở
ra
để
tiếp
nhận
một
tỷ
lệ
khủng
hoảng
đáng
quan
ngại.
Sự
thờ
ơ,
không
chịu
nương
vào
nhau
để
phát
triển
và
tồn
tại,
nó
không
những
tàn
phá
đến
thiên
nhiên
mà
còn
là
một
mối
đe
dọa
cho
xã
hội
loài
người.
Thay
vì
chúng
ta
quan
tâm
và
giúp
đỡ
những
người
khác,
thì
ngược
lại
chúng
chỉ
đặt
hầu
hết
những
nỗ
lực
vốn
có
vào
việc
mưu
cầu
vật
chất
và
lợi
dưỡng
cho
cá
nhân.
Chúng
ta
đã
trở
nên
quá
đầy
đủ
trong
việc
theo
đuổi
mục
đích
này,
mà
chính
bản
thân
không
hề
hay
biết
hoặc
lãng
quên
đi
những
gì
mà
loài
người
đang
cần
là:
sự
hiểu
biết,
tình
yêu
thương
lẫn
nhau
và
cần
hợp
tác
với
nhau.
Đó
là
một
sự
thật
đáng
buồn.
Chúng
ta
hãy
quan
tâm
đến
những
nhu
cầu
mà
con
người
thật
sự
cần
có.
Quả
thật,
chúng
ta
không
phải
là
một
chủ
thể
được
bóp
nặn
từ
máy
móc,
nhưng
nếu
chúng
ta
chỉ
là
một
thực
thể
của
máy
móc
thì
nó
chỉ
tăng
thêm
cho
chúng
ta
mọi
khổ
đau
mà
thôi.
Tuy
nhiên,
chúng
ta
không
phải
là
máy
móc
và
thật
là
lầm
lẫn
để
đi
tìm
kiếm
những
nhu
cầu
thỏa
mãn
ở
bên
ngoài.
Để
theo
đuổi
mục
đích
bảo
vệ
môi
trường
và
phát
triển
cho
đúng
hướng,
chúng
ta
cần
phải
làm
mới
lại
những
công
việc
của
chúng
ta
đối
với
giá
trị
của
con
người
trong
nhiều
lĩnh
vực.
Hệ
thống
của
chính
trị
và
quân
sự,
dĩ
nhiên
phải
được
đặt
trên
nền
tảng
của
đạo
đức,
khoa
học
và
tôn
giáo
cũng
từ
cơ
bản
này
mà
ra.
Nếu
không
có
nó,
khoa
học
sẽ
không
phân
biệt
được
những
bước
vũ
bão
của
khoa
học
và
những
lợi
ích
của
nó
để
đem
ra
phục
vụ
cho
loài
người.
Môi
trường
xung
quanh
ta
bị
phá
hủy,
bị
ô
nhiễm
là
kết
quả
đáng
buồn
vì
sự
lầm
lẫn
này.
Trong
trường
hợp
đó,
các
tôn
giáo,
đặc
biệt
rất
cần
thiết.
Mục
đích
của
các
tôn
giáo
không
phải
kiến
tạo
chùa
cao,
Phật
lớn,
Thánh
đường
nguy
nga
và
tăng
thêm
số
lượng
tín
đồ....
mà
tôn
giáo
chỉ
đến
với
loài
người
và
hướng
dẫn
họ
đi
ra
khỏi
chốn
tối
tăm
cùng
mạt
mà
chính
họ
đã
gây
tạo.
Mỗi
tôn
giáo
trên
thế
giới,
dù
có
nhiều
quan
điểm
khác
nhau
về
triết
thuyết
của
họ,
nhưng
trước
và
trên
hết
vẫn
là
những
lời
dạy
làm
giảm
bớt
lòng
ích
kỷ
và
hãy
thương
yêu
lẫn
nhau.
Nhưng
không
may,
có
nhiều
người
đã
nhân
danh
tôn
giáo
mà
đã
gây
ra
những
cuộc
đấu
tranh
hơn
là
giải
quyết
chúng.
Có
một
vần
thơ
tuyệt
đỉnh
ở
trong
Thánh
kinh
là
hãy
biến
những
thanh
gươm
thành
những
cái
cày
và
hãy
chuyển
những
vũ
khí
thành
những
công
cụ
để
phục
vụ
loài
người.
Đó
là
những
hình
ảnh
tuyệt
vời
và
độc
đáo
nằm
trong
một
bức
thông
điệp
cổ
xưa.
Đó
là
một
hình
ảnh
biểu
hiện
cho
sự
giải
trừ
quân
bị
và
khí
giới
mà
tôi
cho
rằng
điều
đó
rất
quan
trọng
để
chúng
ta
lưu
tâm
trong
kỳ
hội
nghị
này.
Vì
rằng,
nó
sẽ
thúc
giục
chúng
ta
trong
chính
sách
giải
trừ
quân
bị,
đập
phá
những
lò
vũ
khí
hạt
nhân
trên
toàn
cầu
mà
bấy
lâu
nay
chúng
ta
chưa
hoàn
tất.
Giải
trừ
quân
bị
là
một
sức
mạnh
để
giải
phóng
và
bảo
vệ
loài
người
cũng
như
môi
trường,
là
giảm
bớt
sự
nghèo
đói
và
duy
trì
sự
phát
triển
của
vạn
hữu
trên
hành
tinh
này.
Đó
là
cái
hoài
bảo,
và
hy
vọng
của
Liên
Hợp
Quốc
mà
tôi
tin
chắc
rằng
nó
sẽ
trở
thành
sự
thật.
Tôi
luôn
luôn
có
cái
nhìn
về
tương
lai
cho
dân
tộc
và
đất
nước
của
tôi,
một
quốc
gia
Tây
Tạng
hùng
vĩ,
sẽ
được
xây
dựng
trên
nền
tảng
căn
bản
này.
Tây
Tạng
sẽ
là
một
thánh
địa,
một
quốc
gia
trung
lập
và
phi
quân
sự.
Nơi
đó
có
những
vũ
khí
bị
cấm
mang
vào
và
con
người
sẽ
sinh
hoạt
hài
hòa
với
thiên
nhiên.
Điều
này
không
phải
là
một
giấc
mơ,
mà
chính
Tây
Tạng
đã
thực
hiện
mô
hình
đó
trải
qua
hơn
môt
ngàn
năm
trước
khi
Tây
Tạng
bị
xâm
chiếm
để
làm
thuộc
địa
một
cách
bi
thảm.
Ở
Tây
Tạng
các
loài
dã
thú
đều
được
bảo
vệ
theo
giới
luật
của
Phật
Giáo.
Vào
đầu
thế
kỷ
thứ
17,
chúng
tôi
đã
ban
hành
một
đạo
luật
về
bảo
vệ
môi
trường
và
phát
triển.
Vì
thế,
Tây
Tạng
có
thể
là
một
trong
những
quốc
gia
đầu
tiên
trên
thế
giới
có
những
kế
hoạch
về
bảo
vệ
môi
trường.
Tuy
nhiên,
chính
yếu
môi
trường
của
chúng
tôi
được
bảo
vệ
tốt
đẹp
là
đều
tùy
thuộc
vào
bổn
phận,
trách
nhiệm
và
đức
tin
đã
thấm
nhuần
và
ăn
sâu
vào
tâm
tư
của
mỗi
người
dân
chúng
tôi
từ
thuở
thiếu
thời.
Ít
nhất
chúng
tôi
cũng
đã
trải
qua
hơn
300
năm
với
nền
hòa
bình
và
thịnh
trị,
chúng
tôi
hoàn
toàn
không
có
vũ
khí
và
quân
sự.
Tây
Tạng
đã
từ
bỏ
ý
thức
hệ
gây
chiến
tranh
như
là
một
công
dụ
của
quốc
sách
từ
những
thế
kỷ
6
và
7.
Tôi
thường
nói
đùa
rằng
cung
trăng
và
những
dải
ngân
hà
trông
rất
đẹp,
nhưng
giả
dụ
chúng
ta
thử
sống
trên
đó
vài
ngày
có
lẽ
chúng
ta
sẽ
buồn
chán
ngay.
Duy
chỉ
có
hành
tinh
xanh
này
là
một
cư
trú
tuyệt
vời
nhất
của
chúng
ta.
Đời
sống
của
nó
cũng
chính
là
đời
sống
của
ta,
tương
lai
của
nó
cũng
chính
là
tương
lai
của
ta.
Thật
vậy,
trái
đất
đóng
một
vai
trò
như
một
bà
mẹ
đối
với
tất
cả
chúng
ta.
Cũng
như
những
đ㷹13;a
con
chúng
ta
phải
tùy
thuộc
vào
mọi
sinh
hoạt
của
bà
ta.
Quả
địa
cầu
của
chúng
ta
đang
đương
đầu
với
"hiệu
ứng
nhà
kính",
chúng
đã
ảnh
hưởng
và
phá
hủy
đến
tầng
Ozone
của
chúng.
Các
tổ
chức
cá
nhân
và
những
quốc
gia
đơn
lẻ
đã
phải
bất
lực
trước
cơn
lốc
này.
Tôi
muốn
kết
luận
rằng
Bà
mẹ
trái
đất
đang
dạy
cho
chúng
ta
một
bài
học
về
việc
bảo
vệ
môi
trường
trên
toàn
cầu.
Đó
là
một
bài
học
mà
chúng
ta
phải
học
lại
từ
đầu,
thế
kỷ
tới
chúng
ta
phải
hợp
tác
với
nhau,
thương
yêu
lẫn
nhau,
chúng
ta
tuyệt
đối
không
gây
ra
chiến
tranh
mà
ngược
lại
phải
sống
trong
an
lạc
và
hạnh
phúc.
Lòng
từ
bi
là
hạt
giống
của
nền
hòa
bình
nếu
mỗi
chúng
ta
biết
ứng
dụng
nó,
tôi
luôn
hy
vọng
điều
đó.
Để
bảo
hộ
những
sự
kiện
trọng
đại
này,
Liên
hợp
quốc
phải
tìm
ra
những
giải
pháp
để
ngăn
chặn
những
cuộc
xung
đột
về
quân
sự
và
kinh
tế
mậu
dịch.
Tôi
rất
đau
lòng
vì
những
cuộc
chiến
tranh
vẫn
còn
diễn
ra
ác
liệt
trên
khắp
năm
châu,
trong
lúc
chúng
ta
đang
ngồi
tại
hội
nghị
này
thì
tiếng
súng
của
những
cuộc
giao
tranh
nội
chiến
vẫn
hãy
còn
inh
ỏi
ở
Nam
Tư,
nạn
chết
đói
vẫn
còn
đe
dọa
hàng
triệu
người
ở
Nam
Phi...
Tôi
luôn
hy
vọng
và
cầu
nguyện
cho
những
ngày
sắp
tới,
tôi
tin
tưởng
vào
tinh
thần
từ
bi
và
trí
tuệ
của
chúng
ta,
nó
sẽ
sáng
suốt
giải
quyết
và
hoàn
tất
mọi
vấn
đề
nghiêm
trọng,
ai
ai
cũng
có
ý
thức
và
trách
nhiệm
chung
trong
việc
bảo
vệ
môi
trường,
chúng
ta
sẽ
sống
trong
một
thế
giới
hòa
bình,
trong
niềm
tin
yêu
thương
và
hợp
tác.
Theo
MANDALA
tháng
10/1992