- KINH
ĐẠI NGHIỆP PHÂN BIỆT
- (Mahakammavibhangasuttam)
Như vầy tôi nghe.
Một thời Thế Tôn ở Rajagaha (Vương
Xá), Veluvana (Trúc Lâm), tại chỗ nuôi dưỡng sóc. Lúc bấy giờ Tôn giả
Samiddhi trú tại một cái cốc trong rừng. Rồi du sĩ ngoại đạo Potaliputta
tiêu dao tản bộ, tuần tự du hành, đi đến Tôn giả Samiddhi; sau khi đến,
nói lên với Tôn giả Samiddhi những lời chào đón hỏi thăm. Sau khi nói
lên những lời chào đón hỏi thăm thân hữu rồi ngồi xuống một bên. Ngồi
một bên, du sĩ ngoại đạo Potaliputta thưa với Tôn giả Samiddhi :
– Này Hiền giả Samiddhi, trước mặt
Thế Tôn, tôi tự thân nghe, tự thân ghi nhận như sau : "Hư vọng là
thân nghiệp, hư vọng là khẩu nghiệp, chỉ có ý nghiệp là chân thật.
Và có một Thiền chứng (samapatti), do thành tựu Thiền chứng này, sẽ
không có cảm giác gì".
– Này Hiền giả Potaliputta, chớ
có nói vậy. Này Hiền giả Potaliputta, chớ có nói vậy. Chớ có phỉ báng
Thế Tôn; phỉ báng Thế Tôn là không tốt. Thế Tôn không có nói như vậy
: "Hư vọng là thân nghiệp, hư vọng là khẩu nghiệp, chỉ có ý nghiệp
là chân thật". Và Hiền giả, có một Thiền Chứng, do thành tựu thiền
chứng này, sẽ không có cảm giác gì.
– Ngài xuất gia đã bao lâu, thưa
Hiền giả Samiddhi ?
– Không lâu, thưa Hiền giả. Có
ba năm.
– Nay ở đây chúng tôi còn hỏi
các Tỷ-kheo trưởng lão làm gì khi một tân Tỷ-kheo nghĩ rằng cần phải
bảo vệ vị Đạo sư như vậy. Thưa Hiền giả Samiddhi, khi một người có
dụng ý làm thân nghiệp, khẩu nghiệp, ý nghiệp thời người ấy có cảm
giác gì ?
– Này Hiền giả Potaliputta, khi một
người có dụng ý làm thân nghiệp, khẩu nghiệp, ý nghiệp thời người
ấy cảm giác khổ đau.
Rồi du sĩ ngoại đạo Potaliputta,
không tán thán cũng không phản đối lời nói của Tôn giả Samiddhi. Không
tán thán, không phản đối, du sĩ ngoại đạo Potaliputta từ chỗ ngồi đứng
dậy rồi ra đi.
Rồi Tôn giả Samiddhi, sau khi du sĩ
ngoại đạo Potaliputta ra đi không bao lâu, liền đi đến Tôn giả Ananda;
sau khi đến, nói lên với Tôn giả Ananda những lời chào đón hỏi thăm;
sau khi nói lên những lời chào đón hỏi thăm thân hữu rồi ngồi xuống một
bên. Ngồi xuống một bên, Tôn giả Samiddhi kể lại cho Tôn giả Ananda tất
cả cuộc đàm thoại với du sĩ ngoại đạo Potaliputta. Sau khi nghe nói vậy,
Tôn giả Ananda nói với Tôn giả Samiddhi :
– Này Hiền giả Samiddhi, đây là
đề tài một câu chuyện cần phải yết kiến Thế Tôn. Này Hiền giả
Samiddhi, chúng ta hãy đi đến Thế Tôn, sau khi đến hãy trình bày lên Thế
Tôn rõ ý nghĩa này. Thế Tôn trả lời chúng ta như thế nào, chúng ta hãy
như vậy thọ trì.
– Thưa vâng, Hiền giả.
Tôn giả Samiddhi vâng đáp Tôn giả
Ananda. Rồi Tôn giả Ananda và Tôn giả Samiddhi đi đến Thế Tôn; sau khi đến
đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống một bên. Ngồi xuống một bên, Tôn
giả Ananda, trình lên Thế Tôn tất cả câu chuyện giữa Tôn giả Samiddhi với
du sĩ ngoại đạo Potaliputta.
Khi nghe nói vậy, Thế Tôn nói với
Tôn giả Ananda:
– Này Ananda, Ta chưa từng thấy du
sĩ ngoại đạo Potaliputta, thời câu chuyện này từ đây xảy ra ? Này
Ananda, câu hỏi đáng lý phải trả lời phân tích rõ ràng cho du sĩ ngoại
đạo Potaliputta, lại được kẻ ngu si Samiddhi này trả lời theo một chiều.
Khi nghe nói vậy, Tôn giả Udayi bạch
Thế Tôn :
– Bạch Thế Tôn, nếu đây là ý
nghĩa của Tôn giả Samiddhi nói lên, thời cảm giác gì người ấy cảm thọ
là cảm giác khổ đau.
Rồi Thế Tôn nói với Tôn giả
Ananda:
– Này Ananda, hãy xem con đường
sai lạc của kẻ ngu si Udayi này. Này Ananda, Ta biết rằng, nếu nay kẻ ngu
si Udayi này mở miệng ra (đề cập vấn đề gì), ông ấy sẽ mở miệng
đề cập một cách không như lý (ayoniso). Này Ananda, thật sự chỗ khởi
thủy của du sĩ ngoại đạo Potaliputta hỏi là về ba cảm thọ. Này Ananda,
nếu kẻ ngu si Samiddhi này được du sĩ ngoại đạo Potaliputta hỏi như vậy
và trả lời như sau : "Này Hiền giả Potaliputta, nếu một ai có dụng
ý làm thân nghiệp, khẩu nghiệp, ý nghiệp, có khả năng đưa đến lạc
thọ, người ấy sẽ cảm giác lạc thọ. Này Hiền giả Potaliputta, nếu một
ai có dụng ý làm thân nghiệp, khẩu nghiệp, ý nghiệp có khả năng đưa
đến khổ thọ, người ấy sẽ cảm giác khổ thọ. "Này Hiền giả
Potaliputta, nếu một ai có dụng ý làm thân nghiệp, khẩu nghiệp, ý nghiệp
có khả năng đưa đến bất khổ bất lạc thọ, người ấy sẽ cảm giác
bất khổ bất lạc thọ"; nếu trả lời như vậy, này Ananda, kẻ ngu
si Samiddhi đã trả lời một cách chơn chánh cho du sĩ ngoại đạo
Potaliputta. Và lại nữa, này Ananda, những kẻ du sĩ ngoại đạo ngu si, kém
học, họ sẽ hiểu được đại phân biệt về nghiệp của Như Lai, này
Ananda, nếu Ông nghe Như Lai phân tích đại phân biệt về nghiệp".
– Bạch Thế Tôn, nay đã đến thời;
bạch Thiện Thệ nay đã đến thời, Thế Tôn hãy phân tích đại phân biệt
về nghiệp ! Sau khi nghe Thế Tôn, các Tỷ-kheo sẽ thọ trì.
– Vậy này Ananda, hãy nghe và khéo
tác ý, Ta sẽ nói :
– Thưa vâng, bạch Thế Tôn.
Tôn giả Ananda vâng đáp Thế Tôn.
Thế Tôn nói như sau :
– Này Ananda, có bốn loại người
này có mặt ở đời. Thế nào là bốn ? Ở đây, này Ananda, có người sát
sanh, lấy của không cho, sống tà hạnh trong các dục, nói láo, nói hai lưỡi,
nói lời ác khẩu, nói lời phù phiếm, có tham dục, có sân tâm, có tà kiến;
sau khi thân hoại mạng chung, người ấy sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ,
địa ngục.
Nhưng ở đây, này Ananda, có người
sát sanh... (như trên)... có tà kiến; sau khi thân hoại mạng chung, người
ấy sanh vào thiện thú, Thiên giới, cõi đời này.
Ở đây, này Ananda, có người từ
bỏ sát sanh, từ bỏ lấy của không cho, từ bỏ tà hạnh trong các dục, từ
bỏ nói láo, từ bỏ nói hai lưỡi, từ bỏ nói ác khẩu, từ bỏ nói lời
phù phiếm, từ bỏ tham dục, từ bỏ sân tâm, có chánh kiến; sau khi thân
hoại mạng chung, người ấy được sanh vào thiện thú, Thiên giới, cõi đời
này.
Nhưng ở đây, này Ananda, có người
từ bỏ sát sanh, ... (như trên)... có chánh kiến; sau khi thân hoại mạng
chung, người ấy sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục.
Ở đây, này Ananda, có vị Sa-môn
hay Bà-la-môn nhờ nhiệt tâm, nhờ tinh tấn, nhờ cần mẫn, nhờ không
phóng dật, nhờ chánh tác ý, nên tâm nhập định. Khi tâm nhập định, nhờ
thiên nhãn thanh tịnh siêu nhân, vị ấy thấy có người ở đây sát sanh,
lấy của không cho, sống tà hạnh trong các dục, nói láo, nói hai lưỡi, nói
ác khẩu, nói lời phù phiếm, có tham dục, có sân tâm, có tà kiến; sau
khi thân hoại mạng chung, người ấy sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ,
địa ngục. Vị ấy nói như sau : "Thật sự có những ác nghiệp, có
quả báo ác hạnh. Và ta đã thấy có người ở đây sát sanh, lấy của
không cho... nói hai lưỡi... có tà kiến, sau khi thân hoại mạng chung, người
ấy sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục". Vị ấy nói như
sau: "Chắc chắn tất cả mọi người sát sanh, lấy của không cho ...
(như trên) ... có tà kiến; sau khi thân hoại mạng chung, họ đều sanh vào
cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục". Những ai biết như vậy, những
vị ấy biết một cách chơn chánh. Những ai biết khác như vậy, trí của
họ thuộc tà trí. Như vậy, điều vị ấy tự mình biết, tự mình thấy,
tự mình hiểu rõ, ở đây, vị ấy nắm giữ, chấp trước và tuyên bố :
"Chỉ như vậy mới chơn thực, ngoài ra đều là hư vọng".
Ở đây, này Ananda, có Sa-môn hay
Bà-la-môn, nhờ nhiệt tâm, nhờ tinh tấn, ... (như trên).. vị ấy thấy có
người sát sanh, lấy của không cho... (như trên).. có tà kiến; sau khi thân
hoại mạng chung, vị ấy được sanh vào thiện thú, Thiên giới, cõi đời
này. Vị ấy nói như sau : "Thật sự không có những ác nghiệp, không
có quả báo ác hạnh. Và ta đã thấy có người ở đây sát sanh, lấy của
không cho... (như trên).... có tà kiến; sau khi thân hoại mạng chung, được
sanh vào thiện thú, Thiên giới, cõi đời này. Vị ấy nói như sau :
"Chắc chắn tất cả mọi người sát sanh, lấy của không cho.. (như trên)...
có tà kiến; "sau khi thân hoại mạng chung, họ đều được sanh vào
thiện thú, Thiên giới, cõi đời này". Những ai biết như vậy, những
vị ấy biết một cách chơn chánh. Những ai biết khác như vậy, trí của
họ thuộc tà kiến". Như vậy, điều vị ấy tự mình biết, tự mình
thấy, tự mình hiểu rõ, ở đây vị ấy nắm giữ, chấp trước và tuyên
bố : "Chỉ như vậy mới chân thực, ngoài ra đều là hư vọng".
Ở đây, này Ananda, có Sa-môn hay
Bà-la-môn, nhờ nhiệt tâm, nhờ tinh tấn, ... (như trên).. vị ấy thấy có
người ở đây từ bỏ sát sanh, từ bỏ lấy của không cho... (như trên)...
có chánh kiến; sau khi thân hoại mạng chung, người ấy sanh vào thiện
thú, Thiên giới, cõi đời này. Vị ấy nói như sau : "Thật sự có những
thiện nghiệp, có quả báo thiện hạnh. Và ta đã thấy có người ở đây
từ bỏ sát sanh, từ bỏ lấy của không cho... có chánh kiến sau khi thân
hoại mạng chung, sanh vào thiện thú, Thiên giới, cõi đời này". Vị
ấy nói như sau : "Chắc chắn tất cả mọi người từ bỏ sát sanh, từ
bỏ lấy của không cho... (như trên)... có chánh kiến; sau khi thân hoại mạng
chung, họ đều sanh vào thiện thú, Thiên giới, cõi đời này. Những ai biết
như vậy, những vị ấy biết một cách chơn chánh. Những ai biết khác như
vậy, trí của họ thuộc tà trí". Như vậy, điều này vị ấy tự
mình biết, tự mình thấy, tự mình hiểu rõ, ở đây vị ấy nắm giữ,
chấp trước và tuyên bố : "Chỉ như vậy mới chơn thực, ngoài ra đều
là hư vọng".
Ở đây, này Ananda, có Sa-môn ...
(như trên) ... vị ấy thấy có người từ bỏ sát sanh, từ bỏ lấy của
không cho... (như trên)... có chánh kiến; sau khi thân hoại mạng chung, người
ấy bị sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục. Vị ấy nói như
sau : "Thật sự không có những thiện nghiệp, không có quả báo thiện
hạnh. Và Ta đã thấy có người ở đây từ bỏ sát sanh, từ bỏ lấy của
không cho... (như trên).... có chánh kiến; sau khi thân hoại mạng chung, người
ấy bị sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục". Vị ấy nói
như sau : "Chắc chắn tất cả mọi người từ bỏ sát sanh, từ bỏ lấy
của không cho... (như trên)... có chánh kiến; sau khi thân hoại mạng chung,
họ đều bị sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục. Những ai biết
như vậy, những vị ấy biết một cách chân chánh. Những ai biết khác như
vậy, trí của họ thuộc tà kiến". Như vậy, điều vị ấy tự mình
biết, tự mình thấy, tự mình hiểu rõ, ở đây vị ấy nắm giữ, chấp
trước và tuyên bố : "Chỉ như vậy mới chân thực, ngoài ra đều là
hư vọng".
Ở đây, này Ananda, Sa-môn hay
Bà-la-môn nào nói như sau : "Chắc chắn có ác nghiệp, có quả báo ác
nghiệp". Như vậy, Ta chấp nhận cho vị ấy. Vị ấy nói như sau :
"Tôi đã thấy ở đây có người sát sanh, lấy của không cho.. (như trên)...
có tà kiến, sau khi thân hoại mạng chung, tôi thấy người ấy sanh vào
cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục". Như vậy, Ta cũng chấp nhận
cho vị ấy. Còn nếu vị ấy nói như sau : "Chắc chắn tất cả những
ai sát sanh, lấy của không cho (như trên).... ; sau khi thân hoại mạng chung,
họ đều sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục", như vậy,
Ta không chấp nhận cho vị ấy. Và nếu vị ấy nói như sau : "Những
ai biết như vậy, những vị ấy biết một cách chân chánh. Những ai biết
khác như vậy, trí của họ thuộc tà kiến"; như vậy, Ta không chấp
nhận cho vị ấy. Điều vị ấy tự mình biết, tự mình thấy, tự mình
hiểu rõ, ở đây vị ấy nắm giữ, chấp trước và tuyên bố : "Chỉ
như vậy mới chơn thực, ngoài ra đều là hư vọng". Như vậy, Ta cũng
không chấp nhận cho vị ấy. Vì cớ sao ? Khác như vậy, này Ananda, là trí
của Như Lai về Đại phân biệt về nghiệp.
Ở đây, này Ananda, Sa-môn hay
Bà-la-môn nào nói như sau : "Chắc chắn không có ác nghiệp, không có
quả báo ác hạnh". Như vậy, Ta không chấp nhận cho vị ấy. Và vị
ấy nói như sau : "Tôi đã thấy ở đây có người sát sanh, lấy của
không cho... (như trên)... có ta kiến; sau khi thân hoại mạng chung, tôi thấy
người ấy sanh vào thiện thú, Thiên giới, cõi đời này". Như vậy,
Ta chấp nhận cho vị ấy. Còn nếu vị ấy nói như sau : "Chắc chắn tất
cả những ai sát sanh, lấy của không cho... (như trên)... tất cả sau khi
thân hoại mạng chung, họ đều sanh vào thiện thú Thiên giới, cõi đời này";
như vậy, Ta không chấp nhận cho vị ấy. Và nếu vị ấy nói như sau :
"Những ai biết như vậy, những vị ấy biết một cách chơn chánh. Những
ai biết khác như vậy, trí của họ thuộc tà kiến"; như vậy, Ta không
chấp nhận cho vị ấy. Điều vị ấy tự mình biết, tự mình thấy, tự
mình hiểu rõ, ở đây, vị ấy nắm giữ, chấp trước và tuyên bố :
"Chỉ như vậy mới chơn thực, ngoài ra đều là hư vọng". Như vậy
Ta cũng không chấp nhận cho vị ấy. Vì cớ sao ? Khác như vậy, này Ananda,
là trí của Như Lai về Đại phân biệt về nghiệp.
Ở đây, này Ananda, Sa-môn hay
Bà-la-môn nào nói như sau : "Chắc chắn có thiện nghiệp, có quả báo
thiện hạnh". Như vậy Ta chấp nhận cho vị ấy. Và vị ấy nói như
sau : "Tôi đã thấy ở đây có người từ
蠢ỏ sát sanh, từ bỏ lấy của không cho... (như trên)...
có chánh kiến; sau khi thân hoại mạng chung, tôi thấy người ấy sanh vào
thiện thú, Thiên giới, cõi đời này". Như vậy, Ta cũng chấp nhận
cho vị ấy. Còn nếu vị ấy nói như sau : "Chắc chắn tất cả những
ai từ bỏ sát sanh, từ bỏ lấy của không cho ... (như trên) ... tất cả
sau khi thân hoại mạng chung; họ đều sanh vào thiện thú, Thiên giới, cõi
đời này"; như vậy, Ta không chấp nhận cho vị ấy. Và nếu vị ấy
nói như sau: "Những ai biết như vậy, những vị ấy biết một cách
chân chánh. Những ai biết khác như vậy, trí của họ thuộc tà kiến",
như vậy, Ta cũng không chấp nhận cho vị ấy. Điều vị ấy tự mình biết,
tự mình thấy, tự mình hiểu rõ, ở đây, vị ấy nắm giữ, chấp trước
và tuyên bố : "Chỉ như vậy mới chơn thực, ngoài ra đều là hư vọng".
Như vậy, Ta cũng không chấp nhận cho vị ấy. Vì cớ sao ? Khác như vậy,
này Ananda, là trí của Như Lai về Đại phân biệt về nghiệp.
Ở đây, này Ananda, Sa-môn hay
Bà-la-môn nào nói như sau : "Chắc chắn không có thiện nghiệp, không
có quả báo thiện hạnh ". Như vậy, Ta không chấp nhận cho vị ấy.
Và vị ấy nói như sau : "Tôi đã thấy ở đây có người từ bỏ sát
sanh, từ bỏ lấy của không cho... (như trên)... có chánh kiến; sau khi thân
hoại mạng chung, tôi thấy người ấy sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ,
địa ngục". Như vậy, Ta chấp nhận cho vị ấy. Còn nếu vị ấy nói
như sau : "Chắc chắn những ai từ bỏ sát sanh, từ bỏ lấy của
không cho.. (như trên)... có chánh kiến, tất cả sau khi thân hoại mạng
chung, họ đều sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục"; như vậy,
Ta cũng không chấp nhận cho vị ấy. Và nếu vị ấy nói như sau : "Những
ai biết như vậy, những vị ấy biết một cách chân chánh. Những ai biết
khác như vậy, trí của họ thuộc tà kiến"; như vậy, Ta cũng không chấp
nhận cho vị ấy. Điều vị ấy tự mình biết, tự mình thấy, tự mình
hiểu rõ, ở đây vị ấy nắm giữ, chấp trước và tuyên bố : "Chỉ
như vậy mới chơn thực, ngoài ra đều là hư vọng". Như vậy, Ta cũng
không chấp nhận cho vị ấy. Vì cớ sao ? Khác như vậy, này Ananda, là trí
của Như Lai về Đại phân biệt về nghiệp.
Ở đây, này Ananda, người nào sát
sanh, lấy của không cho.. (như trên)... có tà kiến; sau khi thân hoại mạng
chung, người ấy bị sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục.... Hoặc
là một ác nghiệp đưa đến cảm giác khổ thọ do người ấy làm lúc trước,
hay một ác nghiệp đưa đến cảm giác khổ thọ do người ấy làm về
sau, hay trong khi mệnh chung, một tà kiến được người ấy chấp nhận và
chấp chặt. Do vậy, sau khi thân hoại mạng chung, người ấy sanh vào cõi dữ,
ác thú, đọa xứ, địa ngục. Và ai ở đây sát sanh, lấy của không cho..
(như trên)... có tà kiến, người ấy phải lãnh thọ quả báo được khởi
lên ngay hiện tại hay trong một đời khác.
Ở đây, này Ananda, người nào sát
sanh, lấy của không cho.. (như trên)... có tà kiến; sau khi thân hoại mạng
chung, người ấy bị sanh vào thiện thú, Thiên giới, cõi đời này... Hoặc
là một thiện nghiệp đưa đến cảm giác lạc thọ do người ấy làm lúc
trước, hay một thiện nghiệp đưa đến cảm giác lạc thọ do người ấy
làm về sau, hay trong khi mệnh chung, một chánh kiến được người ấy chấp
nhận và chấp chặt. Do vậy sau khi thân hoại mạng chung, người ấy sanh vào
thiện thú, Thiên giới, cõi đời này. Và ai ở đây sát sanh, lấy của
không cho.. (như trên)... có tà kiến, người ấy phải lãnh thọ quả báo
được khởi lên ngay hiện tại hay trong một đời khác.
Ở đây, này Ananda, người nào từ
bỏ sát sanh, từ bỏ lấy của không cho.. (như trên)... có chánh kiến; sau
khi thân hoại mạng chung, người ấy sanh vào thiện thú, Thiên giới, cõi
đời này... Hoặc là một thiện nghiệp đưa đến cảm giác lạc thọ do
người ấy làm từ trước, hay một thiện nghiệp đưa đến cảm giác lạc
thọ do người ấy làm về sau, hay trong khi mệnh chung, một chánh kiến được
người ấy chấp nhận và chấp chặt. Do vậy, sau khi thân hoại mạng
chung, người ấy sanh vào thiện thú, Thiên giới, cõi đời này. Và ai ở
đây từ bỏ sát sanh, từ bỏ lấy của không cho... (như trên)... có chánh
kiến, người ấy phải lãnh thọ quả báo được khởi lên ngay hiện tại,
hay trong một đời khác.
Ở đây, này Ananda, người nào từ
bỏ sát sanh, từ bỏ lấy của không cho.. (như trên)... có chánh kiến; sau
khi thân hoại mạng chung, người ấy bị sanh vào cói dữ, ác thú, đọa xứ,
địa ngục... Hoặc là một ác nghiệp đưa đến cảm giác khổ thọ do người
ấy làm từ trước, hay một ác nghiệp đưa đến cảm giác khổ thọ do người
ấy làm về sau, hay trong khi mệnh chung, một tà kiến được người ấy chấp
nhận và chấp chặt. Do vậy, sau khi thân hoại mạng chung, người ấy sanh
vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục. Và ai ở đây từ bỏ sát
sanh, từ bỏ lấy của không cho... (như trên)... có chánh kiến, người ấy
phải lãnh thọ quả báo được khởi lên ngay hiện tại hay trong một đời
khác.
Như vậy, này Ananda, có nghiệp vô
hữu tợ vô hữu, có nghiệp vô hữu tợ hữu, có nghiệp hữu tợ hữu,
có nghiệp hữu tợ vô hữu.
Thế Tôn thuyết giảng như vậy. Tôn
giả Ananda hoan hỷ tín thọ lời Thế Tôn dạy.