Quyển Thứ Năm
Phẩm An Lạc
Thứ Mười Bốn
An là lìa được hiểm nguy (phiền não)
Lạc là thân tâm vui vẻ.
Hạnh là oai nghi và lời nói đáng noi theo.
Liễu vạn pháp ở tính thể rỗng yên, không an, không trụ,
không hành, đó là chân an lạc. Từ chân an lạc ấy mà rộng bày Diệu Pháp
Liên Hoa, đó là hạnh an lạc. Cho nên Phẩm An Lạc Hạnh này được dựng lập.
“Lúc bấy giờ Ngài Văn Thù Sư Lợi Đại Bồ Tát bạch Phật
rằng: Thế Tôn ! các vị Bồ Tát này rất khó có, vì kính thuận Phật nên phát
đại thệ nguyện ở nơi đời ác sau, hộ trì đọc tụng kinh Pháp Hoa này. Thế
Tôn ! Các vị Đại Bồ Tát ở đời ác sau, làm sao mà có thể nói kinh này?”.
Vì các vị Đại Bồ Tát Dược Vương và Đại Nhạo Thuyết cùng
chúng hội Bồ Tát đều phát lời thệ nguyện “Trì” kinh Pháp Hoa nên Đại Trí
Văn Thù mới thưa hỏi Đức Thế Tôn “làm sao có thể nói kinh này” trong đời
ác năm trược. Vì khi thuyết kinh Diệu Pháp Liên Hoa thì cần phải năng
hành, năng liễu mới có thể vì người khác mà giảng nói được.
Do đó, Phật bảo Ngài Văn Thù : Nếu vị Bồ Tát ở đời ác
sau muốn nói kinh này phải an trụ trong bốn pháp :
An trụ nơi Hành xứ và Thân cận xứ.
a) Hành xứ
“Văn Thù Sư Lợi ! Thế nào là chỗ hành xứ của Đại Bồ
Tát?”
“Nếu có vị Đại Bồ Tát an trụ trong nhẫn nhục, hòa dịu,
khéo thuận không vụt chạc lòng cũng chẳng kinh sợ, lại đối với pháp không
phân biệt mà quán tướng như thật, cũng chẳng hành, chẳng phân biệt, đó là
chỗ hành xứ của Bồ Tát”.
Vì hàng Thanh văn lấy ly dục làm gốc, hàng Bồ Tát lấy
nhẫn nhục làm gốc, tâm thường cùng với chân thật tướng tương ưng. Đối với
tất cả sự động loạn của ngoại cảnh, ngoại duyên, Bồ Tát vẫn ở trong tự thể
của an định, chẳng vướng chấp nơi “hữu hành” và “vô hành”, không và hữu cả
hai đều không an trụ. Do vậy, Bồ Tát ở trong tự tánh thanh tịnh sáng soi
mà hòa lạc với muôn loài.
b) Thế nào là thân cận xứ của
Đại Bồ Tát?
Kinh chia làm hai phần:
1- Bất thân cận (chỗ không nên gần)
Vị Đại Bồ Tát chẳng gần gũi quốc vương, vương tử, đại
thần, quan trưởng... chẳng gần gũi các ngoại đạo, phạm chí, ni kiền tử ...
chẳng gần kẻ viết sách thế tục, ca ngâm, sách ngoại đạo, cùng phái lộ già
da đà, phái nghịch lộ già da đà, kẻ chơi hung hiểm, đâm nhau, đánh nhau và
bọn na la, bọn chiên đà la, hàng thịt, kẻ nuôi súc vật, săn bắn, chài
lưới. Những người như thế hoặc có lúc họ lại đến, thời Bồ Tát vì đó nói
pháp mà không có lòng mong cầu.
Tại sao Bồ Tát phải tránh xa những vấn đề như thế?
Bởi vì để phó chúc cho kẻ kế thừa chưa đủ trí và lực
trong việc hiện hành Bồ Tát hạnh, nên đối với chúng sinh còn dẫy đầy tham
dục, nếu cùng họ gần gũi mà chẳng tùy thuận thì bị nghịch cảnh làm ngăn
trở việc hành trì giáo pháp Đại thừa.
Như đối với kẻ ngoại đạo như phái lộ già da đà là phái
chủ trương muôn vật do đất, nước, gió, lửa mà thành tứ đại có hai nguyên
tố chất và lực. Tứ đại bất diệt, muôn vật bất diệt, không có luân hồi,
xuất thế gì cả, cứ làm theo lòng ham muốn là được. Cùng phái ngược lại là
nghịch lộ già da đà, cho nên các luận phái tranh chấp nhau, tạo ra nhiều
ác kiến đối với “chân tánh bình đẳng nhất như” chẳng tương ứng chút nào
cả, chẳng nên gần gũi họ. Vì gần gũi họ làm cho các chúng sinh có thể khởi
động phân biệt mà rơi vào đảo tưởng. Đối với những chúng sinh ấy nếu có
đến với Bồ Tát sẽ vì họ mà tùy cơ nghi thuyết pháp, mà không khởi niệm
mong cầu gì ở họ cả. Hơn nữa gần gũi họ chúng sinh khác sinh tâm phân
biệt. Điều đó cũng có ý nghĩa là đối với Bồ Tát khi hiện hành nơi các
thiện ác nhiễm trong tâm thể vẫn an nhiên không hề trói buộc.
“Lại chẳng gần gũi Tỳ kheo, Tỳ kheo Ni, Ưu bà tắc, Ưu
bà di, hạng người cầu quả Thanh văn, hoặc ở trong phòng, hoặc chỗ kinh
hành, hoặc trong giảng đường, chẳng cùng ở chung, hoặc có lúc những người
đó lại đến, Bồ Tát tùy cơ nghi nói pháp không lòng mong cầu”.
Vì sao thế? Vì những hạng người trên đắm chấp nơi tiểu
pháp, đối với kinh pháp Đại thừa khó tin, khó hiểu, chẳng lãnh hội được.
Lại những hành vi của Bồ Tát tùy thuận chúng sinh, họ không hiểu thấu,
sinh ra chê bai, sinh tâm phân biệt, dấy lên những niệm tốt, xấu, hơn,
thua, phải, trái ... Lại rao truyền bên ngoài tổn hại đến sự hành trì mật
hạnh của Bồ Tát và sự tu dưỡng của chính họ. Nếu họ có đến hỏi pháp thì
tuỳ cơ mà thuyết “Diệu pháp Đại thừa” do vì không vướng nhiễm khi hiện
hành, nên kinh viện dẫn “chẳng nên mong cầu gì ở nơi họ cả”.
“Văn Thù Sư Lợi! Lại vị Đại Bồ Tát chẳng nên đối với
thân người nữ, thấy tướng có thể sinh tưởng dục nhiễm mà nói pháp, cũng
chẳng ưa thấy. Nếu vào nhà người chẳng cùng gái nhỏ, gái trinh, gái góa
chung nói chuyện, cũng chẳng gần năm thứ người bất nam để làm thân hậu”.
Vì sao thế? vì gần gũi như vậy làm cho họ sinh tưởng
dục nhiễm, bởi “người nữ” ái nhiễm mang nặng. Đã là bậc đại trí thì phải
rõ thông muôn pháp. Đối với những người ái nhiễm còn mang nặng mà kinh đã
dụ như “các người nữ, cùng những kẻ đoạn căn”. Vỏ vô minh còn dày, tâm
phân biệt ấy khởi không ngừng, không một sớm một chiều mà tiến dẫn họ bước
ngay vào “lý đạo Nhất thừa”. Trái lại, việc tùy thuận họ chưa đúng thời,
đúng lúc, tạo ra những cảnh duyên làm cho tâm niệm mọi chúng sinh chưa
hiển lộ “lý đạo Nhất thừa” sinh tâm phân biệt, chẳng có lợi gì cho việc
hành trì giáo pháp Đại thừa vậy.
“Cũng chẳng riêng mình vào nhà người, nếu có nhân duyên
riêng mình vào thì chuyên lòng niệm Phật. Nếu vì người nữ nói pháp thì
chẳng hở răng cười, chẳng bày hông ngực, nhẫn đến vì pháp mà chẳng thân
hậu, huống lại là việc khác. Chẳng ưa nuôi đệ tử Sa Di ít tuổi và các trẻ
nhỏ, cũng chẳng ưa cùng chúng đồng một thầy”.
Đây là những duyên sự có thể tạo cơ duyên nghi ngờ cho
kẻ khác làm cho họ thối thất Bồ đề tâm và cũng cơ duyên tạo cho những kẻ
có tâm ái nhiễm dấy khỏi. Vì sự thân cận của mình, việc nuôi dưỡng đệ tử
Sa Di ít tuổi và các trẻ nhỏ, làm cho Bồ Tát phải dùng đến một số phương
tiện như: cơm ăn, áo mặc, dạy dỗ, lắm lúc hiện ra những tướng trạng:
nghiêm nghị, lo âu, chăm sóc... làm cho tâm niệm sinh diệt của chúng sinh
dấy khởi, vì những sự việc đó mà mất niềm tin vào “lý đạo Nhất thừa”.
2- Thân cận xứ (chỗ nên gần)
* Thường ưa ngồi thiền ở chỗ vắng tu nhiếp tâm mình.
Đây là chỗ thanh tịnh u nhàn, tạo cảnh duyên cho chúng sinh quy nhiếp.
Lại nữa vị Đại Bồ Tát quán nhất thiết pháp không như
thiệt tướng, chẳng điên đảo, chẳng động, chẳng thối, chẳng chuyển.
* Chỗ thứ hai của Bồ Tát thân cận là xa lìa điên đảo
còn gọi là ngồi thiền nơi chỗ vắng vẻ, luôn luôn hiểu rõ thật tướng của
các pháp ở thể thường trụ. Nhận rõ, trong mọi hành pháp “như hư không,
không có thật tánh, dứt tất cả đường nói phô, chẳng sinh, chẳng xuất,
chẳng khởi”.
Vì không có sở đắc nên chân như tính nhiệm mầu hiển lộ.
“Không danh, không tướng, thiệt không chỗ có, chỗ
lường, chỗ ngăn, không ngại, không chướng”.
Tất cả vọng pháp đều không có “sở hữu”. Lìa tất cả
phiền não nên “vô ngại”. Lìa tất cả sở tri chướng nên được “không chướng”.
Không kẹt trong phương sở nên gọi là “không ngăn”. Vượt cả không gian và
thời gian nên gọi là “không chỗ, không lường”.
Tất cả “chỉ do nhân duyên mà có, từ điên đảo mà sinh
cho nên nói thường ưa quán sát pháp tướng. Như thế gọi là thân cận thứ hai
của Bồ Tát”.
Tất cả pháp đều do vô minh vọng khởi, cho nên gọi là
“do nhân duyên mà có, từ điên đảo mà sinh”. Thường quán sát pháp tướng như
thế mà xa lìa phiền não chướng và sở tri chướng vậy.
Phần trùng tụng được lập lại ý nghĩa trên.
c) An lạc:
Thân tâm bình an vui vẻ không làm trái ý người, khi có
người hỏi đạo dùng pháp Đại thừa mà giải.
Nhưng “chẳng ưa nói lỗi của người và của kinh điển,
cũng chẳng khinh mạn các Pháp sư khác, chẳng nói việc hay dở, tốt xấu của
người khác. Đối với hàng Thanh văn, cũng chẳng kêu tên nói lỗi quấy của
người đó, cũng chẳng kêu tên khen ngợi điều tốt của người đó, lại cũng
chẳng sinh lòng oán hiềm”.
Đại Bồ Tát sống xứng hợp với tự tánh chân chính, tự
tánh thanh tịnh, nên không bao giờ mở miệng nói người khác lỗi, quấy, hay,
dở, tốt, xấu.
Chúng ta phải hiểu rõ rằng một niệm khởi là một sự buộc
ràng. Khởi niệm dữ thì tương ứng với cảnh giới địa ngục: khởi niệm lành
thì tương ưng với cảnh giới thiên đường: độc hại tương ưng rồng rắn. Từ bi
tương ưng cảnh giới Bồ Tát. Trí tuệ tương ưng cảnh giới giải thoát.
Lành dữ tuy khác mà gốc tánh lại không nhiễm lành dữ.
Bậc đại trí cần phải vượt qua sự tương phân đối đãi này.
Do vậy, khi hành đạo Bồ Tát, chúng ta phải biết “ứng cơ
tiếp vật” mà không rời tự tánh thanh tịnh vậy.
Vì khéo tu lòng an lạc như thế nên những người nghe
pháp không trái ý, có chỗ gạn hỏi, chẳng dùng pháp Tiểu thừa mà đáp, chỉ
dùng pháp Đại thừa vì họ giải nói làm cho đặng bậc “nhất thiết chủng trí”.
“Lại Văn Thù Sư Lợi! Vị Đại Bồ Tát ở đời rốt sau, lúc
pháp gần diệt mà thọ trì, đọc tụng kinh điển này, chớ ôm lòng ganh ghét,
dua vạy, dối gạt, cũng chớ khinh mắng người học Phật đạo, vạch tìm chỗ hay
dở của kia. Nếu hàng Tỳ kheo, Tỳ kheo Ni, Ưu bà tắc, Ưu bà di hoặc cầu
Thanh văn, hoặc cầu Duyên giác, hoặc cầu Bồ Tát đạo, đều không đặng làm
não họ, khiến kia sinh lòng nghi hối. Như nói họ: “Các ngươi cách đạo rất
xa, trọn chẳng thể đặng bậc nhất thiết chủng trí. Vì sao? Vì các ngươi là
kẻ buông lung, biếng trễ đối với đạo, lại nữa cũng chẳng nên hý luận các
pháp. Với tất cả chúng sinh khởi tưởng đại bi, với tất cả chúng sinh đều
bình đẳng nói pháp. Vì thuận theo pháp nên chẳng nói nhiều, chẳng nói ít,
nhẫn đến người rất ưa pháp cũng chẳng nên nói nhiều”.
Vì lòng thương xót chúng sinh và chẳng hý luận các
pháp, nên đối với tất cả chúng sinh đều bình đẳng mà thuyết pháp. Đối với
kẻ ái pháp không nên thuyết nhiều, vì từ đó sẽ mở đường cho tranh luận,
trái với pháp tính nhiệm mầu vậy.
Đó là thành tựu hạnh an lạc thứ ba.
d) Đầy đủ lòng từ bi rộng lớn
“Lại Văn Thù Sư Lợi! Các vị Bồ Tát ở đời rốt sau lúc
pháp gần diệt, có nói kinh Pháp Hoa này với hạng người tại gia, xuất gia
sinh lòng đại từ, với hạng người chẳng phải Bồ Tát sinh lòng đại bi”.
Như thế nghĩa là người tại gia hay xuất gia đã trì kinh
này tu hạnh Đại thừa, tất cầu quả vui thù thắng Đại thừa. Bồ Tát dùng đại
từ tâm mà đem niềm vui đến cho người đó vậy.
Đối với người không tu hành Đại thừa, gọi là “người
chẳng phải Bồ Tát” thì Bồ Tát cần đem đại từ bi tâm mà giải trừ cho người
ấy lìa các khổ, dẫn đến Đại thừa. Phải nghĩ như thế này: “Những người như
thế thời mất lợi lớn, Đức Như Lai phương tiện tùy nghi nói pháp, mà chẳng
nghe, chẳng biết, chẳng hay, chẳng hỏi, chẳng tin, chẳng hiểu Người đó dầu
chẳng hỏi, chẳng hiểu, chẳng tin kinh này, lúc “ta đặng Vô thượng Chánh
đẳng Chánh giác, người đó tùy ở chỗ nào ta dùng sức thần thông, sức trí
tuệ dẫn dắt họ, khiến đặng trụ trong pháp này”.
Đây là Bồ Tát khởi tâm đại từ bi thương xót những chúng
sinh căn trí hạ liệt, không rõ là Như Lai phương tiện tùy thuận theo căn
cơ của chúng sinh mà dẫn dắt vào “lý đạo Nhất thừa”.
Do vì căn trí hạ liệt mà những chúng sinh ấy chưa tin,
chưa hiểu, chưa nghe, chưa biết, chưa hỏi về lý chân thật của đại thừa, mà
tin Phật như các vị trời, thần, tiên, quỷ, chẳng rõ thông lý mầu Phật pháp
lại cầu phước báu nhân thiên, xa rời tánh giác, Bồ Tát phải dùng sức đại
bi và trí tuệ dẫn độ họ đến đại pháp Nhất thừa.
“Văn Thù Sư Lợi! Vị Đại Bồ Tát đó sau khi Như Lai diệt
độ, nếu thành tựu đặng pháp thứ tư này, thời lúc nói pháp này không lầm
lỗi, thường được Tỳ kheo, Tỳ kheo Ni, Ưu bà tắc, Ưu bà di, quốc vương,
vương tử, đại thần, nhân dân, Bà la môn, cư sĩ phải cúng dường cung kính
tôn trọng ngợi khen, hàng chư thiên nghe pháp cũng thường hầu. Vì sao? vì
kinh này được sức thần lực của tất cả các Đức Phật thuở quá khứ, vị lai,
hiện tại giữ gìn vậy”.
Đến đây Đức Thế Tôn lại bảo Ngài Văn Thù rằng:
Thí như vua Chuyển Luân,
Thánh Vương có sức mạnh,
Binh đánh giặc có công,
Thưởng ban những đồ vật,
Voi, ngựa và xe cộ,
Đồ trang nghiêm nơi thân,
Và những ruộng cùng nhà,
Xóm làng thành ấp thảy,
Hoặc ban cho y phục,
Các món báu trân kỳ,
Tôi tớ cùng của cải,
Đều vui mừng ban cho,
Nếu có người hùng anh,
Hay làm được việc khó,
Vua mới mở búi tóc,
Lấy minh châu ban thưởng.
Với dụ trên có ý nghĩa là các binh chủng Thánh Hiền đã
trừ dẹp các ma, diệt ba độc, ra khỏi ba cõi, lúc đó mới có thể nhận lãnh
được giáo pháp Tối thượng thừa hay nhận lãnh Diệu Pháp Liên Hoa này vậy.
Đức Như Lai cũng thế,
Là vua trong các pháp,
Sức nhẫn nhục rất lớn,
Tặng báu đại trí huệ,
Dùng lòng đại từ bi,
Đúng như pháp hóa đời,
Thầy tất cả mọi người,
Chịu các điều khổ não,
Muốn cầu được giải thoát,
Cùng các ma đánh dẹp,...
Phật vì chúng sinh đó,
Nói các món kinh pháp,
Rốt sau mới vì chúng,
Nói kinh Pháp Hoa này,
Như vua thánh mở tóc,
Lấy minh châu ban thưởng,...
Sau khi ta diệt độ,
Người mong cầu Phật đạo,
Muốn đặng tu an ổn,
Diễn nói kinh pháp này,
Phải nên thường thân cận,
Bốn pháp trên như thế
Phẩm Tùng Ðịa Dũng Xuất
Thứ Mười Lăm
Sau khi đã nhận được mỗi hành vi tạo tác đều kết hợp
với “diệu trí viên minh” hiển hiện nơi “diệu giác quả địa”. Nghĩa là mỗi
hành vi đều xuất từ “thể tánh nhiệm mầu” nơi ấy có đủ từ bi, hỷ xả, nhẫn
nhục, tinh tấn... “tự tánh nhiệm mầu” chính là “tâm địa nhiệm mầu” của
chúng sinh.
Mỗi chúng sinh đều có khả năng thành Phật, mỗi chúng
sinh đều tự mình làm bậc đạo sư cho chính mình. Hằng sa công đức có được
không phải từ bên ngoài đem vào, mà vốn đã có từ trong giác tánh nhiệm mầu
của chúng sinh vậy.
Do đó mà Phẩm Tùng Địa Dõng Xuất được thiết lập.
“Lúc bấy giờ các vị Đại Bồ Tát ở cõi nước phương khác
đông hơn số cát của tám sông Hằng ở trong đại chúng đứng dậy chắp tay làm
lễ mà bạch Phật rằng: Thế Tôn! Nếu bằng lòng cho chúng con, lúc sau khi
Phật diệt độ ở tại cõi Ta bà này siêng tu tinh tấn giữ gìn đọc tụng, biên
chép, cúng dường kinh điển này thời cúng con sẽ ở trong cõi đây mà rộng
nói đây”.
Đây là sự kiện vi diệu mà Đức Thế Tôn thương xót chúng
hội về sau. Nếu chưa nhận rõ “tự tánh nhiệm mầu” vốn đầy đủ hằng sa công
đức, không phải do tu tập muôn hạnh lành từ bên ngoài mà đem vào được. Mặc
dù chúng sinh đang đắm chìm trong ngũ dục, nhưng hạt giống vô lậu chẳng
bao giờ mai một.
Sự từ bi, hỷ xả, tinh tấn... tượng trưng cho hằng sa Bồ
Tát. Nếu cho rằng từ “phương khác đến” hay từ “bên ngoài” mà vào, như đoạn
kinh đã viện dẫn: “Bồ tát ở cõi nước khác đông hơn số cát sông Hằng” là
một vấn đề được đặt ra. Có phải những hành vi tạo tác vi diệu khi thể hiện
thì thành tựu công đức chăng? Bởi vì, nếu chúng sinh biết siêng năng, tinh
tấn, giữ gìn, đọc tụng kinh điển này, chính là bước vào “lý đạo Nhất
thừa”. Vì đây là chỗ chứa đựng và chỉ bày “chân lý tối thượng” để cho
chúng sinh thể nhập.
Nhưng có phải sự thể nhập ấy là do lập hạnh tinh tấn,
đọc tụng, biên chép, diễn giảng tu niệm suốt ngày mà đạt thành đạo Vô
thượng Chánh đẳng Chánh giác chăng? Để khai mở sự phân vân ấy mà đoạn kinh
đã viện dẫn: “Thế Tôn, nếu bằng lòng cho chúng con lúc sau khi Phật diệt
độ ở cõi Ta bà này siêng tu tinh tấn giữ gìn đọc tụng... thì chúng con sẽ
ở trong cõi đây mà rộng nơi đấy”.
Nghĩa là, nếu cho hằng sa công đức có được là do sự vun
trồng muôn hạnh mà có hay do Đức Thế Tôn ban cho, thì vẫn quanh quẩn ở
nhân thiên. Do vậy, khi đó Phật bảo các vị chúng Đại Bồ Tát: “Thiện nam tử
! Thôi đi chẳng cần các người hộ trì kinh này. Vì sao? Vì cõi Ta bà của ta
tự có chúng Đại Bồ Tát số đông bằng số cát của sáu mươi sông Hằng. Mỗi vị
Bồ Tát có sáu muôn hằng sa quyến thuộc, những người đó sau khi ta diệt độ,
hộ trì, đọc tụng, rộng nói khinh này”.
Điều đó cho chúng hội rõ rằng: Sáu tâm thức (nhãn, nhĩ,
tỷ, thiệt, thân, ý) dù là cưu mang phiền não chướng và sở tri chướng che
lấp “tánh viên giác nhiệm mầu”. Nhưng nếu nhận chân được “tự tánh nhiệm
mầu” thì sáu thức tâm kia chính là “chư vị Đại Bồ Tát nhiều như số cát của
sáu mươi sông Hằng vậy”.
Bởi vì mỗi cử chỉ, mỗi hành động được soi rọi bởi “mặt
trăng tự tánh” sau khi đám mây vô minh đã được xóa tan và chính vô số hành
vi đó đều làm sạch, đều đầy đủ công hạnh từ bi, nhẫn nhục, mà danh xưng là
Bồ Tát vậy.
Hành vi ấy chính là An lạc hạnh. An lạc hạnh này chính
là “bản giác diệu minh” hiển bày chớ không do công năng tu tập mà được.
“Lúc Đức Thế Tôn nói lời đó, cõi Ta bà trong tam thiên
đại thiên thế giới đều rúng nứt mà ở trong đó có vô lượng nghìn muôn ức vị
Đại Bồ Tát đồng thời vọt ra. Các vị Bồ Tát thân đều sắc vàng, đủ 32 tướng
tốt cùng vô lượng ánh sáng, trước đây đều ở dưới cõi Ta bà này, cõi đó trụ
giữa hư không.
Các vị Bồ Tát đó chính là những đức tính từ bi, hỷ xả,
nhẫn nhục, tinh tấn ... từ nơi mảnh đất tâm nhiệm mầu. Từ trước vì vô minh
điên đảo, chúng sinh lầm tưởng những đức tính ấy phát sinh từ sự tụ tập
hạnh mà đem vào. Nay đã giác ngộ, những đức tính kia không ngoài tánh
giác, muôn đức, muôn hạnh viên dung không thêm, không bớt, không sinh,
không diệt. Mỗi vị Bồ Tát tiêu biểu cho một tánh đức không tăng, không
giảm, vượt cả không gian, thời gian, nên gọi là “thân sắc vàng y”. Sáng
suốt viên dung nên gọi là “đầy đủ 32 tướng tốt” hào quang sáng lòa.
Ý nghĩa ấy càng thấy rõ hơn là những vị Bồ Tát ấy
“trước đây đều ở cõi Ta bà này, cõi đó trụ giữa hư không”.
Nghĩa là những đức hạnh kia đều ở trong tâm địa chúng
sinh. Tâm ấy không là một vật để chỉ bày, nên gọi là “trụ giữa hư không”.
Bởi vì “tâm vô tướng” do vậy đức Lục Tổ Huệ Năng cũng
đã nêu rõ “tâm”trong bài kệ:
Bồ đề bổn vô thọ,
Tâm phi minh cảnh đài,
Bổn lai vô nhất vật,
Hà xứ nhá trần ai.
Dịch:
Bồ đề vốn không cội
Tâm chẳng phải đài gương
Xưa nay không một vật
Chỗ nào dính bụi trần
(HT. Thiện Hoa dịch)
Và Ngài Huệ Năng cũng đã trực nhận “bản tâm” khi Tổ
Hoằng Nhẫn thuyết kinh Kim Cang vừa đến chỗ “ưng vô sở trụ nhi sinh kỳ
tâm”, nghĩa là “ứng chỗ không trụ mà sinh thuở lòng”.
Nghe đến câu đó Huệ Năng đã bạch với Tổ rằng:
- Chẳng dè tánh mình vốn sẵn thanh tịnh
- Chẳng dè tánh mình vốn sẵn sinh diệt.
- Chẳng dè tánh mình vốn đã đủ cả.
- Chẳng dè tánh mình vốn không lay động.
- Chẳng dè tánh mình hay sinh muôn pháp.
Chính bản tâm sâu kín nhiệm mầu chứa trọn hằng sa công
đức kia đã bị phiền não chướng và sở tri chướng chất chồng phủ mờ, nên đức
tính không thể nào hiển lộ.
Do vậy, mà Bồ Tát trước phải ở “dưới cõi Ta bà”. Coi Ta
bà chỉ cho vọng tâm, chỉ cho phiền não chướng và sở tri chướng.
Hôm nay được Đức Thế Tôn khai thị mà thể nhận được “tự
tánh nhiệm mầu” không phải do lập hạnh, do cầu phước mà được.
Tự tánh ấy không rơi vọng tâm mê muội đảo điên. Bởi vì
ngay trong vô minh điên mà tánh giác nhiệm mầu từ đó sáng soi.
Đức Thế Tôn đã khai mở “lý đạo Nhất thừa” hội chúng
trực nhận bản tâm.
Nhận ra “tự tánh nhiệm mầu” không đâu xa lạ vốn đã có
nơi tự thân mình. Hằng sa công đức từ nơi tự tánh viên dung chiếu tỏa, đi
đến đều tùy duyên, bản tâm bất động. Nhưng muốn được như thế thì cần phải
thiết tha trong từng niệm khởi trực nhận nơi đó một cách liên tục kiên
trì. Nên đoạn kinh đã viện dẫn : “Từ lúc các vị Bồ Tát do dưới đất vọt lên
dùng các điều ngợi khen của Bồ Tát mà khen ngợi Phật, Bồ Tát đầy khắp vô
lượng nghìn muôn ức cõi nước hư không”.
Hay chính lúc những đức tính từ bi, hỷ xả và vô lượng
đức tính khác ở nơi “tự tánh nhiệm mầu” hiển lộ.
Tuy nhiên, những đức tính tiêu biểu căn bản cần có mà
phương tiện chỉ bày là: thượng hạnh, vô biên hạnh, tịnh hạnh và an lạc
hạnh. Nên đoạn kinh đã viện dẫn: “Trong chúng Bồ Tát đó có bốn đạo sư:
Thượng Hạnh, Vô Biên Hạnh, Tịnh Hạnh, An Lạc Hạnh. Bốn vị Bồ Tát này là
bậc thượng thủ xướng đạo sư trong chúng đó”.
Với ý nghĩa:
- Thượng hạnh là những hành động luôn luôn hướng về đời
sống cao cả.
- Vô biên hạnh là những hành động vượt ra ngoài ngã
chấp.
- Tịnh hạnh là những hành động trong sạch không bị tham
lam, sân hận, si mê chi phối sai sử.
- An lạc hạnh là những hành động tùy duyên, tùy cảnh,
nhưng bản tâm không hề lay động.
Bốn đức tâm tiêu biểu cần thiết dẫn đầu cho muôn đức,
muôn hạnh, mà kinh đã viện dẫn là “bậc thượng thủ xướng đạo sư”.
Đến đây chúng hội vẫn còn phân vân chưa hiểu nếu đạt
thành những đức tính như vậy, liệu có dễ hoán cải những vọng tâm sinh diệt
hay không? Do vậy mà đoạn kinh đã viện dẫn: “Thưa Thế Tôn! có được ít
bệnh, ít não, an vui luôn chăng? Những người đáng độ thọ giáo dễ chăng? có
làm cho Thế Tôn sinh mỏi nhọc chăng?
Lúc bấy giờ Đức Thế Tôn mới trả lời: “Đúng thế! Đúng
thế! Các thiện nam tử! Đức Như Lai ít bệnh, ít não, các hàng chúng sinh
hóa độ được dễ, không có nhọc mệt”.
Với ý chỉ thâm diệu Đức Thế Tôn đã chỉ bày cho chúng
hội là “Như Lai an vui”. Vì Như Lai là chỉ cho “tự tánh nhiệm mầu”.
Tự tánh nhiệm mầu có đủ: thượng hạnh, vô biện hạnh,
tịnh hạnh, an lạc hạnh.
Do vậy mà an vui, do vậy mà ít bệnh, ít não, vọng tâm
dễ hóa độ, không gì mệt nhọc.
“Vì sao? vì các chúng sinh đó từ nhiều đời nhẫn lại
thường được ta dạy bảo, mà cũng từng ở nơi các Đức Phật quá khứ, cung
kính, tôn trọng trồng các cội lành. Các chúng sinh đó vừa mới thấy thân
ta, nghe ta nói pháp liền đều tin nhận vào được trong tuệ Như Lai”.
Nghĩa là hạt giống vô lậu giải thoát đã có từ “vô thỉ”
hay nói cách khác là “ở nơi các Đức Phật quá khứ... trồng các cội lành”.
Chính đã có hạt giống vô lậu giải thoát ấy nên nay vừa mới thấy Đức Thế
Tôn, nghe Đức Thế Tôn nói pháp liền trực nhận được “bản tâm thanh tịnh
sáng suốt nơi chính mình”. Và ai đã có bốn đức hạnh tiêu biểu dẫn đầu cho
muôn hạnh, muôn đức vừa nêu, người đó chính đã có thể đối với “Như Lai”
hay đối với “bản lai diện mục” của chính mình mà tùy thuận hóa độ chúng
sinh vậy.
“Khi đó Đức Thế Tôn khen ngợi các vị Đại Bồ Tát thượng
thủ: Hay thay! Hay thay! Thiện nam tử! Các ngươi đã có thể đối với Đức Như
Lai mà phát lòng tùy hỷ”.
Tuy nhiên, “bản giác diệu minh” không phải chỉ một niệm
suy lường mà đạt đến. Tâm cảnh chưa nhất như làm sao nhận ra được vô số
đức tính cao đẹp không hình, không tướng ở nơi tâm tánh nhiệm mầu hiển
hiện viên dung, cũng như làm sao nhận ra được “vô số Bồ Tát từ dưới đất
vọt lên đến nơi tháp báu, chỗ của Đức Đa Bảo và Đức Thích Ca an tọa” mà
làm lễ hai Đức Thế Tôn.
Do vì pháp thân bất động, đi hay đến tùy duyên, tự có
đủ hằng sa công đức quý báu, như tháp Đa Bảo, sự lý viên dung, sự sự vô
ngại như chỗ của hai Đức Thế Tôn cùng ngồi. Đạt như thế mới ứng hiện tùy
nơi. Điều đó thức tâm không thể nào liễu tri được, vì sao? Vì tâm cảnh
tương phân, so đo, tính toán, hơn thua, phải quấy, chọn lựa, suy lường,
phát sinh từ ngã và pháp chấp, nên không thấu rõ được những đức tính quý
báu đó là ở nơi tự tánh nhiệm mầu phát sinh mà không cần phải lập hạnh hay
cầu phước mới được.
Một lần nữa Ngài Di Lặc, vị thượng thủ Bồ Tát đã thương
xót chúng hội mà phương tiện thị hiện cho thức tâm thưa hỏi:
“Bấy giờ Ngài Di Lặc Bồ Tát cùng tám nghìn hằng hà sa
chúng Bồ Tát đều nghĩ rằng: chúng ta từ xưa đến nay chẳng thấy, chẳng nghe
các chúng Đại Bồ Tát như thế, từ dưới đất vọt lên, đứng trước Đức Như Tôn
chắp tay cúng dường thăm hỏi Như Lai”.
Do đó Ngài nói kệ rằng:
Vô lượng nghìn muôn ức,
Các Bồ Tát đại chúng,
Từ xưa chưa từng thấy,
Nguyện đấng lưỡng túc nói,
Đây từ chốn nào đến,
Thân lớn đại thần thông,
Trí tuệ chẳng nghĩ bàn,
Có sức đại nhẫn nhục,
Chúng sinh chỗ ưa thấy,
Là từ chốn nào đến.
Các vị đại oai đức
Chúng Bồ Tát tinh tấn,
Ai vì đó nói pháp,
Giáo hóa cho thành tựu,
Từ ai đầu phát tâm,
Xưng dương Phật pháp nào ?
Thọ trì tu kinh gì ?
Tu tập Phật đạo nào?
Bồ Tát Di Lặc khởi nghi và hỏi. Đây không phải lời hỏi
bình thường. Bởi vì hỏi về “Phật quả giác địa” nghĩa là hỏi về “bản giác
diệu minh”, hỏi về “tự tánh nhiệm mầu”.
Đó là ý chỉ thâm diệu tạo cho chúng hội phát khởi lòng
tin bền vững mới có thể nghe Đức Thế Tôn giải rõ nghĩa này.
Khi đó Đức Thế Tôn mới tuyên lại ý trên mà thuyết:
A Dật Da nên biết,
Các Đại Bồ Tát đây,
Từ vô số kiếp lại,
Tu lập trí tuệ Phật,
Đều là ta hóa độ,
Khiến phát đại đạo tâm,
Chúng đó là con ta,
Nương ở thế gian này,
Thường tu hạnh đầu đà,
Chỉ thích ở chỗ vắng,
Tránh đại chúng ồn náo,
Chẳng ưa nói bàn nhiều,
Các vị đó như thế,
Học tập đạo pháp ta,
Ngày đêm thường tinh tấn,
Vì để cầu Phật đạo,...
Ở phương dưới Ta bà,
Trụ giữa khoảng hư không,
Thường siêng cầu trí tuệ,
Nói các món diệu pháp,
Tâm kia không sợ sệt,
Ta ở thành Già Da,
Ngồi dưới cội Bồ Đề,
Thành bậc tối chánh giác,
Chuyển pháp luân vô lượng,
Rồi mới giáo hóa đó,
Khiến sơ phát đại tâm,
Nay đều trụ bất thối”.
Điều đó chứng tỏ rằng các vị Bồ Tát hay các đức tướng
vốn sẵn có trong tâm tánh của chúng sinh, một khi đã giác ngộ, đã thấu
hiểu được “tự tánh nhiệm mầu”. Nhưng muốn sống tương ưng với tự tánh ấy
thì phải “ngoài lìa tướng, trong không loạn” hay gọi là “thường tu hạnh
đầu đà”, thích ở chỗ vắng, tránh đại chúng ồn náo. Không cầu phước báu ở
cõi nhân thiên mà chỉ mong đạt đạo Vô thượng Bồb Đề.
Đến đây Ngài Di Lặc lại đặt vấn đề khác: “Đức Như Lai
lúc làm thái tử rời khỏi cung dòng Thích, ngồi nơi đạo tràng cách thành
Già Da chẳng bao xa, thành đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác, từ đó đến
nay hơn 40 năm. Đức Thế Tôn nào ở trong thời gian ngắn đó làm nên Phật sự
lớn lao như vậy?”
Thế Tôn! Chúng Đại Bồ Tát này, giả sử có người trong
nghìn muôn ức kiếp đếm không thể hết, vịêc thế đời rất khó tin.
Thí như có người sắc đẹp tóc đen tuổi mới 25 chỉ người
100 tuổi nói là con của ta, người 100 tuổi nọ cũng chỉ gã tuổi nhỏ nói là
cha tôi, đẻ nuôi tôi, việc đó khó tin.
Đức Phật cũng như thế, từ lúc thành đạo nhẫn đến nay kỳ
thiệt chưa bao lâu, mà đại chúng Bồ Tát đó đã ở nơi vô lượng nghìn muôn ức
kiếp vì Phật đạo siêng tu tinh tấn, khéo nhập xuất trụ nơi vô lượng nghìn
muôn ức tam muội đặng đại thần thông. Ngày nay Đức Thế Tôn mới nói lúc
đặng đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác, bắt đầu khiến kia phát tâm giáo
hóa chỉ dạy, dìu dắt làm cho kia hướng về Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác.
Đức Thế Tôn thành Phật chưa bao lâu mà bèn có thể làm việc công đức lớn
này. Sau khi Phật diệt độ, nếu nghe lời này hoặc chẳng tin nhận sinh nhân
duyên tội nghiệp phá chánh pháp. Thế Tôn! Mong vì chúng giải nói trừ lòng
nghi của chúng con và các thiện nam tử đời vị lai”.
Đó là lời hỏi rốt sau khi Đức Thế Tôn đã khai thị “Tri
kiến Phật” để cho chúng hội ngộ về “Tri kiến Phật”, ngộ về “tự tánh nhiệm
mầu”.
Sự trực ngộ này vượt ra ngoài sự suy lường phân bịêt
của thức tâm.
Đây là một sự kiện vô cùng quan yếu nhận chân được “bản
lai diện mục” của chính mình là một vấn đề hệ trọng. Có trực ngộ “bản tâm”
thì mới dung thông sự lý.
Từ đó mới có thể “tùy duyên bất biến”.
Chưa tỏ ngộ thì làm sao tránh khỏi sự phân biệt trẻ,
già, mê, giác, Phật, chúng sinh, thánh, phàm... phân chia thứ lớp, tâm
cảnh tương phân, làm sao nhận được muôn đức, muôn hạnh, vốn đã sẵn có nơi
tự tánh nhiệm mầu.
Do đó,
lời hỏi rốt sau của Ngài Di Lặc là cơ duyên để chúng hội ngộ về “Tri kiến
Phật” vậy
Phẩm Như Lai Thọ Lượng
Thứ Mười Sáu
Ngài Di Lặc đã hỏi:
Phật xưa từ dòng Thích,
Xuất gia cần Già Da,
Ngồi nơi gốc Bồ Đề,
Đến nay chưa lâu lắm,
Các hàng Phật tử này,
Số đông không thể lường,
Tu Phật đạo đã lâu,
Trụ nơi sức thần thông,
Khéo học đạo Bồ Tát,
Chẳng nhiễm pháp thế gian,
Như hoa sen trong nước,
Từ đất mà vọt lên,
Đều sinh lòng cung kính,
Đứng nơi trước Thế Tôn,
Việc đó khó nghĩ bàn,
Thế nào mà tin được
Thí như người trẻ tuổi,
Mới lên hai mươi lăm,
Chỉ đám người trăm tuổi,
Tóc bạc và mặt nhăn,
Bọn này của ta sinh,
Con già nhận cha trẻ...
Cả đời chẳng tin nổi
Thế Tôn cũng như thế,
Đắc đạo chưa bao lâu
Các chúng Bồ Tát đây
Chí vững không khiếp nhược,
Từ vô lượng kiếp nay,
Mà tu đạo Bồ Tát...
Mong nay vì giảng nói
Vô lượng Bồ Tát đó
Thế nào thời gian ngắn
Giáo hóa khiến phát tâm
Mà trụ bậc bất thối?
Đó là những câu hỏi về “tự tánh nhiệm mầu” khó tin, khó
hiểu, bởi vì tự tánh năng sinh muôn pháp. Toàn cõi tam thiên đại thiên thế
giới, chỉ xem như một vi trần đối với hư không bao la, toàn cõi hư không
bao la chỉ xem như một cái bọt nhỏ trong biển cả của “tự tánh nhiệm mầu”.
Nên nào đầu phẩm kinh Đức Thế Tôn đã dạy:
“Này các thiện nam tử! Các ngươi phải tin hiểu lời nói
chắc thật của Như Lai”.
Đức Như Lai đã ba lần nói như vậy.
“Lúc đó chúng hội Bồ Tát, Ngài Di Lặc là đứng đầu chắp
tay bạch Phật rằng: Thế Tôn! Cúi mong nói cho, chúng con sẽ tin vâng lời
Phật dạy”.
Ngài cũng bạch cùng Đức Thế Tôn ba lần như vậy.
Điều đó đã cho chúng ta thấy rõ rằng: hạnh nguyện từ bi
của chư Đại Bồ Tát vì thương xót chúng sinh bị nhiễm trước nơi các pháp mà
không trực nhận được “bản tâm”.
Nên Ngài Di Lặc đã thị hiện thỉnh cầu. Tuy nhiên không
phải không có kẻ cho rằng: Tại sao lại không trực nhận “bản tâm” hay không
trực nhận “tự tánh nhiệm mầu”. Có lúc chúng ta cũng trực nhận được lắm
chứ.
Nhưng kẻ ấy lại không hiểu rằng: đó chỉ là do vọng
thức suy lượng về “bản tâm”. Ví như lúc nhìn thấy hành vi của kẻ khác
không tương ưng với quy luật chung của những kẻ chung quanh. Chúng ta
liền phát khởi niệm “bất ưng ý”, chợt nghĩ ý niệm ấy là do nhiễm trước mà
khởi, bèn vội thay đổi cử chỉ và lời nói, xem như mình có đức kham nhẫn và
từ bi vậy. Xem như mình sống xứng hợp với “tự tánh nhiệm mầu”.
Nhưng thật ra sự thay đổi niệm khởi này phát xuất từ
bởi sự tư duy hướng về “tự tánh”, chứ không phải “tự tánh nhiệm mầu” bất
sinh, bất diệt, không hay, không chuyển ứng tiếp khách trần một cách thung
dung tự tại.
Chính vì niệm niệm liên tục thay nhau như dòng nước
chảy. Do bởi trước cảnh sinh tình đã làm mù tỏa “tự tánh sáng soi”.
Cho nên khi nói về “sự bất sinh bất diệt”, “bất khứ bất
lai” mà tùy thuộc muôn nơi, ứng khắp mọi chỗ hay có danh xưng là “Như
Lai”, đó thật là khó tin, khó hiểu.
Nên lúc bấy giờ Đức Thế Tôn mới bảo: “Các ngươi lóng
nghe, sức bí mật thần thông của Như Lai”. Sự yên lặng chuyên nhất lóng
nghe khi Đức Thế Tôn lược nói về “sức bí mật thần thông của Như Lai”.
Nghĩa là nói về sự biến hóa khôn lường, ra vào không
ngại của “tự tánh nhiệm mầu”, hay của “Như Lai” ấy, thì mới gạt bỏ cái ý
tưởng cho rằng: “Đức Thích Ca Mâu Ni ra khỏi cung dòng Thích, các thành
Già Da chẳng bao xa ngồi nơi đạo tràng đặng đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh
giác”.
Đó là một sự thật trong thế giới hữu tính và hiện
tượng. Chính Ngài đã thị hiện đồng cư với chúng sinh trong thế giới hữu
tính và hiện tượng “mình cao trượng sáu”. Cũng có những cử chỉ, ngôn ngữ
như loài người, thế mà không biết bao nhiêu câu hỏi, bao nhiêu sự mô phỏng
siêu thực về Ngài.
Huống nữa Ngài thị hiện “thân sắc vàng y, mình cao muôn
trượng”, thì chúng sinh còn mô phỏng những sự kiện quái dị biết chừng nào?
Bởi đắm nhiễm nơi cảnh duyên và chấp nhận các pháp hữu
vi là “thật tướng” không rõ về “tự tánh nhiệm mầu”. Do vậy mới chấp vào
những ngôn ngữ, văn tự, quả vị tu chứng.
Những dữ kiện lịch sử mà các bậc Thánh Đức đã dùng làm
phương tiện để chỉ cho chúng sinh quay về “mặt trăng tự tánh” với “bản lai
diện mục” của chính mình, mà lại cho những phương tiện ấy chính là “mặt
trăng tự tánh”.
Giờ đây vỏ vô minh được gạt bỏ khi Đức Thế Tôn thuyết
rằng:
“Thiện nam tử! Thiệt ta thành Phật cho đến nay đã vô
lượng vô biên trăm nghìn muôn ức na do tha a tăng kỳ kiếp, ví như cõi thế
giới tam thiên đại thiên, giả sử có người đem nghiền làm vi trần qua
Phương Đông cách trăm nghìn muôn ức na do tha a tăng kỳ cõi nước, bèn làm
rơi xuống một vi trần, cho đến hết số vi trần ấy, ý ông nghĩ sao?
Bao nhiêu thế giới đó hoặc có rơi vi trần hoặc chẳng
làm rơi vi trần, cứ mỗi vi trần làm một kiếp, từ ta thành Phật nhẫn lại
đến nay lại lâu hơn nghìn muôn ức na do tha a tăng kỳ kiếp như vậy. Ta
thường ở cõi Ta bà này nói Pháp giáo hóa, cùng ở trong trăm nghìn muôn ức
na do tha a tăng kỳ cõi nước khác dẫn dắt lợi ích chúng sinh”.
Điều đó cho chúng ta nhận rõ rằng: “Pháp thân bất động”
chưa từng sinh diệt. Sự sinh diệt chỉ có nơi các pháp hữu vi duyên khởi
giả lập, như đám mây nổi trôi trong bầu trời tự tánh, như làn sóng nhấp
nhô trên biển cả chân như. Chỉ có “Tri kiến Phật” mới thấu triệt điều này.
Chỉ có “Tri kiến Phật” mới nhận ra được tâm thể nhất
như và mới có thể vượt thoát khỏi vũng lầy sinh tử, mới không bị lệ thuộc
bởi huyễn thân và sắc pháp. Và cũng không có gì phải phân vân về lời tuyên
thuyết của Đức Thế Tôn là “Ta thành Phật tự số kiếp lâu xa đó”. Vì đó là
nói về “Phật pháp thân” nói về “tự tánh nhiệm mầu”.
Đến đây Đức Thế Tôn đã dạy tiếp: “Các thiện nam tử! Ta
thấy những chúng sinh ưa pháp Tiểu thừa đức mỏng, tội nặng, vì chúng sinh
đó mà nói: “Ta lúc nhỏ xuất gia đặng đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác”.
Đó là “phương tiện giáo hóa chúng sinh khiến vào Phật
đạo, nên mới nói như thế”.
Như vậy sự thị hiện tùy cơ nghi để độ thoát chúng sinh,
Đức Thế Tôn đã dùng vô số pháp lành hoặc nói thân mình, hoặc nói thân
người, hoặc chỉ thân mình, hoặc chỉ thân người, hoặc chỉ việc mình, hoặc
chỉ việc người, các lời nói ấy thiệt chẳng hư dối.
Vì sao? Vì những phương tiện kia đều tương ưng với tánh
lý, đều đem lại cho chúng sinh phước huệ viên mãn.
Bởi “pháp giới tính nhiệm mầu” không có tướng thế gian,
xuất thế gian. Nên Đức Thế Tôn từ nơi “pháp giới tính nhiệm mầu” ấy mà tùy
thuận hiển hiện viên dung cứu thoát muôn loài. Nên không thể dùng suy
lường để so tính về thời gian, không gian, suy tính về trẻ, già, mê, ngộ.
Nhưng có những chúng sinh lại đắm nhiễm trong từng niệm khởi, nên thấy có
sinh diệt mà lo sợ sinh diệt, thấy có tướng thế gian mà lo sợ mất còn.
Thấy có hư, thật, dị, đồng, chứ không thấy được tướng chân thật của vạn
pháp. Chỉ có “Tri kiến Như Lai” mới nhận chân được vạn pháp và không bị
sai lầm. Nên đoạn kinh đã viện dẫn:
“Bởi chúng sinh có các món tánh, các món dục, các món
hạnh, các món nhớ tưởng phân biệt”.
Do vậy mà Đức Thế Tôn đã quay bánh xe pháp khiến cho
chúng sinh xa lìa lòng chấp vào nơi Phật đạo. Nhẫn đến việc Đức Thế Tôn
“xưng nói sẽ diệt độ, nhưng thật ra chẳng phải diệt độ”. Đó cũng chỉ là vì
dùng phương tiện mà giáo hóa chúng sinh vậy.
Vì sao? Vì nếu Phật ở lâu nơi đời thời người đức mỏng
chẳng chịu trồng cội lành, nghèo cùng hèn hạ, ham ưa năm món dục, sa vào
trong lưới nhớ tưởng vọng kiến. Nếu thấy Đức Như Lai thường còn chẳng mất,
bèn sanh buông lung, nhàm trễ. Chẳng có thể sinh ra ý tưởng khó gặp gỡ
cùng lòng cung kính. Cho nên Đức Như Lai dùng phương tiện nói rằng: Tỳ
kheo phải biết! các Đức Phật ra đời khó có thể gặp được. Hoặc nói: “Tỳ
kheo ! Đức Như Lai khó có thể thấy được. Các chúng sinh đó nghe lời như
thế ắt sẽ sinh ý tưởng khó gặp ôm lòng luyến mộ khát ngưỡng nơi Phật, bèn
trồng cội lành, cho nên Đức Như Lai dầu chẳng thật diệt độ mà nói diệt
độ”.
Vì đắm nhiễm năm món dục, si mê sa vào lưới tà kiến nên
không nhận ra việc sinh tử luân hồi là do thức tâm vọng khởi, buông trôi
theo thời gian, không gian trong những chu kỳ tất định. “Phật tánh”vốn
chẳng sinh diệt, vốn chẳng diệt độ hay không diệt độ. Chính vì mê mờ tánh
giác, tạo ra nghiệp cấu vô minh, mà các bậc Thánh Đức đã dùng vô số phương
tiện chỉ bày nhẫn đến phải nói về diệt độ.
Do vậy mà đoạn kinh đã viện dẫn:
“Này thiện nam tử! Phương pháp của các Đức Như Lai đều
như thế cả, vì độ chúng sinh nên chẳng có pháp hư dối vậy”.
Tại sao gọi là chẳng hư dối? Vì chư Phật thị hiện ra
cảnh có sinh tử, có tu có chứng, khiến cho chúng sinh được lợi hành, đó
là chân thật. Chân thật ở chỗ là đem lợi hành đến cho chúng sinh, khác với
những phương tiện mà sử dụng đến lại chẳng đem lợi hành đến cho ai cả.
“Ví như vị lương y, trí tuệ sáng suốt khéo giỏi luyện
phương thuốc trị các bệnh. Người có nhiều con cái hoặc 10, hoặc 20, nhẫn
đến số trăm. Do có sự duyên đi đến nước khác, sau lúc đó các người con
uống phải thứ thuốc độc, thuốc phát ngất loạn lăn lộn trên đất. Bấy giờ
người cha từ nước xa về, các con uống nhằm thuốc độc, hoặc người mất bổn
tâm, hoặc chẳng mất, xa thấy cha về rất vui mừng, quỳ lạy mà hỏi thăm, an
lành, yên vui, chúng con ngu si uống lầm thuốc độc xin cứu lành cho, ban
lại thọ mạng cho chúng con”.
Với ẩn dụ đó có ý nghĩa: Đức Thế Tôn là bậc y vương,
nhận rõ căn bệnh của chúng sinh mà thương tất cả mọi loài như người mẹ
hiền thương con mình vậy.
Các con uống nhầm thuốc độc là dụ cho sự vô minh tham
ái. Nay gặp duyên lành “bậc vô thượng y vương đã tùy bệnh cho thuốc nuôi
sống huệ mạng của chúng sinh, làm đại tâm phát khởi”.
Tuy thế cũng có những chúng sinh vì chìm đắm quá sâu
trong ngũ dục, vỏ vô minh còn dầy nên thấy đấng cha lành bậc y vương cũng
mừng vui khôn xiết, nhưng thuốc kia chẳng chịu uống vào.
Bởi thế nên kinh đã viện dẫn về số người con không chịu
uống thuốc. Lúc đó người cha mới nghĩ rằng: “Các con này đáng thương, bị
trúng độc, tâm đều điên đảo, tuy thấy ta về mừng xin cứu lành, nhưng thuốc
tốt thế mà chẳng chịu uống, nay ta phải bày chước phương tiện khiến chúng
uống thuốc này”. Nghĩ rồi liền bảo rằng: Các con phải biết nay ta già suy,
giờ chết đã đến, lương dược này để ở đây, các con nên lấy uống, chớ lo
không lành. Bảo thế rồi lại đến nước khác sai sứ về nói : cha các ngươi đã
chết. Sau đó các ngươi con tỉnh ngộ, và uống lương dược vào bệnh đã lành,
cha bèn trở về gặp lại các con.
“Các thiện nam tử! Ý các ngươi nghĩ sao? Có người nào
nói ông lương y ấy mắc lối hư dối chăng ?”
Đức Thế Tôn cũng như thế
vì chúng sinh mà dùng sức phương tiện nói sẽ diệt độ.
Điều đó cho chúng sinh nhận rõ rằng: “ bản tâm không
sinh không diệt sáng suốt hoàn toàn. Nhưng vì nhiễm trước nơi cảnh duyên
trong từng niệm khởi mà chịu sinh tử luân hồi. Niệm này sinh rồi diệt,
niệm khác sinh rồi diệt, lúc thì sân, lúc thì hận, lúc thì thanh thoát nhẹ
nhàng, lúc vội vàng khẩn thiết, trôi lăn liên miên trong sáu nẻo luân hồi,
điên đảo, bị trói buộc không bao giờ vượt thoát. Nên không nhận rõ “pháp
thân bất động” chẳng diệt chẳng sinh. Đối với huyễn thân đâu có thể so
sánh được. Nếu trực nhận “tự tánh nhiệm mầu” đầy đủ hằng sa công đức, nói
chung có đủ phước huệ trang nghiêm, tùy duyên ứng hiện hóa độ muôn loài
thì làm gì còn phân vân về sự kiện “cha già con trẻ”.
Phẩm Phân Biệt Công Ðức
Thứ Mười Bảy
Vì đã tin hiểu được “tự tánh nhiệm mầu” không sinh,
không diệt. Nhận chân được “pháp thân Phật” nơi huyễn thân không đồng,
không khác.
Tuy nhiên sự trực nhận như thế cũng tùy theo căn cớ của
chúng sinh mà có cạn câu, nên sự lợi ích vi diệu cũng theo từng bậc giác
ngộ mà so sánh. Do vậy mà Phẩm “Phân Biệt Công Đức” được thiết lập.
“Khi đó Đức Thế Tôn bảo Ngài Di Lặc Đại Bồ Tát : A Dật
Đa! Lúc ta nói Đức Như Lai thọ mạng dài lâu như thế. Có sáu trăm tám muôn
na do tha hằng hà sa chúng sinh đặng “vô sinh pháp nhẫn”.
Nghĩa là khi Đức Thế Tôn thuyết như thế có vô số chúng
sinh đã trực nhận và an trụ nơi “thể tánh nhất như” không còn nhiễm trước
bởi “các cảnh duyên nên gọi là đặng “vô sinh pháp nhân”.
Bởi vì không nhiễm trước nên niệm khởi không bị mê mờ
phân biệt gọi là ‘vô sinh”. An trụ trong thể “vô sinh” ấy nên đặng “vô
sinh pháp nhẫn”.
Và từ đó “mặt trời trí tuệ” đã bừng mở đặng pháp “tổng
trì” giữ lấy trọn vẹn như thiện pháp. Như kinh đã viện dẫn:
“Lại có Đại Bồ Tát nghìn lần gấp bội đặng môn “văn trì
Đà la ni” với “tự thể sáng soi” năng quay bánh xe pháp, biện tài vô ngại,
mà kinh đã viện dẫn: Lại có một thế giới vi trần số Đại Bồ Tát đặng nhạo
thuyết vô ngại biện tài”.
Ở nơi thể đại binh (toàn Đà la ni) rõ thông các pháp,
tinh tấn, thanh tịnh hoàn toàn, nên kinh viện dẫn: “Nghìn muôn ức vô lượng
môn toàn Đà la ni, lại có tam thiên đại thiên thế giới vi trần số Đại Bồ
Tát chuyển pháp luân bất thối (tinh tấn). Vi trần số Đại Bồ Tát chuyển
được pháp luân thanh tịnh”.
Sự tin hiểu được lời dạy của Đức Thế Tôn về “Như Lai
thọ lượng” đã làm cho chúng hội phát khởi tâm hạnh Phật thừa. Nơi đạo
tràng nhân hạnh đó đã biến thành những hoa hương tràng phan, bảo cái... vi
diệu quý báu để tung lên cúng dường “Đức Thích Ca Mâu Ni cùng Đa Bảo Phật
đang ngồi trên tòa sư tử trong tháp bảy báu giữa hư không”.
Khi ấy Ngài Di Lặc dùng kệ tuyên lại rằng:
Phật nói pháp ít có,
Từ xưa chưa từng nghe,
Thế Tôn có đại lực,
Thọ mạng chẳng thể lường,
Vô số các Phật tử,
Nghe Thế Tôn phân biệt,
Nói đặng pháp lợi ích,
Vui mừng trụ bất thối,
Hoặc đặng Đà la ni,
Hoặc vô ngại nhạo thuyết,
Muôn ức triệu tổng trì,
Hoặc có cõi đại thiên,
Số vi trần Bồ Tát,
Mỗi vị đều nói được,
Pháp luân bất thối chuyển,
Lại có trong thế giới,
Số vi trần Bồ Tát,
Mỗi vị đều có thể,
Chuyển pháp luân thanh tịnh”.
Cho đến những chúng sinh nào chỉ cần một niệm tín giải
về “Như Lai thọ lượng” thì công đức của chúng sinh kia hơn kẻ nhiều kiếp
lâu xa tu hành năm pháp Ba la mật như: bố thí, trì giới, tinh tấn, nhẫn
nhục, thiền định. Ngoại trừ “trí tuệ” Ba la mật. Vì đã tu về Bát Nhã Ba la
mật thì năm công đức kia tự nó cũng đến chỗ viên mãn vậy.
Nên đoạn kinh đã viện dẫn: “A Dật Đa ! Có chúng sinh
nào nghe Đức Phật thọ mạng lâu dài như thế nhẫn đến có thể sinh một niệm
tín giải, đặng công đức không thể hạn lượng được”.
Bởi vì “Như Lai thọ lượng” chính là “tự tánh nhiệm
mầu”. Nếu tin có “tự tánh nhiệm mầu” nơi tự thể của chúng sinh thì đạo Vô
thượng Chánh đẳng Chánh giác không còn xa nữa.
“Lại nữa! A Dật Đa! Nếu có người nghe nói Đức Phật thọ
mạng dài lâu, hiểu ý thú lời nói đó, người này đặng công đức không có hạn
lượng, huống là người rộng nói kinh này. Công đức của người này vô lượng
vô biên, có thể sinh nhất thiết chủng trí”.
Như vậy chúng sinh nào hiểu được thâm ý của Đức Thế Tôn
khi thuyết về “Như Lai thọ lượng” là chúng sinh ấy đã trực nhận “bản tâm”,
Phật trí khai mở. Công đức ấy thật không thể nào kể xiết (kiến tánh là
công, bình đẳng là đức, lời của Lục Tổ Huệ Năng).
Vì sao? Vì bản tâm thanh tịnh sáng suốt nhiệm mầu, các
pháp hữu vi sinh diệt không ảnh hưởng gì đến sự tùy thuận ứng hiện của
“bản tâm”. Các pháp hữuvi cũng không phải là pháp đối đãi của bản tâm. Sự
thể nhập dung thông không ngằn mé, như thế chúng sinh ấy đã nhận rõ cõi Ta
bà là Tịnh độ. Phiền não chướng, sở tri chướng trở thành các pháp diệu
dụng đối với Như Lai tạng tâm.
“A Dật Đa! Nếu thiện nam, thiện nữ nhân nghe ta nói thọ
mạng dài lâu sinh lòng tin hiểu bền chắc thời chính là thấy Đức Như Lai
thường ở núi Kỳ Xà Quật cùng chúng Đại Bồ Tát và Thanh văn vây quanh nói
Pháp. Lại thấy cõi Ta bà đất bằng lưu ly ngang liền bằng phẳng... cây báu
bày hàng, các lâu đài nhà cửa thảy đều do các thứ báu hiệp thành, chúng Bồ
Tát đều ở trong đó”.
Nghe và tin hiểu bền chắc về “Như Lai thọ lượng” là
chúng sinh ấy đã nhận chân được mọi chúng sinh đều có “tự tánh nhiệm mầu”.
Như thế mọi hành vi và ngôn ngữ không còn nằm trong phạm trù tương phân
đối đãi.
Chúng sinh ấy sẽ nhận rõ cõi Ta bà cực kỳ thanh tịnh.
Sự thanh tịnh này không phải dựa vào uế tịnh để so sánh, mà do trực nhận
từ “bản thể nhất như” của mỗi chúng sinh mà có được.
Tin hiểu về “Như Lai thọ lượng” là “minh tâm kiến
tánh”. Nhận ra “lý vô sinh” chứng nhập “thể vô sinh” mà đạt thành đạo cả.
Do vậy mà đoạn kinh đã nêu:
“Sau khi Như Lai diệt độ, nếu chúng sinh nào thọ trì,
đọc tụng, biên chép, diễn nói kinh này”. Nghĩa là có muôn hạnh, muôn đức
viên dung tùy cơ nghi thuyết pháp thì “phải biết chúng sinh đó đã đến đạo
tràng, gần Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác, ngồi dưới cây đại thọ”.
”Chỗ của thiện nam, thiện nữ nhân ấy hoặc ngồi, hoặc
đứng, hoặc đi trong đó bèn nên xây tháp, tất cả trời người đều phải cúng
dường như tháp của Phật”.
Do vì năng trì kinh này mà chúng sinh ấy mọi hành vi
tạo tác đều tương ưng với “lý tánh”. Bởi tin hiểu và sống tương ưng với
“tự tánh nhiệm mầu” không sinh, không diệt, tùy thuận muôn pháp hoằng hóa
độ sinh mà chẳng nhiễm trước pháp nào. Do vậy:
Nếu thấy Pháp sư này,
Trọn nên đức như thế,
Phải dùng hoa trời rải,
Áo trời trùm thân kia,
Đầu mặt tiếp chân lạy,
Sinh lòng tưởng như Phật,...
Chỗ trụ chỉ của kia,
Kinh hành hoặc ngồi nằm,
Nhẫn đến nói một kệ,
Trong đây nên xây tháp,
Trang nghiêm cho tốt đẹp,
Các món đem cúng dường,
Phật tử ở chỗ này,
Thời là Phật thọ dụng,
Thường ở nơi trong đó,
Kinh hành và ngồi nằm”.
--- o0o ---
Mục Lục
|
Quyển I
|
Quyển II
|
Quyển III
Quyển IV
|
Quyển V
|
Quyển VI
|
Quyển VII
--- o0o ---
Source:
http://daosuduytue.com/
Vi tính: Diệu Mỹ
Trình bày: Nhị Tường
Cập nhật:
7-2003
