HƠI THỞ Ý THỨC
HƠI THỞ MẦU NHIỆM
Hai Mươi Bốn Giờ
Tinh Khôi ^
Buổi sáng khi thức dậy, ta
biết rằng ta có hai mươi bốn giờ trước mặt để sống. Đó là một món quà
quý giá. Ta sống như thế nào để có an lạc và hạnh phúc trong suốt hai
mươi bốn giờ, mà người khác cũng nhờ đó mà có an lạc và hạnh phúc.
An lạc có mặt trong ta ngay
tại đây trong giờ phút này, trong mỗi vật và mỗi việc ta làm hay ta
thấy. Vấn đề là ta có biết tiếp xúc với nó không. Bầu trời xanh ở ngay
trước mắt ta, ta đâu cần phải đi đâu xa để thưởng thức trời xanh. Ta
cũng không cần rời thành phố ta ở mới thấy được vẻ đẹp của đôi mắt trẻ
thơ. Không khí trong lành ta thở đã có thể cho ta biết bao hạnh phúc
rồi.
Ta hãy đi, đứng, thở, mỉm
cười và ăn cơm như thế nào để luôn luôn được tiếp xúc với những mầu
nhiệm quanh ta. Ta sắp đặt và chuẩn bị đời sống rất giỏi nhưng ta chưa
giỏi trong cách sống. Ta có thể hy sinh mười năm trời để dành cho được
mảnh bằng kỹ sư hay bác sĩ, ta sẵn sàng làm việc rất cực nhọc để có công
ăn việc làm, để mua nhà, mua xe v.v... Nhưng ta quên rằng ta đang sống
trong hiện tại và ta chỉ có thể thật sự sống trong giây phút hiện tại mà
thôi. Chỉ cần tỉnh thức thì mỗi hơi thở và mỗi bước chân là một nguồn an
lạc, chúng cho ta biết bao niềm vui và biết bao sự thanh thản.
Cuốn sách nhỏ này có thể được
xem như tiếng chuông nhắc nhở ta rằng hạnh phúc đang có mặt. Ta biết
rằng chuẩn bị cho tương lai cũng là một phần của sự sống nhưng sự chuẩn
bị cũng nằm trong hiện tại.
Cuốn sách nhỏ này mời ta quay
về với hiện tại để tìm lại an lạc và hạnh phúc Tôi xin chia xẻ một vài
kinh nghiệm và một vài cách thức có thể giúp bạn tìm lại niềm vui. Nhưng
không phải đọc hết cuốn sách bạn mới có niềm vui. Niềm vui có trong từng
giây phút.
An lạc trong từng bước chân.
Chúng ta hãy nắm tay nhau và cùng bước từng bước chân thảnh thơi trên
con đường dài.
Cây Bồ Công Anh^
Mỉm cười
cho tôi
Khi một em bé hay một người
lớn mỉm cười, điều đó rất quan trọng. Trong đời sống hàng ngày, nếu ta
biết mỉm cười, nếu ta có an lạc hạnh phúc, thì không phải chỉ có ta được
sung sướng mà mọi người quanh ta cũng sung sướng.
Bắt đầu một ngày bằng nụ
cười, điều đó không khôn ngoan hơn sao? Ta mỉm cười chứng tỏ ta có chánh
niệm, có quyết tâm sống cho an lạc, hạnh phúc. Một nụ cười có chánh niệm
là một nụ cười thật sự, không giả tạo, không méo xệch.
Làm sao để nhớ mỉm cười khi
thức dậy? Bạn có thể treo trên đầu giường một cành cây, một chiếc lá hay
một câu thơ để nhắc nhở bạn mỉm cười khi thức dậy. Thực tập lâu ngày bạn
sẽ tự nhiên mỉm cười khi nghe chim hót, khi thấy nắng ấm và bạn sống một
ngày thật nhẹ nhàng, đầy hiểu biết.
Khi thấy một người mỉm cười,
tôi biết là người đó đang sống thật tỉnh thức. Biết bao nghệ sĩ đã dày
công để phát họa một nụ cười lên những bức tranh và những bức tượng
tuyệt trác? Tôi tin chắc là những người nghệ sĩ đó vừa làm việc vừa mỉm
cười. Bởi khó mà có thể hình dung được một họa sĩ nhăn nhó có thể vẻ
được một nụ cười. Nụ cười Mona Lisa chẳng hạn, thật nhẹ, thật thoáng.
Một nụ cười như vậy cũng đủ làm thư dãn những bắp thịt trên mặt, làm
tiêu tan những mệt mõi và lo âu. Nụ cười mầu nhiệm như vậy đó, nó nuôi
dưỡng chánh niệm và sự bình thản, đem lại an lạc mà ta tưởng đã đánh
mất.
Khi ta mỉm cười, ta đem lại
hạnh phúc cho ta và cho cả những người chung quanh ta. Ta tốn biết bao
nhiêu tiền để mua quà cho những người thân , trong khi ta chẳng cần tốn
đồng nào mà vẫn có thể tặng một món quà vô giá là nụ cười chánh niệm của
ta?
Cuối một khóa tu ở
California, có một thiền sinh làm bài thơ như sau:
Tôi đã
mất nụ cười
Nhưng may
mắn quá
Hoa bồ
công anh đang mỉm cười cho tôi
Khi bạn không còn cười nổi mà
ý thức được rằng hoa bồ công anh đang mỉm cười cho bạn thì tình trạng
chưa đến nổi nào. Bạn vẩn còn đủ chánh niệm để thấy nụ cười đang có mặt.
Bạn chỉ cần thở một vài hơi thở có ý thức là nụ cười sẽ trở lại trên
môi. Hoa bồ công anh là một thành phần của tăng thân, một người bạn
trung thành biết giữ gìn nụ cười cho bạn.
Thật ra, nếu nhìn kỹ, ta sẽ
thấy hơi thở, mọi vật chung quanh ta đều đang mỉm cười với ta. Ta có đơn
lẽ một mình đâu. Mọi vật trong ta và ngoài ta đều đang nâng đỡ ta. Chỉ
cần mở tấm lòng ra là ta đón nhận được nụ cười ưu ái của hoa bồ công
anh. Và làm gì mà ta không nở một nụ cười để đáp lại .
Hơi Thở Ý Thức ^
Bạn có thể áp dụng một số
phương pháp dạy tập thở để thấy đời đáng sống và vui.
Bài tập đầu tiên rất đơn
giản. Khi thở vào, bạn tự nhủ:" Tôi biết là tôi đang thở vào. Khi thở
ra, bạn tự nhủ:" tôi biết tôi đang thở ra, chỉ có thế.
Thở vào hay thở ra, bạn đều ý
thức rõ ràng. Đôi khi bạn không cần phải nói trọn câu. Chỉ cần nói "vào"
"ra ". Phương pháp này giúp bạn định tâm vào hơi thở. Càng thực tập, bạn
càng thấy hơi thở bạn trở nên êm dịu, và thân tâm bạn trở nên thanh thản
nhẹ nhàng. Sự thực tập này không có gì khó khăn. Chỉ sau một vài hơi
thở, bạn đã hưởng được hoa trái của thiền tập.
Thở vào, thở ra là một điều
quan trọng và là một niềm vui lớn. Hơi thở như cây cầu nối liền thân và
tâm. Đôi khi tâm ta nghĩ một việc mà thân thì làm một việc khác. Thân
tâm bị chia rẻ, tách rời, không làm một. Để tâm vào hơi thở, khi thở vào
biết thở vào, thở ra biết thở ra, ta đưa thân tâm về một mối , gọi là
thân tâm nhất như.
Đối với tôi, tập thở là một
niềm vui không thể thiếu. Ngày nào tôi cũng tập thở. Trong cái thiền
đường nhỏ của tôi, tôi có treo một câu: " Thở đi, sống cho trọn vẹn".
Chỉ cần biết thở và biết mỉm cười là bạn đủ thấy hạnh phúc. Nhờ hơi thở
ý thức, bạn khôi phục lại con người trọn vẹn của bạn và tiếp xúc được
với đời sống thực tại nhiệm mầu.
Hiện tại ^
Giây Phút
Nhiệm Mầu.
Sống giữa cái xã hội hối hả,
bận rộn hiện nay, lâu lâu chúng ta nên biết dừng lại để thở. Không phải
chỉ vào thiền đường chúng mới nên tập thở. Chúng ta nên tập thở ngay
trong không khí đang làm việc , đang lái xe, đang ngồi trên xe buýt. Bất
cứ ở đâu, chúng ta cũng nên tập thở.
Có nhiều bài thi kệ có thể
giúp ta thực tập theo dõi hơi thở rất hiệu quả. Bài thực tập "vào,
ra...." rất đơn giản. Mỗi chữ là một hơi thở vào hay một hơi thở ra: "
vào, ra, sâu, chậm, khỏe, nhẹ, lặng, cười, hiện tại tuyệt vời " Câu cuối
" hiện tại tuyệt vời " có thể đọc trong hai hơi thở vào và ra. Ta cũng
có thể thực tập với bài thi kệ sau đây:
Thở vào,
tâm tĩnh lặng
Thở ra,
miệng mỉm cười
An trú
trong hiện tại
Giờ phút
đẹp tuyệt vời
" Thở vào, tâm tỉnh lặng":
đọc xong câu này như uống được ngụm nước chanh mát lạnh thấm dần cả cơ
thể. Vừa thở vào vừa đọc thầm câu này, tôi cảm thấy cả thân tâm êm dịu
lại.
" Thở ra, miệng mỉm cười ; ta
biết rằng khi ta mỉm cười, ta làm thư dãn những bắp thịt trên mặt. Ta
mỉm cười là ta làm chủ được thân tâm ta.
" An trú trong hiện tại: tôi
ngồi đây, tôi biết tôi đang ở đây, tôi không nghĩ đến điều gì khác.
" Giờ phút đẹp tuyệt vời ".
Ngồi yên tỉnh, vững vàng. Trở về với hơi thở, với nụ cười, trở về với
con người chân thật, còn niềm vui nào lớn hơn? Ta có hẹn với sự sống
trong giây phút hiện tại.
Hiện tại ta không có an lạc,
hạnh phúc, đợi đến khi nào ta mới có? Cái gì ngăn cản không cho ta có
hạnh phúc ngay bây giờ? Khi theo dõi hơi thở ta chỉ cần nói, vừa mỉm
cười:
Tỉnh lặng
Mỉm cười
Hiện tại
Tuyệt vời
Bài thực tập này dành cho mọi
người, người mới bắt đầu thiền tập cũng như người thiền lâu năm. Vì nó
rất quan trọng cho công phu tập và cũng đơn giản.
Bớt Suy Nghĩ Lại.^
Thường thì chúng ta để đầu óc
làm việc nhiều quá, hết suy nghĩ cái này đến cái kia. Trong khi thực tập
theo dõi hơi thở, ta dần dần bỏ bớt những suy nghĩ. Thâm tâm trở lại thư
thái an nhàn. Ta không còn chạy rong ruổi theo quá khứ hay tương lai. Ta
bắt đầu biết tiếp xúc với thực tại mầu nhiệm quanh ta.
Thật ra, sự suy nghĩ cũng rất
quan trọng. Có điều phần lớn những suy nghĩ của ta đều vô ích. Nó như
cái băng cassette chạy suốt ngày đêm, khó mà dừng lại được. Cái máy
cassette còn có cái nút bấm ngừng, còn đầu óc ta chẳng có cái nút bấm
ngừng nào cả. Càng suy nghĩ ta càng mất ngủ. Đi bác sĩ thì họ cho thuốc
ngủ hoặc thuốc an thần, điều đó càng làm cho tình trạng ta tệ hơn, bởi
vì ta không thật sự được nghỉ ngơi trong những giấc ngũ thường là mệt
nhoài đó. Uống nhiều thuốc ngủ hay thuốc an thần, ta trở nên nghiện
thuốc, tâm ta trở nên bất an và ta thường có ác mộng.
Phép quán niệm hơi thở giúp
ta dừng được sự suy nghĩ, bởi vì khi ta thở vào, thở ra và nói " vào " "
ra ", ta định tâm vào hơi thở. Sau vài phút thở như vậy, ta tìm thấy lại
chính ta, ta trở nên tươi mát hơn và ta tiếp xúc được với bao cái đẹp
quanh ta. Quá khứ đã qua và tương lai thì chưa tới. Nếu ta không sống
với giây phút hiện tại thì không bao giờ ta thật sự sống cả.
Khi tiếp xúc được với những
gì tươi mát, lành mạnh trong ta và ngoài ta, ta mới biết được giá trị
của chúng để mà trân quý, bảo vệ và chăm sóc chúng. Lúc ấy, ta mới thấy
rằng những yếu tố đem đến an lạc và hạnh phúc luôn sẵn có trong mỗi
chúng ta.
Nuôi Dưỡng Chánh Niệm Trong Từng Phút Giây^
Một buổi chiều mùa đông, sau
khi đi thiền hành trên đồi về, tôi thấy mọi cửa lớn nhỏ trong cốc đều mở
tung. Trước khi đi, tôi đã quên đóng cửa lại và gió lạnh thổi tung mọi
cánh cửa. Giấy tờ trên bàn bay tứ tán. Tôi liền đóng cửa lại, thắp đèn
lên, thu lượm giấy tờ và để lại ngăn nắp trên bàn. Sau đó, tôi đi đốt lò
sưởi. Chẳng bao lâu, tiếng lửa củi kêu lách tách, căn phòng ấm trở lại.
Đôi khi giữa đám đông, ta cảm
thấy lạnh lẽo, cô đơn và mệt mỏi. Ta muốn lui về một nơi, tìm một hơi
ấm. Tôi đã làm như vậy khi đóng các cửa sổ lại và ngồi bên lò sưởi, nghe
gió lộng ngoài song mà cảm thấy mình được che chở. Giác quan của chúng
ta cũng vậy, như các cánh cửa mở ra thế giới, đôi khi gió lạnh lùa vào
thổi tứ tung mọi thứ trong lòng ta. Thế mà nhiều người trong chúng ta
vẫn thường để cửa mở như vậy suốt ngày, để lòng họ bị xáo trộn bởi bao
nhiêu phiền nảo từ bên ngoài. Vì vậy mà ta cứ cảm thấy lạnh lẽo, trơ
trụi, và đầy sợ hãi.
Có bao giờ bạn thấy mình ngồi
xem truyền hình mà không dám tắt máy dù chương trình chẳng có gì hấp
dẩn? Tiếng huyên náo, tiếng súng nổ chát chúa làm điếc cả tai mà ta vẫn
không có cam đảm đứng dậy để tắt máy. Tại sao ta lại hành hạ ta như vậy?
Tại sao ta không dám đóng cửa lại? Có phải ta sợ cô đơn, sợ đối diện với
nỗi trống trải khi ta ở một mình?
Ta thấy gì, ta cảm gì thì ta
là cái đó. Xem một chương trình truyền hình quá dở, ta đồng hóa ta với
cái dở ấy. Khi ta giận, ta là cái giận . Khi ta thương yêu, ta là cái ta
thương yêu. Khi ta nhìn đỉnh núi tuyết, ta là đỉnh núi. Ta muốn gì thì
ta được cái nấy. Tại sao ta lại để cái máy truyền hình nó làm chủ tình
cảm của ta với mấy phim truyện rẻ tiền chỉ làm cho thân tâm ta bị rối
loạn? Giới trẻ bị đầu độc nặng nề bởi những loại phim ảnh tồi tệ đó. Ai
là người chịu trách nhiệm? Tất cả chúng ta. Chúng ta quá dễ dãi , quá
sẵn sàng để xem bất cứ cái gì hiện lên màn ảnh. Có phải tại gì chúng ta
quá cô đơn, quá lười biếng, để tổ chức đời sống của chính mình? Ta cứ mở
truyền hình ra và để nó lôi kéo chúng ta đi, để nó nhồi nặn và tàn phá
chúng ta. Chúng ta hoàn toàn giao phó vận mạng của mình cho những người
vô trách nhiệm. Chúng ta phải biết chọn những trương trình nào bổ ích
cho tinh thần và tình cảm của chúnh ta chứ.
Dĩ nhiên không phải chỉ có
truyền hình mà còn biết bao thứ làm cho ta bị cám dỗ khác làm cho ta bị
phân tâm. Ta phải cẩn thận bảo vệ cho sự an lạc của ta. Tôi không khuyên
các bạn phải đóng hết các cửa sổ giác quan lại, vì thế giới bên ngoài
cho ta biết bao mầu nhiệm.
Chúng ta chỉ mở cửa để đón
nhận những gì tươi mát, lành mạnh. Ta phải tập nhìn mọi thứ bằng con mắt
quán chiếu. Như vậy, khi ngồi bên dòng suối trong, khi nghe một bản đàn
tuyệt diệu, hay khi xem một cuốn phim thú vị, ta vẫn không đánh mất
mình, để mình chìm đắm trong dòng suối, trong tiếng nhạc hay trong
chuyện phim. Với mặt trời ý thức chiếu rọi trong ta, ta tránh được mọi
nguy hiểm.
Ta thấy rõ, nghe rõ những gì
đang xảy ra. Tiếng suối nghe trong hơn, bản nhạc nghe êm dịu hơn và qua
cuốn phim, ta thấy rõ tâm tư tình cảm của nhà đạo diễn.
Khi ta mới bắt đầu tập thiền,
ta thường thích rời bỏ thành phố, về miền quê để tránh những ồn ào, bực
dọc làm cho thân tâm ta bị phân tán. Ta tìm đến những cánh rừng yên
tĩnh, xanh mát, nơi đó đầu óc ta sáng suốt, tỉnh táo, ta dễ có chánh
niệm và thấy rõ chính mình. Một khi thân tâm đã được ổn định và trở nên
vững chãi hơn, ta có thể trở lại thành phố và ở lại đó mà không còn thấy
bị xao động nhiều như trước.
Đôi khi ta không đủ điều kiện
để rời thành phố, ta phải tìm ngay trong đời sống bận rộn hàng ngày
những yếu tố tươi mát an tĩnh giúp ta chữa trị chính mình. Ta có thể tìm
tới một người bạn thân biết an ủi và nâng đở tinh thần ta, hoặc đi thả
bộ trong một công viên râm mát, nhìn ngắm những tàn cây xanh đang run
nhè nhẹ trong gió.
Dù ta đang ở đâu , giữa một
thành phố náo niệt hay tại một vùng quê êm ả hay trên đỉnh thâm sơn ,
lúc nào chúng ta cũng cần phải giữ gìn và bảo vệ chúng ta bằng chánh
niệm và bằng sự chọn lựa cẩn thận nơi chúng ta ở .
Ngồi Đâu
Cũng Là Ngồi Thiền ^
Khi muốn
dừng lại
để trở
về với
chính mình, bạn không
cần phải
chạy nhanh về
nhà, vào thiền phòng,
hay đến một
trung tâm thiền thì mới
thực tập
hơi thơ
chánh niệm
được.
Ở
đâu bạn
cũng tập
thở
được, khi ngồi
tại văn
phòng hay trong xe hơi
Ngay cả khi
đi mua sắm
tại một
siêu thị
đông người
hay đứng chờ
hàng dài trước nhà băng,
nếu bạn
cảm thấy
bực dọc
hay mệt mỏi,
bạn có thể
tập thở
và mỉm cười
để
đừng
đánh mất
mình và giữ gìn sự
thăng bằng
cho thân tâm.
Giữa
bao phiền toái của
cuộc
đời,
để
đủ khả
năng
đối diện
chúng, ta cần trở
về với
chính mình, và hơi thở
chánh niệm giúp ta làm
việc
đó.
Ở
đâu, trong tư
thế nào,
đi,
đứng, nằm,
ngồi, ta cũng
tập thở
được. Dù sao, tư
thế ngồi
vẩn là tư
thế vững
chải nhất.
Một
hôm, tôi đang ngồi
chờ máy bay tại
phi trường Kenedy,
thành phố New - York.
Máy bay trể bốn
tiếng
đồng hồ.
Tôi liền xếp
hai chân lại và ngồi
thiền ngay trong phòng
đợi. Tôi cuộn
tròn áo ấm lại
để làm gối
ngồi thiền.
Mọi người
đi qua
đi lại
nhìn tôi có vẻ tò mò,
nhưng sau một
lúc, họ không
để ý
đế tôi nữa
và tôi ngồi thiền
một cách yên
ổn.
Phi trường
đầy nghẹt
cả người,
không có một chổ
nào để
đặt lưng,
chỉ còn cách ngồi
cho an ổn thảnh
thơi ngay tại
chổ của
mình. Dĩ nhiên không
ai muốn ngồi
thiền giữa
chốn
đông người,
kẻ qua người
lại chú ý tới,
nhưng dù
ở
đâu và trong tư
thế nào, mình biết
theo dõi hơi thở
thì mình sẽ phục
hồi
được con người
của mình một
cách nhanh chóng.
Thiền tọa ^
Cánh ngồi
thiền vững
chãi nhất là ngồi
xếp bằng
hai chân trên một cái
gối dày vừa
đủ
để giữ
vững toàn thân. Tốt
nhất là ngồi
trong tư thế
kiết già hay bán già,
chân phải
đặt trên bắp
vế trái và chân trái
trên bắp vế
phải.
Nếu
ngồi kiết
già quá khó thì có thể
ngồi xếp
hai chân lại cũng
được, hoặc
muốn ngồi
như thế
nào cũng
được miễn
là cảm thấy
thoải mái. Bạn
cũng có thể
ngồi trên ghế
, hai bàn chân đặt
trên sàn nhà và hai tay xếp
trên lòng. Bạn cũng
có thể nằm
dài trên sàn nhà, lưng
chạm
đất, hai chân duổi
thẳng cách nhau vài tấc,
hai tay duổi thẳng
hai bên thân, lòng bàn tay ngữa
lên trời.
Nếu
chân bạn bị
tê trong khi ngồi, bạn
có thể tự
động sửa
lại thế
ngồi cho thoải
mái hoặc
đổi chân dưới
lên trên. bạn vừa
làm một cách nhẹ
nhàng chậm rãi, vừa
theo dỏi hơi
thở và từng
cử
động của
thân thể thì tâm bạn
vẩn an trú trong
định. Nếu
chân vẫn không hết
đau làm bạn
chịu hết
nổi thì bạn
có thể
đứng dậy
, đi thiền
hành từng bước
chậm rãi,
đến lúc bạn
thấy có thể
ngồi lại
được thì bạn
ngồi xuống.
Tại
một vài thiền
viện, thiền
sinh không được nhúc
nhích động
đậy trong khi ngồi
thiền. Dù chân bị
tê nhức thế
nào họ cũng
phải cố
gắng chịu
đựng. Tôi thấy
điều
này hơi quá
đáng. Chúng ta ngồi
thiền là
để có an lạc
và hạnh phúc, nếu
một phần
nào của thân thể
bị
đau nhức
tức là thân thể
muốn báo
động ta
điều
gì, ta phải biết
lắng nghe, ta không
nên bắt nó chịu
đựng quá sức,
vì làm thế có thể
nó bị tổn
thương. khi chân bị
tê trong khi ngồi, ta
có thể thay
đổi chân hoặc
đứng dậy
đi thiền
hành, điều
này không đến nổi
gây trở ngại
cho ta mà lại giúp ta
rất nhiều.
Đôi khi chúng ta ngồi
thiền là
để chạy
trốn cuộc
đời và chạy
trốn chính mình ta, giống
như con thỏ
chạy về
cái hang của nó. Làm
như vậy,
chúng ta có thể tạm
yên ổn trong một
thời gian ngắn,
nhưng khi ló
đầu ra khỏi
hang, chúng ta vẫn phải
đối diện
với những
vấn
đề thường
nhật của
chúng ta như thường.
Giống như
khi chúng ta tu hành xác, chúng ta mệt
nhoài và có ảo tưởng
là chúng ta chẳng còn
vấn
đề gì nữa
hết. Nhưng
khi cơ thể
được phục
hồi và sinh khí trở
lại thì những
vấn
đề kia cũng
trở về
theo.
Chúng ta không cần
tu rút, chúng ta cần
tu cho thảnh thơi,
đều
đặn, và tinh tấn,
mỗi ngày
đều quán chiếu
nhìn sâu vào lòng mọi
sự mọi
việc
đang xảy
ra. Thực tập
như thế
chúng ta mới có thể
tiếp xúc
được sâu sắc
với cuộc
sống muôn hình vạn
trạng và biến
đổi vô thường.
Chuông Chánh Điện^
Theo truyền
thống,
ở chùa, ta thường
dùng chuông để nhắc
nhở mọi
người trở
về với
giây phút hiện tại.
Mỗi khi nghe chuông,
chúng ta ngừng nói
chuyện, ngừng
suy nghĩ, mỉm
cười và quay về
với hơi
thở, với
chính mình. Dù đang bận
làm gì chúng ta cũng
ngừng tay và theo dõi
hơi thở,
Đôi khi chúng ta
đọc thầm
bài kệ sau
đây:
Lắng lòng
nghe, lắng lòng nghe,
Tiếng
chuông huyền diệu đưa về nhất tâm
Khi thở
vào, chúng ta nói " lắng
lòng nghe, lắng lòng
nghe ", và khi thở ra,
chúng ta nói "Tiếng
chuông huyền diệu
đưa về
nhất tâm".
Từ
khi sang Âu Châu, tôi chưa
hề
được nghe tiếng
chuông chùa. Nhưng
ở Âu Châu, nơi
nào cũng có chuông nhà
thờ.
Ở Mỹ
thì ít hơn,
đó là
điều
đáng tiếc.
Mỗi lần
sang thuyết pháp
ở Thụy
Sĩ, tôi
đều dùng chuông nhà thờ
để thực
tập chánh niệm.
Khi nghe tiếng chuông
đổ, tôi dừng
nói chuyện và khuyên
thiền sinh
để hết
lòng lắng nghe tiếng
chuông. Khi nghe tiếng
chuông , chúng tôi dừng
lại, theo dõi hơi
thở và tiếp
xúc được với
những gì mầu
nhiệm
ở xung quanh, hoa lá,
các em bé nhỏ, những
âm thanh tuyệt diệu.
Mỗi
khi chuông ta quay trở
về
để tiếp
xúc với cuộc
sống trong giây phút
hiện tại.
Một
ngày nọ,
ở Berkeley, tôi
đề nghị
với các giáo sư
và sinh viên trường
đại học
California là khi nghe tiếng
chuông trong cư xá
vang lên, họ nên dừng
lại
để tập
vài hơi thở
chánh niệm. Chúng ta
nên dể dành thì giờ
để vui sống,
không nên lúc nào cũng
vội vã bận
rộn. Chúng ta phải
tập thưởng
thức những
tiếng chuông nhà thờ
ngân nga, những tiếng
chuông đổ hồi
rộn rã nơi
trường học.
Tiếng chuông nghe rất
vui tai, rất thánh
thót và có thể làm ta
tỉnh thức.
Nếu
ở nhà bạn
có cái chuông nhỏ, bạn
có thể tập
thở và cười
theo tiếng chuông. bạn
không cần phải
mang chuông theo tới sở
làm. Nghe âm thanh nào bạn
cũng dừng
lại, tập
thở ra thở
vào và an trú trong giây phút hiện
tại. Tiếng
rí rí phát ra khi bạn
lên xe hơi mà quên
mang dây nịt cũng
là tiếng chuông chánh
niệm. Ngay cả
những tiếng
vô thanh, như ánh nắng
mặt trời
chiếu qua cửa
sổ, cũng
là những tiếng
chuông nhắc nhở
ta trở về
với giây phút hiện
tại, thở
và mỉm cười.
Chiếc Bánh Thời Thơ Ấu^
Lúc tôi bốn
tuổi, má tôi mỗi
khi đi chợ
về thường
mua cho tôi một cái
bánh. Tôi liền ra
đứng trước
sân nhà và ăn cái bánh
cả nửa
tiếng hay bốn
mươi lăm
phút. Tôi vừa cắn
từng miếng
nhỏ vừa
ngước nhìn trời
hoặc dùng chân vuốt
ve con chó. Tôi thấy
thích thú vô cùng, tôi ăn
cái bánh rất lâu, vừa
ăn vừa
ngắm trời
đất, ngắm
con chó, con mèo và mấy
bụi tre. Tôi không có
gì để lo nghỉ
cả, dù quá khứ
hay tương lai, tôi sống
hoàn toàn cho hiện tại
với cái bánh của
tôi, với con chó, con
mèo, với bụi
tre, với mọi
thứ.
Chúng ta cũng
có thể
ăn nhũng
bữa cơm
hàng ngày một cách chậm
rãi và thích thú như vậy,
như tôi
ăn cái bánh thời
thơ
ấu. Bạn
có thể nghĩ
là bạn
đã
đánh mất
cái bánh thời thơ
ấu, nhưng
tôi tin chắc là nó vẫn
còn nằm trong một
góc nào đó trong trái
tim bạn.
Mọi
thứ vẫn
còn đó, nếu
bạn thật
sự cần
đến, bạn
sẽ tìm thấy.
Ăn có chánh niệm
là một phép thực
tập rất
quan trọng.
Ăn như
thế nào mà mình phục
hồi lại
cái bánh thời thơ
ấu. Giây phút hiện
tại là giây phút tràn
đầy an lạc.
Nếu
bạn có chánh niệm,
bạn sẽ
thấy
điều
đó có thực.
Bí Tích Thánh Thể^
Lễ
ăn bánh thánh là một
thực tập
chánh niệm. Khi Chúa
Ki-Tô bẻ bánh mì và
chia cho các đệ tử.
Ngài nói:" Này, các con ăn
đi,
đó là xương
thịt và máu huyết
của ta
đó". Ngài biết
là nếu các
đệ tử
Ngài ăn miếng
bánh mì một cách tỉnh
thức thì họ
mới thực
sự
đang sống.
Hàng ngày họ có thể
ăn bánh mì trong thất
niệm, do
đó miếng
bánh mì không có thật,
nó chỉ là một
bóng ma.
Hàng ngày chúng ta thấy
biết bao nhiêu người
quanh ta, nhưng nếu
ta không có chánh niệm,
ta thấy họ
như những
bóng ma, không phải những
con người thật,
và chính tự thân chúng
ta cũng là những
bóng ma.
Khi có chánh niệm,
ta là một con người
thật, nhờ
vậy ta mới
thấy
được những
con người thật
chung quanh ta, thấy
được sự
sống với
muôn cái đẹp và giàu
sang của nó. Thực
tập
ăn bánh mì,
ăn trái quít hay
ăn cái bánh in trong
chánh niệm thì cũng
giống nhau.
Khi ta thở
có chánh niệm, khi ta
đưa cái nhìn quán chiếu
sâu sắc vào thức
ăn thì
đời sống
có mặt ngay trong lúc
ấy. Cho nên
đối với
tôi, lễ
ăn bánh thánh là một
phép thực tập
chánh niệm rất
tuyệt diệu.
Chúa Ki-Tô đã muốn
đánh thức
các đệ tử
của Ngài bằng
tiếng gầm
sư tử
ấy.
Ăn Cơm Chánh Niệm ^
Cách
đây vài năm,
tôi có hỏi một
vài em nhỏ Hoa Kỳ:
"Tại
sao chúng ta ăn
sáng?". Một em trai
đáp:"
Để ta có
đủ sức
trong ngày". Một em
khác nói:" Ăn sáng là
để
ăn sáng". Tôi khen em
thứ hai. Mục
đích của
ăn là
ăn mà thôi.
Ăn cơm
trong chánh niệm là thực
tập quan trọng.
Chúng ta tắt máy truyền
hình, để tờ
báo xuống và cùng nhau
chuẩn bị
cho bữa
ăn trong vòng năm
hoặc mười
phút. Năm hoặc
mười phút này làm cho
chúng ta có nhiều hạnh
phúc. Chúng ta đặt
bàn, thu dọn nhà bếp
cho đỡ bề
bộn. Khi thức
ăn
đã
được
đặt lên bàn và mọi
người
đã vào chỗ
ngồi, chúng ta cùng
nhau thực tập
thở, thở
vào, tâm tỉnh lặng,
thở ra, miệng
mỉm cười.
Thở ba lần.
Sau ba lần thở
như vậy,
chúng ta cảm thấy
khỏe khoắn
nhẹ nhàng ra.
Sau
đó, chúng ta nhìn
nhau, mỗi người
vẫn theo dõi hơi
thở
để thực
sự tiếp
xúc với chính mình và
mọi người
quanh bàn. Chúng ta không cần
phải có hai tiếng
đồng hồ
mới nhìn thấy
được người
kia. Nếu tâm ta tỉnh
lặng, ta chỉ
cần hai giây
để nhìn thấy
rõ mọi người.
Như vậy
trong một gia
đình năm
người, ta chỉ
mất năm,
mười giây
để mọi
người thực
tập nhìn thấy
nhau.
Sau khi thở
xong, chúng ta nhìn nhau mỉm
cười.
Được ngồi
ăn chung với
nhau trong một bàn,
chúng ta có dịp tặng
cho nhau một nụ
cười chân thật,
đầy hiểu
biết. Việc
này rất
đơn giản
mà ít ai chịu làm.
Đối với
tôi, đây là một
phép thực sự
rất quan trọng.
Cùng thở và mỉm
cười với
nhau là một
điều
rất quan trọng.
Trong một nhà mà mọi
người không biết
nhìn nhau mỉm cười
thì tình trạng
đã trở
nên đáng lo ngại
lắm.
Sau khi
đã thở
và mỉm cười,
chúng ta nhìn xuống
các đĩa thức
ăn, chúng ta nhìn sâu
để thấy
rõ sự liên hệ
giữa ta và trái
đất. Cần
một cọng
rau hay một miếng
đậu hũ
là thấy mình cần
cả
đất trời;
cả vũ
trụ
đều góp mặt
để nuôi dưỡng
chúng ta. Cho nên để một
giây quán chiếu thức
ăn trước
khi ăn và
ăn trong chánh niệm
đem
đến cho ta rất
nhiều hạnh
phúc.
Có cơ
hội
được ngồi
chung với gia
đình và bạn
bè, được thưởng
thức
được những
món ăn ngon là một
điều
quý báu, không phải ai
cũng có
được. Có bao nhiêu người
đang chết
đói khắp
nơi trên thế
giới. Khi tôi nâng một
bát cơm hay cầm
một miếng
bánh mì trong tay, tôi biết
tôi là người có may mắn,
và tôi cảm thương
cho những ai không có
gì để
ăn hay không có gia
đình, bạn
bè. Đây là một
thực tập
rất sâu sắc.
Chúng ta không cần phải
đến chùa hay nhà thờ
mới có thể
thực tập
được
điều
này, chúng ta có thể
thực tập
ngay tại bàn
ăn. Chúng ta
ăn cơm
trong chánh niệm là
làm phát triển hạt
giống hiểu
và thương trong ta, nó
thúc đẩy ta tìm mọi
cách để giúp
đỡ những
người
đói kém, cô
độc.
Muốn
ăn có chánh niệm,
lâu lâu chúng ta phải
ăn cơm
im lặng. Lần
đầu tiên
ăn cơm
im lặng, ta có thể
cảm thấy
không được thoải
mái, nhưng một
khi quen ăn cơm
im lặng rồi,
ta sẽ thấy
có nhiều an lạc
hạnh phúc lắm.
Chúng ta tắt máy truyền
hình cũng như
chúng ta ngừng nói
chuyện là
để thuởng
thức một
cách trọn vẹn
thức
ăn và sự
hiện diện
của những
người thân
ở chung quanh.
Tôi không khuyên bạn
ngày nào cũng
ăn cơm
im lặng. Nói chuyện
với nhau trong chánh
niệm cũng
là một
điều
lý thú lắm. Chúng ta
không nên nói về những
đề tài có thể
gây chia rẽ, ví dụ
nói về khuyết
điểm
của một
người nào
đó. Nếu
trong suốt bữa
ăn ta chỉ
mãi mê nói về những
chuyện như
vậy thì những
món ăn
được chuẩn
bị kỹ
càng sẽ mất
hết hương
vị. Trái lại,
nếu chúng ta nói những
điều
làm cho chúng ta ý thức
hơn về
những món chính
đang
ăn và về
sự có mặt
của những
người thân xung quanh
thì chúng ta đang nuôi
dưỡng hạnh
phúc. Thứ hạnh
phúc làm chúng ta lớn
mạnh.
Cho nên khi
ăn
được một
món ngon mà ta rất
thích, ta cũng
để ý quan sát xem người
khác có thích như ta
không. Nếu có người
ăn không chánh niệm,
ta cũng có thể
giúp họ thấy
được tấm
lòng của người
nấu ,
để họ
biết tán thưởng
tấm lòng
đó. Nếu
có người trong khi
ăn có vẻ
ưu tư
lo nghĩ , thay vì
để ý thưởng
thức những
món ăn ngon trên bàn,
ta có thể nói với
họ:" món này ngon chứ
phải không anh?"
để kéo họ
ra những lo nghĩ,
đưa họ
trở về
thực tại
nơi có món
ăn ngon và có sự
hiện diện
ngọt ngào của
bạn. Bạn
làm như vậy
là bạn trở
thành một vị
bồ tát rồi
đó, bởi
vì bạn giúp người
khác tỉnh thức,
đưa họ
ra khỏi cơn
mê. Trẻ em rất
thông minh, chúng học
chánh niệm rất
mau và nhiều khi giúp
cả cho những
người lớn
tỉnh thức.
Rửa chén ^
Chúng ta thường
nghĩ rằng
việc rửa
chén không có gì lý thú; thật
ra khi chúng ta đứng
trước bồn
rửa chén, xăn
tay áo lên và nhúng hai tay trong nước
ấm, chúng ta sẽ
thấy rửa
chén vui và dể chịu.
Tôi thích để thì giờ
rửa từng
cái chén một cách
thong thả, cẩn
trọng, chú ý
đến cái chén,
đến nước
rửa và từng
cử
động của
hai tay. Nếu tôi rửa
chén một cách vội
vã để mau mau
đi
ăn món tráng miệng
thì thời gian rửa
chén trở nên vô bổ
và phí phạm.
Đó là
điều
đáng tiếc
vì mỗi giây mỗi
phút của sự
sống là một
sự mầu
nhiệm. Những
cái chén có mặt
đã là một
sự mầu
nhiệm, và việc
tôi đứng
đây rửa
chén cũng là một
mầu nhiệm.
Nếu
tôi không có khả năng
có hạnh phúc trong khi
đang rửa
chén, chỉ muốn
rửa cho xong
để
đi
ăn tráng miệng,
thì chắc chắn
tôi cũng không có khả
năng
để thưởng
thức món tráng miệng
của tôi. Bởi
vì trong khi ăn tôi lại
nghĩ
đến chuyện
này chuyện nọ
và cái thú được
ăn món tráng miệng
thơm và ngon lại
bay mất. Lúc nào tôi cũng
bị
đẩy về
phía trước bởi
dự tính này kế
hoạch nọ,
không bao giờ tôi biết
sống cho giây phút hiện
tại. Trong ánh sáng của
chánh niệm , mọi
tư tưởng
và hành động
đều trở
nên thiêng liêng, không còn biên giới
nào giữa thánh và
phàm. Tôi thường bỏ
nhiều thì giờ
để rửa
chén nhưng tôî sống
trọn vẹn
cho mỗi giây phút nên
lúc nào tôi cũng thấy
hạnh phúc. Công việc
rửa chén vừa
là cứu cánh vừa
là phương tiện,
vì rửa chén không phải
chỉ
để có chén sạch.
Rửa chén là
để rửa
chén, nên trong khi rửa
chén mình vẫn không mất
một giây phút nào
để sống
trọn vẹn.
Thiền Hành ^
Đi thiền
hành là một niềm
vui lớn. Ta
đi chậm
rãi, đi một
mình hay đi với
bạn, và nếu
được, chọn
một nơi
nào để
đi thiền
hành. Ta đi mà không cần
phải tới,
đi
để
được
đi, vừa
theo dõi hơi thở
và vừa ý thức
từng bước
chân. Không nghĩ
đến tương
lai hay quá khứ, không
nên để
ưu tư
phiền muộn
vây quanh, ta sống cho
giây phút hiện tại.
Ta
đi như
một người
hạnh phúc nhất
trên đời. Ta cũng
có thể cầm
tay một em bé
để
đi.
Hàng ngày ta vẫn
đi nhưng
ta thường
đi như
bị ma
đuổi.
Đi như
vậy, ta
để lại
những dấu
vết hằn
tất tả
và phiền muộn
lên mặt
đất. Phải
đi làm sao
để dấu
chân ta in nét thảnh
thơi và an lạc.
Tất cả
chúng ta đều làm
được
điều
đó nếu
chúng ta thực lòng muốn
thế. Và em bé nào cũng
làm được. Chỉ
cần chúng ta bước
được một
bước thảnh
thơi là chúng ta sẽ
bước
được bước
thứ hai, thứ
ba, thứ tư...
Khi chúng ta bước
được một
bước có an lạc
và hạnh phúc, thì
chúng ta cũng
đang nuôi dưỡng
và giữ gìn hạnh
phúc cho toàn thể nhân
loại.
Đi thiền
hành là một phép thực
tập mầu
nhiệm.
Khi
đi thiền
ngoài trời, chúng ta
có thể
đi chậm
hơn bình thường,
và chúng ta kết hợp
hơi thở
với bước
chân. Ví dụ ta có thể
bước ba bước
khi thở vào, và ba bước
khi thở ra. Vừa
bước ta vừa
nói: vào, vào , vào, ra, ra , ra. Mỗi
lần ta gọi
tên một cái gì là ta
làm cho nó hiện rõ ra,
như gọi
tên một người
bạn vậy.
Nếu
phổi bạn
thích bạn bước
bốn bước
thay vì ba thì bạn hãy
bước bốn
bước. Nếu
nó muốn bạn
bước hai bước
thôi thì bạn bước
hai bước. Hơi
thở vào hay ra có thể
ngắn dài khác nhau. Ví
dụ, bạn
chỉ bước
được ba bước
cho hơi thở
vào nhưng lại
muốn bốn
bước cho thở
ra. Khi đi thiền
hành mà bạn cảm
thấy dễ
chịu, thoải
mái và an lạc tức
là bạn
đã thực
hành đúng phương
pháp.
Bạn
hãy chú tâm đến sự
tiếp xúc bàn chân trên
mặt
đất. Hãy
đi như
là bạn
đang hôn mặt
đất. Chúng ta
đã gây bao thương
tổn cho trái
đất.
Đã
đến lúc ta phải
biết chăm
sóc trái đất. Chúng ta
đi
để
đem lại
sự bình an cho trái
đất và chia xẻ
bài học tình thương
của ta. Trong khi
đi, lâu lâu ta có thể
dừng lại
để ngắm
một quang cảnh
đẹp, một
gốc cây, một
đóa hoa hay một
đám trẻ
con đang vui chơi.
Trong khi nhìn, ta vẩn
theo dõi hơi thở
để
đừng
đánh mất
đóa hoa
đẹp vì những
dòng suy tưởng của
ta. Và ta lại tiếp
tục
đi nếu
ta muốn.
Dưới
mỗi bước,
gió mát trổi dậy
làm mới lại
thân tâm. Dưới một
bước chân, một
đóa hoa tươi
nở rộ.
Điều
này chỉ xảy
ra khi ta biết sống
trong hiện tại,
không để tương
lai hay quá khứ lôi cuốn
ta đi.
Thiền Điện Thoại ^
Điện
thoại rất
có ích cho ta trong đời
sống hiện
tại, nhưng
nếu không khéo léo, ta
sẽ bị
nó hành hạ không ít.
Nhiều
lúc ta muốn bực
lên vì tiếng kêu không
dứt của
nó. Khi xử dụng
nó, đôi khi ta quên
khuấy là ta
đang nói chuyện
bằng
điện
thoại, do
đó mà ta phí phạm
rất nhiều
thì giờ và tiền
bạc.
Ta nói huyên thuyên không cần
biết những
chuyện
đó có
đáng nói hay không qua
điện
thoại,
đến khi nhận
hóa đơn, ta mới
giật nảy
mình vì số tiền
lớn phải
trả. Tiếng
điện
thoại reo tạo
một chấn
động
đôi khi làm ta lo lắng.
Ta tự hỏi:
"Ai kêu vậy, chuyện
buồn hay vui?" Và ta bị
một sức
mạnh không cưỡng
lại
được
đẩy ta tới
cầm
ống
điện
thoại lên.
Ta trở
thành nạn nhân của
máy điện
thoại.
Tôi
đề nghị
là lần sau khi bạn
nghe chuông điện
thoại reo, bạn
vẫn
đứng yên tại
chổ, theo dõi hơi
thở vào ra, mỉm
cười và
đọc bài kệ
này: "Lắng lòng nghe,
lắng lòng nghe, tiếng
chuông huyền diệu
đưa về
nhất tâm", tiếng
chuông reo lần thứ
hai, bạn
đọc lại
lời kệ
một lần
nữa, vẫn
mỉm cười
vì nụ cười
làm thư giản
những bắp
thịt trên mặt,
sự căng
thẳng tan biến
và bạn cảm
thấy vững
chải hơn.
Người gọi
nếu có chuyện
cần muốn
nói với bạn
sẽ
đủ kiên nhẫn
để chờ
bạn ít nhất
là sau tiếng reo thứ
ba, cho nên bạn
đừng lo ngại,
hãy bình tâm thực tập
hơi thở
và nụ cười
để khi nghe tiếng
chuông thứ ba, bạn
chậm rãi
đi về
phía diện thoại,
hơi thở
vẩn
đều
đặn và nụ
cười vẫn giữ
trên môi.
Bạn
cũng biết
không phải bạn
chỉ cười
cho bạn mà bạn
cười cho người
bên kia đầu dây nữa.
Bởi nếu
bạn nóng nảy
bực bội
thì người bên kia
đầu dây sẽ
lãnh đủ. Trái lại
nếu bạn
giữ vững
nụ cười
và hơi thở
chánh niệm, bạn
sẽ
đem nhiều
an lạc cho người
đang gọi
bạn. Cho nên trước
khi gọi giây nói cho
ai, bạn cũng
tập thở
vào và thở ra ba lần.
Có bài kệ cho bạn
thực tập:
Tiếng
đi ngoài ngàn dặm
Xây dựng
niềm tin yêu
Mỗi
lời là châu ngọc
Mỗi
lời là gấm
thêu
Bạn
hãy thở theo bài kệ
ấy, một
dòng cho hơi thở
vào và một dòng cho hơi
thở ra.
Khi nghe tiếng
chuông reo bên kia đầu
giây, bạn cũng
biết là người
bạn
ấy cũng
đang tập
thở và cười
như bạn
trước khi cầm
ống nghe lên sau ba tiếng
reo. Bạn tự
bảo: "Chị
ấy
đang tập
thở, tại
sao mình không làm được
như chị
ấy?"
Thế
là cả hai bên
đều tập
thở cùng một
lúc, thật là
đẹp, phải
không?
Bạn
không cần phải
vào thiền
đường mới
có thể tập
thiền. Bạn
có thể tập
thiền ngay tại
văn phòng làm việc
hay tại nhà. Tôi không
biết các nhân viên tổng
đài
điện
thoại có thể
thực tập
thiền
điện
thọai hay không vì quá
nhiều
điện
thoại reo cùng một
lúc. Tôi nhờ các bạn
tìm cho họ một
phương pháp
để tập
thiền
điện
thọai. Riêng chúng ta,
chúng ta nên tập ba hơi
thở trước
khi cầm
ống nghe hay gọi
điện
thọai cho ai.
Tập
thiền
điện
thọai giúp ta bớt
căng thẳng
và sống có chánh niệm
hơn.
Thiền Lái Xe ^
Ở Việt
Nam, cách đây bốn
mươi lăm
năm, tôi là ông thầy
tu đầu tiên dám cỡi
xe đạp.
Hồi
đó, một
thầy tu
đi xe
đạp
được xem như
không có oai nghi. Ngày nay thì các nhà tu lái xe hơi
và còn cỡi mô tô chạy
vù vù. Để thích
ứng với
đời sống
mới, chúng ta phải
biết hiện
đại hóa lối
tu thiền. Tôi có làm một
bài kệ, lái xe
để chúng ta thực
tập trước
khi rồ máy. Bài kệ
như sau:
Trước khi
cho máy nổ
Tôi biết
tôi đi đâu
Tôi với
xe là một
Xe mau
tôi cũng mau
Nhiều
khi chúng ta không thực
sự cần
xử dụng
xe hơi mà tại
vì chúng ta muốn trốn
tránh chính mình nên ta muốn
lái xe đi
đâu
đó. Ta cảm
thấy một
sự trống
trải trong tâm hồn
và ta không muốn
đối diện
nó. Ta không thích bị
bận bịu
suốt ngày nhưng
hễ có chút thì giờ
rảnh, ta lại
sợ phải
đối diện
với chính mình. Ta muốn
chạy trốn.
Hoặc là ta mở
máy truyền hình, ta gọi
điện
thoại, ta
đọc tiểu
thuyết, ta tìm một
người bạn
để
đi phố
chơi hoặc
là ta phải rồ
xe chạy
đi
đâu
đó,
đi
đâu cũng
được. Chính nền
văn minh của
chúng ta đã dạy
ta cách hành xử như
vậy và cung cấp
cho ta đủ mọi
tiện nghi
để ta
đánh mất
chính ta. Nếu
đúng vào lúc bạn
định vặn
chìa khóa để rồ
xe chạy mà bạn
đọc bài kệ
này, nó sẽ như
ánh đuốc
soi sáng cho bạn và bạn
chợt thấy
là mình không cần
đi
đâu cả.
Vì đi
đâu, bạn
cũng không thoát khỏi
được cái " ta ".
Do
đó mà tốt
hơn hết
là bạn tắt
máy và bạn hãy
đi thiền
hành. Chắc chắn
bạn sẽ
thấy thú vị
hơn nhiều.
Người
ta nói là chỉ trong mấy
năm gần
đây thôi, hàng triệu
mẫu rừng
đã bị
tiêu diệt vì mưa
át xít, mà một phần
là do khói xe hơi. "
Trước khi cho máy nổ,
tôi biết tôi
đi
đâu ". Tôi biết
tôi đi
đâu?
Đó là một
câu hỏi rất
quan trọng. Có phải
tôi đi
đến chỗ
tận diệt
của chính tôi? Bởi
vì nếu cây cối
chết hết
thì con người cũng
phải chết
theo. Nếu việc
bạn phải
đi là cần
thiết thì bạn
chẳng nên chần
chờ, trái lại
nếu nó chưa
cần thiết,
bạn nên rút chìa khóa
ra và bước xuống
xe. Bạn có thể
đi thiền
hành dọc theo bờ
sông hay trong một
công viên. Nơi
đó, bạn
sẽ tìm thấy
lại chính mình và cây
cối là những
người bạn
gần gũi
của mình.
Chúng ta thường
có quan niệm rằng
xe hơi là vật
sở hữu
của ta, ta là chủ
chiếc xe hơi,
điều
đó chưa
hẳn là
đúng. Khi ta xử
dụng một
cái gì thì ta trở nên
cái đó. Người
chơi
đàn vĩ
cầm cũng
trở nên
đẹp như
tiếng
đàn anh dạo.
Người cầm
một cây súng trở
nên rất nguy hiểm.
Khi ta lái xe thì ta và chiếc
xe là một.
Trong
đời sống
văn minh hiện
đại, lái xe là một
nhu cầu hằng
ngày. Tôi không bảo bạn
đừng lái xe, tôi chỉ
mong bạn xử
dụng nó một
cách có ý thức. Khi
lái xe, chúng ta thường
chỉ mong cho mau tới
" chỗ "
đó. Nếu
chúng ta xem đèn
đỏ như
tiếng chuông chánh niệm
giúp chúng ta trở về
với giây phút hiện
tại thì lần
sau gặp
đèn
đỏ, ta liền
mỉm cười
và vừa thở
vừa
đọc thầm
bài kệ: "Thở
vào tâm tỉnh lặng,
thở ra miệng
mỉm cười.
" Tức khắc
chúng ta chuyển
đổi cảm
giác khó chịu thành dễ
chịu. Cũng
cây đèn
đỏ
đó mà bây giờ
nó khác. Bây giờ nó là
người bạn
giúp ta nhớ rằng
chỉ có giây phút hiện
tại là
đáng sống.
Cách
đây mười
năm tôi qua Montréal,
Gia Nã Đại.
Để hướng
dẩn một
khóa tu.
Một
hôm, một người
bạn lái xe chỗ
tôi đi ngang qua thành
phố
để lên núi. Tôi nhận
thấy rằng
chiếc xe nào ngừng
đằng trước
cũng có bảng
số ghi hàng chữ
bằng tiếng
Pháp "Je me souviens" có nghĩa
là " tôi nhớ". Tôi
không biết họ
muốn nhớ
cái gì, có thể là họ
muốn nhớ
tới gốc
rễ văn
hóa Pháp của họ,
nhưng tôi bảo
người bạn
là tôi đã có món quà
để tặng
anh ta. Tôi bảo anh
ta: " Này bạn, khi nào
bạn thấy
thấm bảng
" Je me souviens", bạn
nhớ thở
và cười nhé.
Đó là tiếng
chuông chánh niệm
đó. Như
vậy bạn
tha hồ thở
và cười khi lái xe
ngang qua thành phố
Montréal ".
Người
bạn rất
thích thú và đem niềm
vui đó chia xẻ
ngay với các bạn
của anh ta. Sau
đó khi anh qua Pháp
để thăm
tôi thì anh bảo là
ở Paris khó thực
tập chánh niệm
quá vì không có mấy tấm
bảng số
ghi " Je me souviens" như
ở Montréal.
Tôi bảo
anh: " Ở Paris, chỗ
nào mà không có đèn
đỏ và những
tấm bảng
STOP hở anh? Chúng cũng
là những tiếng
chuông chánh niệm
đó chứ
!"
Khi về
lại Montréal, anh
ấy cũng
đã
đi ngang qua Paris,
nên anh viết cho tôi một
bức thư
rất dễ
thương: " Thưa
thầy,
ở Paris, con cũng
thực tập
được rất
dễ dàng. Mỗi
khi có một chiếc
xe ngừng trước
mặt con là con thấy
Bụt nháy mắt
với con và con
đã biết
thở và mỉm
cười
để trả
lời Ngài. Bây giờ
con mới biết
lái xe trong Paris là một
điều
tuyệt diệu.
Cho nên khi nào bị
kẹt xe, bạn
đừng tìm cách lèo lái
để thoát nạn
kẹt xe làm gì, vô ích.
Bạn
dựa lưng
vào nệm xe, thân tâm
buông thả, miệng
mỉm cười,
một nụ
cười
đầy từ,
bi, hỉ, xả.
Thở
và mỉm cười,
an trú trong giây phút hiện
tại, bạn
có thể làm cho những
người ngồi
chung xe với bạn
cảm thấy
an lạc. Hạnh
phúc lúc nào cũng có mặt
nếu bạn
biết thở
và mỉm cười.
Thiền
là biết trở
về với
giây phút hiện tại
để thấy
rõ bông hoa, trời xanh
và em bé.
Hạnh
phúc là một
điều
có thật.
Quay Về Một Mối^
Chúng ta thường
chia đời sống
thành nhiều ngăn.
Làm sao chúng ta mang thiền
ra khỏi thiền
phòng, đem nó
đi vào nhà bếp
và phòng làm việc?
Ở thiền
phòng, chúng ta ngồi
im lặng theo dõi từng
hơi thở.
Làm sao để việc
ngồi thiền
có tác dụng cả
những lúc ta không ngồi
thiền? Cũng
như khi vị
bác sĩ tiêm một
mũi thuốc
vào cánh tay bạn,
không phải chỉ
cánh tay mà cả toàn
thân bạn
đều
được hưởng
mũi thuốc
đó. Khi bạn
ngồi thiền
được nữa
giờ, sự
an lạc mà bạn
có được trong nữa
giờ
đó phải
được tỏa
rạng trong suốt
hai mươi bốn
giờ chứ
không phải chỉ
trong lúc ngồi thiền
nữa giờ
mà thôi. Chúng ta phải
thực tập
như thế
nào để không còn thấy
ranh giới giữa
lúc ngồi thiền
và không ngồi thiền.
Trong thiền
phòng, chúng ta đi
kinh hành từng bước
chậm rãi, có ý thức.
Nhưng tại
phi trường và trong
siêu thị, ta trở
nên một con người
khác. Ta không còn giữ
được chánh niệm,
ta đi như
bị ma
đuổi.
Làm thế nào
để khi ra khỏi
thiền phòng ta vẫn
giữ chánh niệm?
Tôi có một người
bạn biết
thực tập
hơi thở
giữa những
tiếng reo của
điện
thoại và
điều
đó giúp ích cho anh ta
rất nhiều.
Một người
bạn khác làm áp-phe nhưng
biết
đi thiền
hành khi đến những
nơi hẹn,
đi rất
khoan thai chậm rãi
trên đường phố
Denver khiến người
qua đường phải
nhìn anh mỉm cười.
Nhờ vậy
mà những buổi
gặp gỡ
làm ăn của
anh lúc nào cũng thoải
mái và thành công dù với
những người
khó tánh nhất.
Chúng ta phải
biết áp dụng
thiền tập
vào đời sống
hàng ngày. Chúng ta hãy cùng nhau thảo
luận làm cách nào cho
hay. Bạn có tập
thở trong khi nghe
chuông điện
thoại reo? Bạn
có tập mỉm
cười không khi xắt
cà-rốt? bạn
có tập buông thả
không, sau những giờ
làm việc mệt
mỏi?
Đó là những
câu hỏi rất
thiết thực.
Nếu lúc
ăn ngủ,
nghỉ, lúc nào bạn
cũng thiền,
thì đời sống
hằng ngày của
bạn là một
đời sống
thiền và
điều
này sẻ
ảnh hưởng
lớn lao
đến
đời sống
xã hội. Mà thiền
là sống có chánh niệm
trong từng giây phút,
nó không còn là một ý
tưởng mơ
hồ và xa vời
, tách rời khỏi
cuộc sống
Cắt Cỏ Và Thở ^
Có bao giờ
bạn cắt
cỏ với
một cái phảng?
Bây giờ ít ai dùng phảng.
Cách
đây mười
năm, tôi mua một
cái phảng
để cắt
cỏ quanh cái cốc
của tôi
ở. Tôi mất
cả tuần
lễ mới
tìm ra cách để xử
dụng nó một
cách hữu hiệu.
Bạn phải
biết thế
đứng, thế
cầm phảng
và đặt lưỡi
dao trên cỏ như
thế nào. Tôi nhận
thấy rằng
nếu tôi biết
kết hợp
hơi thở
với những
động tác của
tay và làm một cách
thong thả có ý thức
thì tôi có thể làm rất
lâu. Nếu không, chừng
mười phút sau là tôi
đã thấy
mệt.
Những
năm gần
đây tôi
để ý tránh không làm
mình mệt và
đánh mất
hơi thở?
Tôi biết săn
sóc cho thân thể tôi,
biết tôn trọng
nó như người
nhạc sĩ
tôn trọng cây
đàn. Tôi không còn xem
thân thể như
một dụng
cụ
để
đạt
đến một
mục
đích nào
đó. Nó chính là mục
đích của
tôi rồi, cho nên tôi
đối xử
với nó một
cách dịu dàng. Tôi cũng
đối xử
như vậy
với cái phảng
cắt cỏ.
Trong khi làm việc,
tôi theo dõi hơi thở,
tôi có cảm tưởng
cái phảng cắt
cỏ cũng
thở với
tôi.
Một
ngày kia, có một người
hàng xóm già đến thăm.
Ông chỉ tôi cách dùng
phảng. Ông ta sành sỏi
hơn tôi nhiều,
nhưng thế
đứng và những
động tác của
ông cũng không khác gì
tôi. Điều
làm tôi ngạc nhiên là
ông cũng kết
hợp hơi
thở với
những
động tác của
ông. Từ
đó, mỗi
khi thấy ai cắt
cỏ với
phảng, tôi cứ
nghĩ là họ
cũng
đang thực
tập chánh niệm.
Vô Nguyện^
Ở Tây phương,
người ta làm việc
gì cũng phải
có mục
đích hẳn
hòi.
Đi
đâu, người
ta cũng chỉ
nghĩ tới
chuyện
đến, và người
ta chỉ nhắm
thẳng hướng
đó mà
đi
đến. Cái
đó cũng
có cái lợi, nhưng
đôi khi chúng ta quên
mất cái thú
đang
được
đi trên
đường.
Trong
đạo Bụt
có một giáo lý gọi
là vô nguyện, nghĩa
là ta chẳng cần
phải chạy
theo một cái gì cả
vì cái gì cũng có sẵn
trong ta rồi. Khi
đi thiền
hành, chúng ta chẳng cần
phải tới
nơi nào hết.
Chúng ta chỉ cần
bước những
bước thật
an lạc và thảnh
thơi. Nếu
cứ nghĩ
đến tương
lai, để những
gì mình phải
đạt
được, thì chúng ta
quên mất những
bước chân. Khi ngồi
thiền cũng
vậy. Mình ngồi
vì mình thích ngồi vậy
thôi, không phải
để
đạt
được một
cái gì hết.
Điều
này rất quan trọng.
Khi ngồi thiền,
mỗi giây phút
đưa mình tiếp
xúc với sự
sống, nên suốt
buổi ngồi
thiền mình cảm
thấy rất
an lạc. Khi
ăn một
múi quít hay uống một
chén trà cũng vậy,
mình phải
ăn và uống
trong tinh thần vô
nguyện
đó.
Thường
thường chúng ta tự
bảo rằng:"
Không nên ngồi ì ra
đó. Phải
làm một cái gì chứ".
Nhưng khi thực
tập chánh niệm,
ta thấy rằng
chẳng cần
phải làm gì cả,
chỉ cần
ngồi yên và có mặt
như vậy
thôi. Học cách ngồi
yên là học cách dừng
lại là
để nhìn cho rõ.
Lúc
đầu ta tưởng
rằng dừng
lại là một
hình thức phản
kháng đời sống
hiện tại,
thật ra không phải
thế.
Đó không phải
là một thái
độ chống
trả mà là một
nghệ thuật
sống.
Nhân loại
có tồn tại
được hay không là tùy
ở khả
năng biết
dừng lại
của chúng ta. Hiện
nay thế giới
có hơn 50.000
đầu
đạn nguyên tử,
thế mà người
ta vẩn chưa
muốn dừng
lại, vẫn
còn muốn chế
tạo nhiều
hơn nữa.
Cho nên dừng lại
không những là dừng
lại những
cái nguy hại mà còn tạo
cơ hội
cho những cái lành
phát triển.
Chúng ta tu là vì vậy,
không phải
để trốn
thoát đời sống
mà chính là để chứng
nghiệm rằng
hạnh phúc trong cuộc
đời là có thật,
có ngay bây giờ và
trong tương lai.
Muốn
có hạnh phúc thì phải
có chánh niệm. Chánh
niệm là nền
tảng của
hạnh phúc. Nếu
chúng ta không biết rằng
chúng ta đang có hạnh
phúc thì làm sao hạnh
phúc có mặt
được?
Khi chúng ta bị
nhức răng,
chúng ta mới biết
rằng không nhức
răng là một
điều
hạnh phúc. Thế
mà khi không bị nhức
răng, chúng ta không
thấy hạnh
phúc. Trong cuộc
đời còn biết
bao nhiêu điều
mầu nhiệm
nhưng vì không tu tập
chánh niệm nên ta
không biết thưởng
thức. Khi có tu tập
chánh niệm, ta mới
biết trân quý những
cái mầu nhiệm
đó, ta mới
biết giữ
gìn chúng. Biết chăm
sóc cho hiện tại
là biết chăm
sóc cho tương lai.
Muốn
tạo an lạc
cho tương lai thì phải
biết tạo
an lạc cho giây phút
hiện tại
.
Đời Sống
Là Một Tác Phẩm Nghệ Thuật ^
Sau một
khóa tu ở miền
Nam California, có một
nghệ sĩ
đã hỏi
tôi:" Thưa Thầy,
con phải nhìn cái hoa
như thế
nào để lột
hết vẻ
đẹp của
nó trong bức tranh của
con?" Tôi đã trả
lời:" Nếu
anh nhìn cái hoa với ý
đồ như
vậy thì khó mà thấy
được vẻ
đẹp của
hoa. Hãy buông bỏ mọi
toan tính thì anh mới
mong tiếp xúc
được với
hoa." Cũng anh chàng
đó nói với
tôi:" Thưa Thầy,
khi con ngồi với
một người
bạn, lúc nào cũng
vì có một cái lợi
gì đó". Dĩ
nhiên một người
bạn có thể
giúp ta rất nhiều,
nhưng một
người bạn
không phải chỉ
là một cái nguồn
lợi lạc.
Đến với
một người
bạn không phải
để nhờ
cậy giúp
đỡ, nâng
đỡ hay khuyên nhủ,
mà đó là cả
một nghệ
thuật.
Chúng ta có thói quen khi làm
gì là để mong cầu
một cái gì
đó. Cái
đó ta gọi
là "óc thực tế"
và ta cho là chân lý, là cái mà ta phải
trả giá. Ngồi
thiền
để
đạt tới
chân lý, hẳn chúng ta
sẽ
được
đền bù xứng
đáng. Chúng ta có
khuynh hướng nghĩ
như vậy.
Nhưng sự
thực có thể
là khác. Khi hành thiền,
chúng ta dừng lại
và chúng ta nhìn sâu hơn.
Chúng ta dừng lại
là đã có mặt
với chính mình, với
cuộc
đời. Khi chúng ta biết
dừng lại
là chúng ta đã bắt
dầu thấy
và khi thấy là
đã có thể
hiểu. An lạc,
thảnh thơi
là hoa trái của sự
tu tập này. ]]Chúng ta
phải nắm
vững nghệ
thuật dừng
lại
để thật
sự có mặt
với bạn
mình và với bông hoa.
Làm sao để cho an lạc
có mặt trong một
xã hội mà mọi
người
đã quen toan tính lợi
lộc? Làm sao
để nụ
cười chúng ta tỏ
lộ niềm
vui thực sự
chứ không phải
chỉ là một
hình thức xã giao? Khi
ta biết mỉm
cười với
ta là ta chứng tỏ
rằng ta có chủ
quyền thực
sự, ta không
đánh mất
chính mình. Ta có thể
làm thơ ca ngợi
sự dừng
lại, sự
hiện hữu
mầu nhiệm
không mong cầu , không
toan tính; ta cũng có
thể vẻ
một bức
tranh, như khi ta
đi thiền
hành trong siêu thị
hay khi ta trồng cải
xà lách.
Mỗi
giây phút sống trong
chánh niệm, làm trong
chánh niệm và an trú vững
chãi trong chánh niệm,
cho dù chúng ta không vẽ
hay làm thơ thì cũng
bằng như
ta đang vẽ
và ta làm thơ. Con người
ta tỏa rạng
niềm vui và sự
an lạc, ta làm cho cuộc
đời thêm
đẹp và mọi
người bên ta thêm tươi.
Sự có mặt
tươi mát của
ta , thảnh thơi
và vững chải,
là một tác phẩm
nghệ thuật
sống
động mà ta chẳng
cần phải
nhiều lời,
thế giới
quanh ta nhờ thế
mà cũng tỏa
rạng sự
vững chãi và thảnh
thơi.
Hy
Vọng Trông Chờ Đôi Khi Là Một Trở Ngại ^
Có niềm
tin, có hy vọng là một
điều
quan trọng.
Bởi
vì nhờ có niềm
tin, nhờ có hy vọng
mà ta có thể chấp
nhận hiện
tại một
cách dễ dàng hơn.
Nếu chúng ta tin rằng
ngày mai có thể khá hơn
thì những gian nan của
ngày hôm nay ta không còn thấy
nhọc nhằn
lắm. Nhưng
khi nhìn sâu vào bản
chất của
hy vọng, tôi vẫn
thấy có gì bi
đát. Bởi
vì chúng ta bám vào cái hy vọng
là ngày mai sẽ sáng sủa
hơn nên ta không chịu
tập trung mọi
nỗ lực cho hiện
tại. Chúng ta cứ
chờ
đợi
ở ngày mai chúng ta sẽ
đạt tới
một nơi
tốt
đẹp hơn,
an bình hơn, ngày mai
chúng ta sẽ
được về
nước Phật
hay nước Chúa. Do
đó mà hy vọng
trở thành một
loại trở
ngại. Vì cứ
hy vọng
ở ngày mai mà ta không
sống hết
mình cho hiện tại
và không thấy
được rằng
niềm vui
đã có sẵn
bây giờ và
ở
đây.
Tự
do, giải thoát và an lạc
không do ai mang tới
cho ta hết. Tự
do, an lạc và giải
thóat như cái giếng
nước nằm
sâu trong ta, ta phải
đào sâu nó ngay bây giờ
thì nước ngọt
sẽ phun ra. Ta phải
trờ về
với giây phút hiện
tại
để sống
cho sâu sắc; ta thực
tập hơi
thở chánh niệm
để có thể
tiếp xúc
được với
giây phút hiện tại,
Nơi sự
sống mầu
nhiệm
đang hiển
bày dưới muôn hình
muôn vẻ.
Văn
minh Tây Phương chú trọng
quá nhiều vào viễn
tượng một
ngày mai huy hoàng khiến
ta phải hy sinh cái hiện
tại. Người
ta chỉ
đặt hy vọng
ở ngày mai, do
đó mà ta không tiếp
xúc được với
những niềm
vui, những tự
do và giải thoát
đang có mặt
trong hiện tại.
Có nhiều
tôn giáo đặt nền
móng trong niềm tin xa
xôi này, do đó nếu
nói ngược lại
chắc ta sẽ
gây nhiều phản
ứng mạnh.
Nhưng
đôi khi những
chấn
động cũng
cần
để tạo
ra những thay
đổi quan trọng.
Tôi không có ý nói rằng
bạn không nên có hy vọng.
Tôi chỉ muốn
nói là chỉ có hy vọng
thôi thì chưa
đủ. Hy vọng
như vậy
chỉ là trở
ngại, bởi
vì nếu bạn
chỉ muốn
trao gửi mình cho hy vọng
thì bạn không sống
hết lòng cho hiện
tại. Nếu
bạn dùng tất
cả năng
lực
để ý thức
trọn vẹn
những gì
đang xảy
ra trong giây phút hiện
tại, bạn
sẽ phá vỡ
được bức
tường của
một tương
lai xa xôi để khám phá
ngay, trong lúc này và ở
đây, những
nguồn suối
an lạc
đang tuôn trào trong
con người bạn
và xung quanh bạn.
Ông A.J.Mustle - người
hướng dẫn
phong trào hòa bình ở
Mỹ Châu, người
đã làm bao triệu
trái tim thổn thức-
đã nói rằng:"
Không có con đường dẫn
tới hòa bình. Hòa bình
chính là con đường".
Điều
này có nghĩa là chúng
ta có thể thực
hiện hòa bình ngay
trong giờ phút hiện
tại, bằng
cái nhìn hiểu biết,
bằng nụ
cười, bằng
những lời
từ ái và những
hành động thương
yêu.
Hòa bình không phải
là một phương
tiện. Hòa bình phải
được thể
hiện ngay trong từng
bước chân an lạc,
thảnh thơi.
Chỉ cần
chúng ta quyết tâm là
chúng ta làm được
điều
đó. Chúng ta không cần
phải
đợi tới
ngày mai. Chúng ta chỉ
cần buông thư
và mỉm cười
là chúng ta có thể bắt
đầu có tất
cả những
gì chúng ta mong muốn
trong giờ phút hiện
tại .
Bông hoa và nụ
cười ngài Ca Diếp^
Có câu chuyện
thiền về
bông hoa mà giới thiền
tông ai cũng biết.
Một
ngày kia, Bụt
đưa một
cành hoa lên trước cử
tọa 1.250 vị
khất sĩ.
Ngài không nói một lời
nào. Ai cũng suy nghĩ
nát óc để tìm hiểu
ý của Ngài. Bỗng
nhiên thấy Bụt
mỉm cười.
Ngài mỉm cười
vì một người
trong đoàn khất
sĩ
đã mỉm
cười với
Ngài và với bông hoa.
Người
đó tên là Ma Ha Ca Diếp.
Trong đoàn khất
sĩ chỉ
có một mình Ca Diếp
mỉm cười
và được
đức Bụt
cười lại.
Ngài nói :" Ta có kho tàng của
cái thấy chánh pháp và
ta đã trao truyền
kho tàng ấy cho Ca Diếp
".
Câu chuyện
đã
được bàn cải
sôi nổi trong giới
thiền tông qua nhiều
thế hệ
và cho đến nay người
ta vẫn còn
đi tìm ý nghĩa
của nó. Với
tôi , tôi hiểu rất
đơn giản.
Khi có người nâng một
cành hoa lên trước mắt
bạn. Người
ấy muốn
bạn nhìn thấy
bông hoa. Nếu
đầu óc bạn
bận bịu
suy nghĩ thì làm sao bạn
nhìn thấy bông hoa?
Chỉ
có người nào
đầu óc không bận
bịu tính toán, người
đó
đang thảnh
thơi thì mới
có thể tiếp
xúc được với
bông hoa và mỉm cười.
Cho nên vấn
đề là
ở chỗ
có mặt trong giây phút
hiện tại,
nếu không ta sẽ
đánh mất
tất cả.
Khi một em bé
đến với
bạn và mỉm
cười với
bạn, nếu
bạn không có mặt
ở
đó, nếu
bạn
đang bận
suy nghĩ về
tương lai hay quá khứ
hay với bao nhiêu thứ
khác trong cuộc
đời, thì dù em bé
đang có mặt
cũng bằng
như không có mặt
đối với
bạn. Cho nên nghệ
thuật sống
là biết trở
về với
chính mình để có thể
thấy
được em bé là một
thực tại
tuyệt vời.
Lúc
ấy bạn
mới có thể
thấy
được nụ
cười của
em bé và ôm em bé vào lòng.
Tôi muốn
đọc cho bạn
nghe bài thơ của
một người
bạn
đã chết
tại Sài Gòn cách
đây mười
lăm năm.
Lúc ấy anh ta mới
hai mươi tám tuổi.
Sau khi anh ta chết,
người ta tìm thấy
nhiều bài thơ
thật hay. Khi tôi
đọc bài thơ
này của anh, tôi
đã giựt
mình. Chỉ có một
vài dòng, nhưng bài thơ
thật
đẹp:
Đứng yên
ngoài hàng dậu
Em mỉm
nụ nhiệm
mầu
Vừa
thoáng nghe em hát
Lời
ca em thiên thâu
Tôi sụp
lạy cúi
đầu
" Em"
đây là một
đoá hoa thược
dược mà thi sĩ
Quách Thoại chợt
nhìn thấy một
buổi sáng khi
đi ngang qua một
hàng dậu, anh ta sững
sờ, dừng
lại và viết
bài thơ này.
Bài thơ
làm tôi rất cảm
động. Bạn
có thể cho là nhà thơ
hơi huyền
bí, vì cách nhìn và diễn
đạt sự
vật hơi
bí hiểm. Thật
ra thi sĩ cũng
là một người
bình thường như
chúng ta.
Tôi không biết
nhờ
đâu mà buổi
sáng đó anh ta
đã nhìn thấy
được
đóa hao một
cách sâu sắc như
vậy. Chúng ta thực
tập chánh niệm
là để có thể
nhìn sâu vào lòng mọi
sự vật
trong đời sống
hàng ngày, lúc uống
trà, lúc đi thiền
hành, thiền tọa,
hay cắm hoa.
Nếu
ta dừng lại
để quay trở
về với
chính mình, ta sẽ tiếp
xúc được dễ
dàng với những
mầu nhiệm
của
đời sống
trong giây phút hiện tại.
Phòng thở ^
Trong nhà chúng ta có
đủ các thứ
phòng, phòng ăn, phòng
ngủ, phòng khách, nhưng
chúng ta không có phòng nào
để thực tập
chánh niệm. Tôi khuyên
bạn nên dành một
phòng nhỏ
để làm phòng thở,
nơi
đó, những
khi gặp chuyện
khó khăn, ta vào
để
được ngồi
một mình
để
được thực
tập, vừa
mỉm cười
vừa thở.
Căn phòng
đó phải
được xem như
là tòa đại sứ
của Vương
Quốc Tịnh
Độ mà những
người hay giận
dữ, la ó không
được quyền
xâm phạm.
Khi một
em bé cảm thấy
mình sắp sửa
bị la rầy,
em có thể vào tạm
trú trong căn phòng
đó. Cha hay mẹ
em lúc đó không thể
nào la em được vì em
được bảo
vệ an toàn trong cái
toà đại sứ
ấy. Ngay cả
cha mẹ em
đôi khi cũng
cần an trú trong căn
phòng nhỏ
ấy,
để có thể
khôi phục lại
con người mình bằng
nụ cười
và hơi thở.
Cho nên căn phòng gọi
là phòng thở có thể
mang lại nhiều
lợi lạc
cho mọi người
trong gia đình.
Tôi
đề nghị
là chúng ta trang hoàng phòng thở
cho thật giản
dị, nhất
là đừng sáng quá.
Trong phòng có một cái
chuông nhỏ, tiếng
thật trong, một
vài cái ghế hay nệm
ngồi thiền,
một bình hoa
để nhắc
nhở cho ta trở
về cái bản
lai diện mục
của ta. Tự
tay ta hay con cái ta có thể
cắm bình hoa
đó trong chánh niệm
và với nụ
cười. Khi nào ta cảm
thấy trong người
bần thần,
khó chịu, ta biết
rằng ta nên vào trong
căn phòng
ấy, mở
nhẹ cánh cửa,
ngồi xuống,
thỉnh chuông và thở.
Tiếng chuông không những
chỉ giúp cho người
đang ngồi
trong phòng thở mà cả
những người
khác ở trong nhà.
Giả
dụ ông nhà
đang bực
bội. Nhưng
từ khi học
được cách thở,
ông ta biết tốt
nhứt là nên
đi vào phòng thở,
ngồi xuống
và thực tập.
Có thể bạn
không biết ông ta
đi
đâu. Bạn
đang xắt
cà rốt hơi
mạnh tay, và qua cử
chỉ
đó, người
ta biết bạn
đang tức
tối. Bất
chợt bạn
nghe tiếng chuông vang
lên. Bạn liền
ngừng tay xắt
cà rốt và thở.
Bạn cảm
lòng nhẹ ra, và bạn
mỉm cười.
Bạn nghĩ
đến
đức ông chồng
của bạn;
bây giờ ông ta
đã hiểu
ông phải làm gì khi
ông bắt
đầu nổi
nóng. Ông ta hiện
đang ngồi
trong phòng thở, vừa
thở vừa
mỉm cười.
Điều
đó tuyệt
diệu lắm
nhưng ít ai chịu
làm. Bất chợt
như có một
cái gì thật dịu
dàng thoáng qua trái tim và bạn
cảm thấy
lòng êm ả lại.
Sau ba hơi thở,
bạn bắt
dầu xắt
cà rốt trở
lại, nhưng
lần này không còn mạnh
tay nữa.
Đứa con gái bạn,
khi chứng kiến
cảnh cải
vã, biết rằng
giông tố sắp
nổi lên. Em rút vào
phòng, đóng cửa
lại, và im lặng
chờ
đợi. Bất
chợt em nghe tiếng
chuông vang lên. Em hiểu
chuyện gì rồi.
Em thở phào nhẹ
nhỏm và muốn
đi ra
để tỏ
lòng biết
ơn ba em. Em
đi chầm
chậm về
phía phòng thở, mở
cửa phòng thật
nhẹ nhàng,
đi vào và im lặng
ngồi xuống
bên cạnh ba
để
ủng hộ
ba. Hành động này rất
khích lệ ba em. Ông
đã
định bước
ra khỏi phòng, bây giờ
ông đã có thể
mỉm cười,
nhưng vì có cô gái ngồi
bên cạnh ông, ông muốn
thỉnh thêm một
tiêng chuông nữa cho
con gái được thở.
Trong nhà bếp,
khi bạn nghe tiếng
chuông thứ hai, bạn
liền ngừng
tay xắt cà rốt.
Bạn bỏ
dao xuống và chầm
chậm
đi về
phía phòng thở. Ông
nhà biết là cánh cửa
đang mở
và bạn
đang bước
vào. Khi thấy bạn,
ông ta cảm thấy
khỏe lắm
ròi, nhưng ông vẩn
ngồi nán thêm một
chút nữa, thỉnh
thêm mộ tiếng
chuông cho bạn thở.
Hình ảnh
đó thật
đẹp. Nếu
bạn là triệu
phú, bạn có thể
mua một bức
tranh của Van Gogh
để treo trong phòng
khách. Nhưng tôi dám
chắc bức
tranh của Van Gogh chưa
hẳn
đã
đẹp bằng
hình ảnh của
một gia
đình
đang xum họp
trở lại
trong phòng thở.
Cho nên cảnh
hoà hợp hạnh
phúc là một trong những
hình ảnh
đẹp và sống
động nhất
của sinh hoạt
con người.
Tôi biết
có nhiều gia
đình có con cái sau
khi ăn sáng xong, vào
phòng thở, thở
mười hơi
trước khi
đi học.
Con của bạn
có thể thở
chừng ba hơi
cũng
đủ. Bắt
đầu một
ngày bằng cách thở
và mỉm cười
để nuôi dưỡng
chánh niệm thì còn gì
tuyệt vời
hơn. Cả
gia đình sẽ
được hưởng
lợi lạc,
và buổi chiều
khi đi làm về,
bạn vẫn
còn giữ
được nụ
cười, chứng
tỏ rằng
chánh niệm còn có mặt.
Tôi nghĩ
rằng mỗi
gia đình nên có một
phòng thở
để thực
tập những
phương pháp
đơn giản
như thở
và cười.
Điều
đó rất
quan trọng. Bởi
vì nó có thể thay
đổi nền
văn minh của
chúng ta.
Trong xã hội
văn minh của
ngày mai, nhà nào cũng
sẽ có một
phòng thở.
Cuộc hành trình
vẫn tiếp tục ^
Chúng ta
đã cùng nhau
đi thiền
hành trong chánh niệm,
học thở
và mỉm cười
suốt ngày dù là
ở nhà hay
ở sở
làm.
Chúng ta cũng
đã thảo
luận về
việc
ăn cơm
có chánh niệm, rửa
chén, lái xe, trả lời
điện
thoại và cắt
cỏ với
cái phảng.
Dù là việc
gì, chúng ta cũng làm
trong chánh niệm,
đó là nền
tảng của
một
đời sống
hạnh phúc.
Nhưng
đối với
những xúc cảm
mạnh như
là giận, buồn,
hối hận
hay tuyệt vọng
thì ta phải
đối phó như
thế nào?
Trong năm
mươi năm
qua, Tôi đã học
được cũng
như
đã khám phá
được một
số những
phương pháp
để chuyển
hoá và trị liệu
những loại
tâm sở này. Cuộc
hành trình của chúng
ta như vậy
sẽ bước
sang giai đoạn
hai.