ROBERT
TOPMILLER VỚI LUẬN ÁN
TIẾN SĨ VỀ PHẬT GIÁO VIỆT NAM
Ông Robert Topmiller, 49 tuổi, một giảng viên khoa sử thuộc đại học
Kentucky, hoa kỳ. ông cũng là người từng phục vụ trong quân đội Mỹ tại
Việt Nam (đóng tại Khe Sanh, Huế từ tháng 4 đến tháng 8 năm 1968). Trong
chuyến sang thăm Việt Nam lần này, ông thu thập tư liệu để hoàn tất luận
án tiến sĩ sử học của mình về đề tài “cuộc tranh đấu Phật Giáo VN từ
1964 đến 1966” chúng tôi đã có dịp tiếp xúc và có cuộc trao đổi ngắn về
công việc nghiên cứu của ông.
Robert Topmiller và tác giả
( hình chụp trước Chùa Xá Lợi)
|
* Xin ông cho biết mục đích
của ông đến VN lần này ?
- Tôi đến VN lần này để thu thập tư liệu cho luận
án tiến sĩ sử học về đề tài “Cuộc tranh đấu PGVN từ 1964 đến 1966”. Tại
Hoa Kỳ tôi có tiếp xúc với một vị hòa thượng, thượng tọa để lấy tư liệu
nhưng chưa đủ. Vì thế tôi phải sang đây. Tôi hy vọng sẽ tìm được nhiều
thông tin hơn. Như Thầy biết, có quá ít sách báo tiếng Anh viết về PG ở
VN, do đó công tác nghiên cứu gặp rất nhiều khó khăn.
* Tại sao ông chọn viết về
PGVN ? Ðặc biệt là giai đoạn của những năm sáu mươi ?
- Vì để thực hiện một tâm niệm, một lời hứa trước
kia mà tôi đã chọn đề tài này. Ðó là vụ tự thiêu của Hòa Thượng Thích
Quảng Ðức vào năm 1963, đã làm chấn động cả thế giới và tôi biết rõ vụ
này hơn trong thời gian tôi phục vụ trong quân đội Mỹ tại miền Trung VN
(suýt chết trong hai lần bị thương nặng và sau đó được đưa về Mỹ). Lúc
đó tôi thực sự bị sốc về cái chết của HT Quảng Ðức và tôi hứa với lòng
là sẽ viết một cái gì đó về vụ này. Ngày nay, “ngọn đuốc sống” của ngài
vẫn được nhiều người Mỹ quan tâm và nghiên cứu. Ðó là một đề tài bất tận
đối với giới khoa học phương Tây.
* Ðược biết ông chỉ lưu lại VN
trong ba tuần lễ, một thời gian ngắn như thế làm sao có thể thu thập
được những tài liệu cần thiết ?
- Ðó
là cái khó khăn của tôi. Tuy nhiên lần này qua sự giúp đỡ và hướng dẫn
của Ðại Ðức Thích Tịnh Tuệ (Chùa Pháp Vân, Gia Ðịnh) và ÐÐ Thích Tâm
Thiện (Báo Giác Ngộ), tôi đã đến thăm một số vị như Hòa thượng Thích
Minh Châu, HT. Thích Quảng Liên; HT. Thích Thanh Kiểm; TT. Thích Trí
Quảng, đặc biệt là làm việc với giáo sư Minh Chi (Phụ trách môn lịch sử
PGVN ở Trường CCPH) và cô PTS Trần Hồng Liên (Viện Khoa Học Xã Hội). Tôi
có đến phỏng vấn HT. Thích Trí Quang tại Tổ đình Ấn Quang, nhưng đã
không được gặp.
Qua
các cuộc tiếp xúc trên tôi đã thu thập được nhiều tư liệu quý báu cho
luận án của tôi, và qua đó tôi đã có một cái nhìn thật chính xác về bối
cảnh lịch sử của PGVN trong những năm sáu mươi. Giờ đây tôi nhận ra rằng
Ðạo Phật VN là một chất liệu thiết yếu góp phần vào nền văn minh và văn
hóa VN. Ðạo Phật VN còn là một trong những nguyên nhân chính của cuộc
cách mạng tự chủ tự do của VN vào thế kỷ thứ 9 và 10. Ðặc biệt là những
biến động lịch sử trong thập niên sáu mươi.
Theo
tôi, Phật giáo VN và sự nỗ lực của nó nhằm chấm dứt chiến tranh và xoa
dịu nỗi đau chiến tranh của con người. Cuộc đấu tranh chống kỳ thị tôn
giáo của PGVN ở những năm sáu mươi có thể xem là một trong những cuộc
tranh đấu cho nhân quyền lớn nhất của thế kỷ 20 này.
* Ai là người hướng dẫn ông
thực hiện luận án tiến sĩ (Doctoral Dissertation) này ?
- Tôi may mắn được sự giúp đỡ và hướng dẫn của
hai vị giáo sư tiến sĩ, đó là GSTS Daniel Ramsdell (Ðại Học Washington),
một chuyên gia về lịch sử các quốc gia Ðông Nam Á, người từng hướng dẫn
tôi thực hiện luận văn Cao học năm 1990; và GSTS Jeorge Hening (Ðại Học
Kentucky), một người được xem là có uy tín trong giới nghiên cứu về lịch
sử chiến tranh của VN tại Hoa Kỳ.
* Ðạo Phật đã giúp gì cho bản
thân ông ?
- Qua học hỏi, nghiên cứu và thực hành giáo lý
nhà Phật, tôi từng bước khắc phục và loại bỏ hẳn cái tự ti mặc cảm về
thân phận của cựu chiến binh VN của mình. Trước kia những cơn ác mộng
vẫn thường xuyên đến với tôi. Nhưng nay thì không còn nữa. Tôi có nhiều
người bạn cũng là cựu chiến binh, hiện nay họ sống an lạc và hạnh phúc
là nhờ sự trở về với Ðạo Phật. Nói chung, Ðạo Phật đã chuyển hóa và làm
thay đổi cuộc sống của tôi. Hiện nay tôi vẫn thường xuyên tham gia các
khóa tu ngắn ngày được tổ chức tại quê nhà của tôi.
* Câu hỏi cuối cùng, xin ông
cho biết tình hình Phật giáo hiện nay tại Hoa Kỳ như thế nào ?
-
Nhìn chung, Phật giáo hiện nay đang phát triển mạnh mẽ ở Hoa Kỳ, đặc
biệt là tập trung ở các miền duyên hải của đất nước này, vì nơi đó có
nhiều cư dân đến từ châu Á. Theo thống kê của đài truyền hình Mỹ (SBS và
NBC) cho biết hiện tại có trên hai triệu người Mỹ theo Ðạo Phật hoặc
chịu ảnh hưởng Ðạo Phật. Ở bang California có gần 300 trung tâm Phật
Giáo (TTPG), bang Boston có 50 TTPG và ở bang Seattle cũng có khoảng 50
TTPG ... Lại có các nhà xuất bản Phật giáo thuộc người Mỹ, người Việt,
người Tây Tạng ... chuyên ấn hành sách báo để cung ứng cho phật tử Mỹ.
Phật giáo cũng đã có mặt trong các Ðại học Mỹ để đáp ứng nhu cầu học hỏi
và nghiên cứu của mọi giới, nhất là sinh viên Mỹ. Nói chung, Phật giáo
đang phát triển tại Mỹ.
Thực hiện tại Sàigon ngày 15-08-1996
