SỐ 26 – KINH TRUNG
A-HÀM (I)
Hán dịch:
Phật Đà
Da Xá và Trúc Phật Niệm
Việt dịch và hiệu chú:
Thích Tuệ
Sỹ
---o0o---
PHẨM THỨ
4
PHẨM VỊ TẰNG
HỮU PHÁP
39. KINH ÚC-GIÀ TRƯỞNG GIẢ (II)[1]
Tôi
nghe như vầy:
Một thời sau khi
Phật nhập Niết-bàn không bao lâu, có một số đông Tỳ-kheo thượng tôn trưởng
lão du hóa tại Bệ-xá-li, ở bên dòng sông Di hầu, tại ngôi lầu cao.
Bấy giờ Trưởng giả
Úc-già
tổ chức đại bố thí như sau: Đãi ăn cho những khách từ phương xa đến, đãi
ăn cho các hành khách, các bệnh nhân và các người nuôi bệnh; thường dọn
cháo, thường dọn cơm, cung cấp cho người trông nom tăng viện; thường mời
đại chúng gồm hai mươi vị Tỳ-kheo đến thọ thực, cứ mỗi năm ngày đều có mời
chúng Tỳ-kheo đến ăn. Ông tổ chức đại bố thí như vậy.
Trên biển lại còn có
một chiếc tàu buồm lớn chở đầy hàng hóa trở về, giá trị đến trăm ngàn, vừa
bị chìm mất.
Số đông Tỳ-kheo
thượng tôn trưởng lão nghe Trưởng giả Úc-già tổ chức đại bố thí như sau:
Đãi ăn cho những khách từ phương xa đến, đãi ăn cho các hành khách, các
bệnh nhân và các người nuôi bệnh; thường dọn cháo, thường dọn cơm, cung
cấp cho người trông nom tăng viện; thường mời đại chúng gồm hai mươi vị
Tỳ-kheo đến thọ thực, cứ mỗi năm ngày đều có mời chúng Tỳ-kheo đến ăn.
Các vị ấy nghe rồi
bàn luận với nhau rằng:
“Này chư Hiền, vị
nào có thể đến nói với với Trưởng giả Úc-già rằng: ‘Này Trưởng giả, nên
thôi, chớ bố thí nữa. Sau này Trưởng giả sẽ tự biết’?”
Rồi các vị ấy nghĩ
như vầy: “Tôn giả A-nan là thị giả của Phật, nhận được sự chỉ giáo của Đức
Thế Tôn; được Phật và các vị đồng phạm hạnh có trí khen ngợi. Tôn giả
A-nan có thể đến nói với Trưởng giả Úc-già rằng: ‘Này Trưởng giả, nên
thôi, chớ bố thí nữa. Sau này Trưởng giả sẽ tự biết’.”
“– Này chư Hiền,
chúng ta nên cùng nhau đến Tôn giả A-nan trình bày sự việc như thế.” Bấy
giờ số đông Tỳ-kheo thượng tôn trưởng lão đi đến chỗ Tôn giả A-nan, cùng
nhau chào hỏi, rồi ngồi sang một bên thưa rằng:
“Thưa Hiền giả
A-nan, ngài có biết không? Trưởng giả Úc-già tổ chức đại bố thí như sau:
đãi ăn cho những khách từ phương xa đến, đãi ăn cho các hành khách, các
bệnh nhân và các người nuôi bệnh; thường dọn cháo, thường dọn cơm, cung
cấp cho người trông nom tăng viện; thường mời đại chúng gồm hai mươi vị
Tỳ-kheo đến thọ thực, cứ mỗi năm ngày đều có mời chúng Tỳ-kheo đến ăn. Ông
tổ chức đại bố thí như vậy. Trên biển lại còn có một chiếc tàu buồm lớn
chở đầy hàng hóa trở về, giá trị đến trăm ngàn, vừa bị chìm mất. Chúng tôi
cùng bàn luận với nhau như thế này: vị nào có thể đến nói với với Trưởng
giả Úc-già rằng ‘Này Trưởng giả, nên thôi, chớ bố thí nữa. Sau này Trưởng
giả sẽ tự biết’? Lại nghĩ như vầy: Tôn giả A-nan là thị giả của Phật, nhận
được sự chỉ giáo của Đức Thế Tôn; được Phật và các vị đồng phạm hạnh có
trí khen ngợi. Tôn giả A-nan có thể đến nói với Trưởng giả Úc-già rằng
‘Này Trưởng giả, nên thôi, chớ bố thí nữa. Sau này Trưởng giả sẽ tự biết’.
Này Hiền giả A-nan, ngài có thể đến bảo với Trưởng giả Úc-già rằng ‘Này
Trưởng giả, nên thôi, chớ bố thí nữa. Sau này Trưởng giả sẽ tự biết Trưởng
giả’.”
Tôn giả A-nan thưa
với các Tỳ-kheo thượng tôn trưởng lão rằng:
“Thưa các Tôn giả,
Trưởng giả Úc-già tính tình nghiêm nghị; nếu tôi tự tiện nói thì biết đâu
làm Trưởng giả không vui. Thưa các ngài, tôi đại diện cho ai để nói đây?”
Các Tỳ-kheo thượng
tôn trưởng lão trả lời rằng:
“Hiền giả nên xưng
là chúng Tỳ-kheo bảo như vậy. Sau khi ngài xưng là chúng Tỳ-kheo bảo vậy,
ông ấy sẽ không còn nói gì nữa.”
Tôn giả A-nan liền
im lặng nhận lời các vị Tỳ-kheo thượng tôn trưởng lão. Bấy giờ các Tỳ-kheo
thượng tôn trưởng lão biết Tôn giả A-nan im lặng nhận lời rồi, liền từ chỗ
ngồi đứng dậy đi quanh Tôn giả A-nan rồi ai về chỗ ấy. Sau khi đêm qua vào
lúc hừng sáng, Tôn giả A-nan khoác y, cầm bát đi đến nhà Trưởng giả
Úc-già. Trưởng giả Úc-già thấy Tôn giả A-nan từ xa đi lại, liền từ chỗ
ngồi đứng dậy, trịch vai sửa áo chắp tay hướng về Tôn giả A-nan thưa rằng:
“Kính chào Tôn giả
A-nan, Tôn giả từ lâu không đến đây. Mời ngồi lên giường này.”
Tôn giả A-nan liền
ngồi lên giường ấy. Trưởng giả Úc-già đảnh lễ dưới chân Tôn giả A-nan, rồi
ngồi sang một bên. Tôn giả A-nan bảo rằng:
“Trưởng giả có biết
không? Trưởng giả đã tổ chức đại bố thí như sau: đãi ăn cho những khách từ
phương xa đến, đãi ăn cho các hành khách, các bệnh nhân và các người nuôi
bệnh; thường dọn cháo, thường dọn cơm, cung cấp cho người trông nom tăng
viện; thường mời đại chúng gồm hai mươi vị Tỳ-kheo đến thọ thực, cứ mỗi
năm ngày đều có mời chúng Tỳ-kheo đến ăn. Trưởng giả tổ chức đại bố thí
như vậy. Trên biển lại còn có một chiếc tàu buồm lớn chở đầy hàng hóa trở
về, giá trị đến trăm ngàn, vừa bị chìm mất. Này Trưởng giả, nên thôi, chớ
bố thí nữa. Sau này Trưởng giả sẽ tự biết.”
Trưởng giả thưa
rằng:
“Bạch Tôn giả A-nan,
đây là lời nói của ai vậy?”
Tôn giả A-nan đáp
rằng:
“Này Trưởng giả, tôi
truyền lại lời của chúng Tỳ-kheo.”
Trưởng giả thưa
rằng:
“Nếu Tôn giả A-nan
truyền lại lời của chúng Tỳ-kheo, thì không có gì phải luận. Còn nếu tự
mình nói như vậy thì có thể làm cho con rất không được vừa lòng. Bạch Tôn
giả A-nan, nếu con có thí xả như thế, có huệ thí như thế, dù tất cả tài
vật đều khô cạn, cũng chỉ làm cho con mãn nguyện thôi. Giống như ý nguyện
của Chuyển luân vương vậy.
Tôn giả A-nan hỏi
rằng:
“Này Trưởng giả, thế
nào là ý nguyện của Chuyển luân vương?”
Trưởng giả đáp:
“Bạch Tôn giả A-nan,
người nghèo trong thôn nghĩ như vầy: ‘Mong sao ta trở nên giàu nhất trong
thôn’. Đó là ý nguyện của người ấy. Người giàu trong thôn nghĩ như vầy:
‘Mong sao ta trở nên giàu nhất trong ấp’. Đó là ý nguyện của người đó.
Người giàu trong ấp suy nghĩ như vầy: ‘Mong sao ta giàu nhất trong thành’.
Đó là ý nguyện của người ấy. Người giàu trong thành nghĩ như vầy: ‘Mong
sao ta làm được chức tông chánh trong thành’. Đó là ý nguyện của người ấy.
Vị tông chánh trong thành nghĩ như vầy: ‘Mong sao ta làm được quan quốc
tướng. Đó là ý nguyện của người ấy. Quan quốc tướng suy nghĩ như vầy:
‘Mong sao ta làm được vị tiểu vương’. Đó là ý nguyện của người ấy. Vị tiểu
vương suy nghĩ như vầy: ‘Mong sao ta làm được Chuyển luân vương’. Đó là ý
nguyện của người ấy. Vị Chuyển luân vương suy nghĩ như vầy: ‘Mong sao ta
làm được điều mà một thiện nam tử
có thể làm, cạo bỏ râu tóc, mặc áo ca-sa, chí tín, lìa bỏ gia đình, sống
không gia đình, xuất gia học đạo để thành tựu phạm hạnh vô thượng, tự tri,
tự giác, tự tác chứng, thành tựu và an trụ, biết như thật rằng: ‘Sự sanh
đã dứt, phạm hạnh đã vững, việc cần làm đã làm xong, không còn tái sanh
nữa’. Đó là ý nguyện Chuyển luân vương.
“Bạch Tôn giả A-nan,
nếu con có thí xả như thế, có huệ thí như thế, dù cho tất cả tài vật đều
khô cạn, cũng chỉ làm cho con mãn nguyện thôi, như thế là ý nguyện của vị
Chuyển luân vương. Bạch Tôn giả A-nan, con có pháp ấy.”
Tôn giả A-nan khen
rằng:
“Này Trưởng giả, nếu
có pháp ấy thì thật là kỳ diệu, thật là hy hữu.”
“Bạch Tôn giả, con
không phải chỉ có pháp này mà thôi. Lại nữa, bạch Tôn giả A-nan, khi con
đến chúng viên, nếu trước hết mà gặp một vị Tỳ-kheo nào, con liền đảnh lễ.
Nếu vị Tỳ-kheo ấy kinh hành, thì con cũng kinh hành. Nếu vị ấy ngồi, con
cũng ngồi theo một bên, ngồi rồi nghe pháp. Vị Tôn giả ấy thuyết pháp cho
con nghe; con cũng thuyết pháp cho vị Tôn giả ấy nghe. Vị Tôn giả ấy vấn
sự con, con cũng vấn sự vị Tôn giả ấy. Vị Tôn giả ấy trả lời câu hỏi của
con, con cũng trả lời vị Tôn giả ấy. Con nhớ chưa từng có lần nào con
khinh mạn các vị Tỳ-kheo thượng tôn trưởng lão, trung hay hạ. Bạch Tôn giả
A-nan, con có pháp ấy.”
Tôn giả A-nan khen
rằng:
“Này Trưởng giả, nếu có pháp ấy thì thật là kỳ diệu, thật là hy hữu.”
“Bạch Tôn giả A-nan,
con không phải chỉ có pháp này mà thôi. Lại nữa, bạch Tôn giả A-nan, khi
con ở giữa chúng Tỳ-kheo, hành sự bố thí, thì có chư Thiên trụ giữa hư
không bảo con rằng: ‘Này Trưởng giả, đây là vị A-la-hán, đây là vị Hướng
A-la-hán, đây là vị A-na-hàm, đây là vị Hướng A-na-hàm, đây là vị
Tư-đà-hàm, đây là vị Hướng Tư-đà-hàm, đây là vị Tu-đà-hoàn, đây là vị
Hướng Tu-đà-hoàn. Vị này tinh tấn, vị này không tinh tấn’. Bạch Tôn giả,
khi con cúng thí cho đại chúng Tỳ-kheo, con nhớ chưa từng có ý phân biệt.
Bạch Tôn giả A-nan, con có pháp ấy.”
Tôn giả A-nan khen
rằng:
“Này Trưởng giả, nếu
có pháp ấy thì thật là kỳ diệu, thật là hy hữu.”
“Bạch Tôn giả A-nan,
con không phải chỉ có pháp này mà thôi. Lại nữa, bạch Tôn giả, khi con
hành sự bố thí ở trong chúng Tỳ-kheo, có chư Thiên trên hư không bảo con
rằng: ‘Này Trưởng giả, có Đức Như Lai,
Vô Sở Trước, Đẳng Chánh Giác, Pháp được Thế Tôn khéo thuyết, và Thánh
chúng của Như Lai khéo thú hướng’. Bạch Tôn giả, con không do vi trời kia
mà có tín, không do vị trời kia mà dục lạc, không nghe theo vị kia, nhưng
con tự có tịnh trí để biết Đức Như Lai, Vôâ Sở Trước, Đẳng Chánh Giác,
Pháp được Thế Tôn khéo thuyết, và Thánh chúng của Như Lai khéo thú hướng.
Bạch Tôn giả, con có pháp ấy.”
Tôn giả A-nan khen
rằng:
“Này Trưởng giả, nếu
có pháp ấy thì thật là kỳ diệu, thật là hy hữu.”
“Bạch Tôn giả A-nan,
con không phải chỉ có pháp này mà thôi. Lại nữa, bạch Tôn giả A-nan, con
ly dục, ly ác bất thiện pháp, v.v..., cho đến, thành tựu và an trụ[1].
Bạch Tôn giả A-nan, con có pháp ấy.”
Tôn giả A-nan khen
rằng:
“Này Trưởng giả, nếu
ông có pháp ấy thì thật là kỳ diệu, thật là hy hữu.”
Rồi thì, Trưởng giả
Úc-già liền thưa với Tôn giả A-nan rằng:
“Tôn giả A-nan, mời
ở lại đây thọ thực.”
Tôn giả A-nan im
lặng nhận lời mời của Trưởng giả Úc-già. Sau khi biết Tôn giả A-nan đã im
lặng nhận lời, Trưởng giả Úc-già liền từ chỗ ngồi đứng dậy, tự mình múc
nước rửa tay, rồi đem tất cả rất nhiều món ăn cứng và mềm rất mỹ diệu tinh
khiết, ngon lành, tự tay hầu sớt, để cho Tôn giả ăn được no đủ. Ăn xong,
dọn cất đồ đạc và dùng nước rồi, lấy một giường nhỏ ngồi riêng để nghe
pháp.
Tôn giả A-nan thuyết
pháp cho Trưởng giả, khuyến giáo, khích lệ, làm cho hoan hỷ. Sau khi bằng
vô lượng phương tiẹân thuyết pháp cho ông, khuyến giáo, khích lệ, làm cho
hoan hỷ rồi, Tôn giả liền từ chỗ ngồi đứng dậy mà đi.
Tôn giả A-nan thuyết
pháp như vậy. Trưởng giả Úc-già sau khi nghe Tôn giả A-nan thuyết pháp,
hoan hỷ phụng hành.
--- o0o ---
Mục Lục Phẩm Thứ
Tư
32 |
33 |
34 |
35 |
36 |
37 |
38 |
39 |
40 |
41
--- o0o ---
Mục Lục Tổng Quát Kinh Trung A Hàm
Phẩm 1|
Phẩm 2 |
Phẩm 3 |
Phẩm 4 |
Phẩm 5 |
Phẩm 6
Phẩm
7 |
Phẩm 8 |
Phẩm 9 |
Phẩm 10 |
Phẩm 11 |
Phẩm 12
Phẩm 13 |
Phẩm 14 |
Phẩm 15 |
Phẩm 16 |Phẩm
17 |
Phẩm 18
--- o0o ---
Trình bày: Nhị Tường
Cập nhật: 01-05-2003