DUY THỨC HỌC
Tuệ Quang
Huyền-Cơ Phật-Học-Viện
---o0o---
Phần Thứ Hai
LƯỢC-SỬ VỀ
DUY-THỨC-HỌC
Lúc Phật còn tại thế, đã giảng-dạy về
duy-thức trong nhiều bộ kinh như Lăng-già. Giải-thậm-mật, Đại-thừa
a-tỳ-đạt-ma, Lăng-nghiêm v.v.
Khoảng 900 năm sau Phật có hai nhà học Phật lỗi-lạc là
Vô-Trước và Thế-Thân lập ra duy-thức học, thành một trong hai hệ-thống lớn
của đại-thừa Phật-giáo ở Ấn-độ.
*
* *
Ngài Vô-Trước (Asanga) sinh ở khoảng cuối thế-kỷ thứ 7
Tây-lịch ở Bắc-Ấn.
Ngài nhập-định lên cõi trời Đâu-xuất nghe Bồ-tát Di-lặc
(Maitreya) dạy về duy-thức.
Ngài viết được nhiều sách. Đây là những tác-phẩm chính, đã
được dịch sang chữ Hán :
Phần trước-tác của ngài Di-Lặc :
1)
«
Du-già sư-địa-luận »
(100 quyển). Ngài Huyền-Trang dịch.
2)
«
Đại-thừa trang-nghiêm kinh luận
».
3)
«
Thập địa kinh luận ».
4)
«
Trung-biên phân-biệt luận
»
Phần trước-tác của ngài Vô-Trước :
5)
«
Hiển-dương thánh-giáo luận
»
(20 quyển). Ngài Huyền-Trang-dịch.
6)
«
Nhiếp đại-thừa-luận »
(3 quyển). Ngài Chân-Đế dịch.
7)
«
Đại-thừa A-tỳ-đạt-ma tạp luận
»
(7 quyển). Ngài Huyền-Trang dịch.
8)
«
Kim-cương bát-nhã ba-la-mật-đa kinh luận
» (3 quyển).
9)
«
Thuận-trung-luận »
(2 quyển).
Các bộ
« Du-già sư địa-luận
»,
« Hiển-dương thánh-giáo-luận
»,
« nhiếp-đại-thừa-luận
» nghiên-cứu về duy-thức và nêu thuyết
«
A-lại-da duyên-khởi ».
*
* *
Ngài Thế-Thân (Vasubandhu) là em ngài
Vô-Trước.
Ngài viết rất nhiều sách. Đây là mấy bộ chính trong số những
bộ đã được dịch sang chữ Hán :
1)
«
Duy-thức tam-thập-luận tụng
»
1 quyển, ngài Huyền-Trang dịch.
2)
«
Duy-thức nhị-thập-luận »
1 quyển, ngài Huyền-Trang dịch.
3)
«
Đại-thừa bách-pháp minh-môn-luận
»,
1 quyển, ngài Huyền-Trang dịch.
Mấy quyển trên là căn-bản cho
duy-thức-học.
*
* *
Duy-thức-học do hai ngài Vô-Trước và Thế-Thân lập ra, tràn-lan
khấp Ấn-độ.
Cho đến thế kỷ thứ 6, trong khoảng 200 năm, có nhiều luận-sư
lỗi-lạc xuất-hiện.
Ta có thể kể các ngài Thân-Thắng, Hỏa-Biện, Đức-Tuệ, Trần-Na,
An-Tuệ, Nan-Đà, Tịnh-Nguyệt, Hộ-pháp, Giới-Hiền, Thắng-Hữu, Tối-thắng-Tử,
Trí-Nguyệt.
Đó là các bậc đại-luận-sư về duy-thức.
*
* *
Ngài Trần-Na (Dignàga) ở cuối thế-kỷ thứ 5 người Nam-Ấn.
Ngài rất giỏi về nhân-minh, và làm môn học này rực-rỡ.
Ngài viết nhiều bộ luận để tuyên-dương duy-thức-học.
*
* *
Ngài Hộ-Pháp (Dharmapàla) là học-trò của ngài Trần-Na.
Ngài viết nhiều sách, đáng kể nhất là bộ «
Thành-duy-thức-luận », 10 quyển, ngài Huyền-Trang dịch.
Bộ này giải-thích bộ « Duy-thức-tam-thập-tụng »,
của ngài Thế-Thân.
Nay ngài Huyền-Trang căn-cứ ở bộ sách của ngài Hộ-pháp làm
chính, và tổng-hợp 9 nhà khác mà dịch thành bộ «
Thành-duy-thức-luận »,
Quyển sách này là bản dịch bộ trên, của cụ Trí-Độ.
Có thể nói đây là căn-bản của duy-thức-học.
*
* *
Ngài Giới-Hiền (Siladhadra) là đệ-tử Ngài Hộ-Pháp.
Năm 636 tây-lịch, ngài Huyền-Trang từ Trung-Hoa qua Ấn-Độ,
được ngài Giới-Hiền truyền cho duy-thức-học.
*
* *
Ngài Huyền-Trang (600-664) có
công du-học Ấn-Độ, mang cái học duy-thức chân-truyền về Trung-Hoa. Ngài
chu-du khắp các nước Ấn-Độ, mang được nhiều kinh sach quý về Trung-Hoa.
Ngài dịch rất nhiều kinh, sách, gồm 76 bộ, 1349 quyển.
Đáng kể là bộ « Thành-duy-thức-luận »,
của ngài Hộ-Pháp, được coi là một trong những bộ giá-trị do ngài
Huyền-Trang dịch.
*
* *
Ngài Khuy-Cơ (632-682) là đệ-tử lỗi-lạc của ngài
Huyền-Trang, càng làm rực-rỡ duy-thức-học.
Ngài viết nhiều bộ sách giá-trị, đáng kể nhất là bộ «
Thành-duy-thức-luận thuật-ký » (20 quyển).
*
* *
Từ đây, duy-thức-học tràn-lan khắp nước Trung-Hoa, rồi sang
Nhật, rồi khắp Á-Đông.
Nhật-bản phát-triển mạnh mẽ ngành học này, và nay nghiễm-nhiên
là nước đứng đầu thế giới về duy-thức.
*
* *
Ở Việt-Nạm mới xuất-hiện. một Tam-Tạng Pháp sư lỗi-lạc, cái
học uyên-bác, cao-thâm, có thể sánh với các ngài Thế-Thân, Huyền-Trang,
Khuy-Cơ. Đó là ngài Huyền-Cơ.
Chúng tôi xin công-bố tài-liệu quý báu của ngài về «
thành-lập duy-thức », trong quyển sách này.
Ngài Huyền-Cơ làm Phật-pháp rực-rỡ trong thời-đại nguyên-tử
này.
---o0o---
[
Mục Lục ] [
01 ]
[02
] [03
] [04
] [05
] [06
]
[07]
[08
] [09]
[10]
[11
] [12
] [13
] [14
]
---o0o---
-
Vi tính: Viên Trí
-
Trình bày: Nhị Tường
-
Cập nhật: 01-03-2004
