Trang tiếng Việt

 Trang Nhà Quảng Đức

Trang tiếng Anh

Thiền Định Phật Giáo


...... ... .

 

AN LẠC TỪNG BƯỚC CHÂN

Thích Nhất Hạnh

---o0o---

Phần 1

HƠI THỞ Ý THỨC

HƠI THỞ MẦU NHIỆM 

 

Hai Mươi Bốn Giờ Tinh Khôi ^

Buổi sáng khi thức dậy, ta biết rằng ta có hai mươi bốn giờ trước mặt để sống. Đó là một món quà quý giá. Ta sống như thế nào để có an lạc và hạnh phúc trong suốt hai mươi bốn giờ, mà người khác cũng nhờ đó mà có an lạc và hạnh phúc.  

An lạc có mặt trong ta ngay tại đây trong giờ phút này, trong mỗi vật và mỗi việc ta làm hay ta thấy. Vấn đề là ta có biết tiếp xúc với nó không. Bầu trời xanh ở ngay trước mắt ta, ta đâu cần phải đi đâu xa để thưởng thức trời xanh. Ta cũng không cần rời thành phố ta ở mới thấy được vẻ đẹp của đôi mắt trẻ thơ. Không khí trong lành ta thở đã có thể cho ta biết bao hạnh phúc rồi.  

Ta hãy đi, đứng, thở, mỉm cười và ăn cơm như thế nào để luôn luôn được tiếp xúc với những mầu nhiệm quanh ta. Ta sắp đặt và chuẩn bị đời sống rất giỏi nhưng ta chưa giỏi trong cách sống. Ta có thể hy sinh mười năm trời để dành cho được mảnh bằng kỹ sư hay bác sĩ, ta sẵn sàng làm việc rất cực nhọc để có công ăn việc làm, để mua nhà, mua xe v.v... Nhưng ta quên rằng ta đang sống trong hiện tại và ta chỉ có thể thật sự sống trong giây phút hiện tại mà thôi. Chỉ cần tỉnh thức thì mỗi hơi thở và mỗi bước chân là một nguồn an lạc, chúng cho ta biết bao niềm vui và biết bao sự thanh thản.  

Cuốn sách nhỏ này có thể được xem như tiếng chuông nhắc nhở ta rằng hạnh phúc đang có mặt. Ta biết rằng chuẩn bị cho tương lai cũng là một phần của sự sống nhưng sự chuẩn bị cũng nằm trong hiện tại.  

Cuốn sách nhỏ này mời ta quay về với hiện tại để tìm lại an lạc và hạnh phúc Tôi xin chia xẻ một vài kinh nghiệm và một vài cách thức có thể giúp bạn tìm lại niềm vui. Nhưng không phải đọc hết cuốn sách bạn mới có niềm vui. Niềm vui có trong từng giây phút.

An lạc trong từng bước chân. Chúng ta hãy nắm tay nhau và cùng bước từng bước chân thảnh thơi trên con đường dài.

 

Cây Bồ Công Anh^

 

Mỉm cười cho tôi 

Khi một em bé hay một người lớn mỉm cười, điều đó rất quan trọng. Trong đời sống hàng ngày, nếu ta biết mỉm cười, nếu ta có an lạc hạnh phúc, thì không phải chỉ có ta được sung sướng mà mọi người quanh ta cũng sung sướng.

Bắt đầu một ngày bằng nụ cười, điều đó không khôn ngoan hơn sao? Ta mỉm cười chứng tỏ ta có chánh niệm, có quyết tâm sống cho an lạc, hạnh phúc. Một nụ cười có chánh niệm là một nụ cười thật sự, không giả tạo, không méo xệch.

Làm sao để nhớ mỉm cười khi thức dậy? Bạn có thể treo trên đầu giường một cành cây, một chiếc lá hay một câu thơ để nhắc nhở bạn mỉm cười khi thức dậy. Thực tập lâu ngày bạn sẽ tự nhiên mỉm cười khi nghe chim hót, khi thấy nắng ấm và bạn sống một ngày thật nhẹ nhàng, đầy hiểu biết.  

Khi thấy một người mỉm cười, tôi biết là người đó đang sống thật tỉnh thức. Biết bao nghệ sĩ đã dày công để phát họa một nụ cười lên những bức tranh và những bức tượng tuyệt trác? Tôi tin chắc là những người nghệ sĩ đó vừa làm việc vừa mỉm cười. Bởi khó mà có thể hình dung được một họa sĩ nhăn nhó có thể vẻ được một nụ cười. Nụ cười Mona Lisa chẳng hạn, thật nhẹ, thật thoáng. Một nụ cười như vậy cũng đủ làm thư dãn những bắp thịt trên mặt, làm tiêu tan những mệt mõi và lo âu. Nụ cười mầu nhiệm như vậy đó, nó nuôi dưỡng chánh niệm và sự bình thản, đem lại an lạc mà ta tưởng đã đánh mất.  

Khi ta mỉm cười, ta đem lại hạnh phúc cho ta và cho cả những người chung quanh ta. Ta tốn biết bao nhiêu tiền để mua quà cho những người thân , trong khi ta chẳng cần tốn đồng nào mà vẫn có thể tặng một món quà vô giá là nụ cười chánh niệm của ta?

Cuối một khóa tu ở California, có một thiền sinh làm bài thơ như sau:

Tôi đã mất nụ cười

Nhưng may mắn quá

Hoa bồ công anh đang mỉm cười cho tôi

Khi bạn không còn cười nổi mà ý thức được rằng hoa bồ công anh đang mỉm cười cho bạn thì tình trạng chưa đến nổi nào. Bạn vẩn còn đủ chánh niệm để thấy nụ cười đang có mặt. Bạn chỉ cần thở một vài hơi thở có ý thức là nụ cười sẽ trở lại trên môi. Hoa bồ công anh là một thành phần của tăng thân, một người bạn trung thành biết giữ gìn nụ cười cho bạn.  

Thật ra, nếu nhìn kỹ, ta sẽ thấy hơi thở, mọi vật chung quanh ta đều đang mỉm cười với ta. Ta có đơn lẽ một mình đâu. Mọi vật trong ta và ngoài ta đều đang nâng đỡ ta. Chỉ cần mở tấm lòng ra là ta đón nhận được nụ cười ưu ái của hoa bồ công anh. Và làm gì mà ta không nở một nụ cười để đáp lại .

 

 Hơi Thở Ý Thức ^

Bạn có thể áp dụng một số phương pháp dạy tập thở để thấy đời đáng sống và vui.

Bài tập đầu tiên rất đơn giản. Khi thở vào, bạn tự nhủ:" Tôi biết là tôi đang thở vào. Khi thở ra, bạn tự nhủ:" tôi biết tôi đang thở ra, chỉ có thế.

Thở vào hay thở ra, bạn đều ý thức rõ ràng. Đôi khi bạn không cần phải nói trọn câu. Chỉ cần nói "vào" "ra ". Phương pháp này giúp bạn định tâm vào hơi thở. Càng thực tập, bạn càng thấy hơi thở bạn trở nên êm dịu, và thân tâm bạn trở nên thanh thản nhẹ nhàng. Sự thực tập này không có gì khó khăn. Chỉ sau một vài hơi thở, bạn đã hưởng được hoa trái của thiền tập.

Thở vào, thở ra là một điều quan trọng và là một niềm vui lớn. Hơi thở như cây cầu nối liền thân và tâm. Đôi khi tâm ta nghĩ một việc mà thân thì làm một việc khác. Thân tâm bị chia rẻ, tách rời, không làm một. Để tâm vào hơi thở, khi thở vào biết thở vào, thở ra biết thở ra, ta đưa thân tâm về một mối , gọi là thân tâm nhất như.

Đối với tôi, tập thở là một niềm vui không thể thiếu. Ngày nào tôi cũng tập thở. Trong cái thiền đường nhỏ của tôi, tôi có treo một câu: " Thở đi, sống cho trọn vẹn". Chỉ cần biết thở và biết mỉm cười là bạn đủ thấy hạnh phúc. Nhờ hơi thở ý thức, bạn khôi phục lại con người trọn vẹn của bạn và tiếp xúc được với đời sống thực tại nhiệm mầu.

 

 Hiện tại ^

Giây Phút Nhiệm Mầu. 

Sống giữa cái xã hội hối hả, bận rộn hiện nay, lâu lâu chúng ta nên biết dừng lại để thở. Không phải chỉ vào thiền đường chúng mới nên tập thở. Chúng ta nên tập thở ngay trong không khí đang làm việc , đang lái xe, đang ngồi trên xe buýt. Bất cứ ở đâu, chúng ta cũng nên tập thở.

Có nhiều bài thi kệ có thể giúp ta thực tập theo dõi hơi thở rất hiệu quả. Bài thực tập "vào, ra...." rất đơn giản. Mỗi chữ là một hơi thở vào hay một hơi thở ra: " vào, ra, sâu, chậm, khỏe, nhẹ, lặng, cười, hiện tại tuyệt vời " Câu cuối " hiện tại tuyệt vời " có thể đọc trong hai hơi thở vào và ra. Ta cũng có thể thực tập với bài thi kệ sau đây:  

Thở vào, tâm tĩnh lặng

Thở ra, miệng mỉm cười

An trú trong hiện tại

Giờ phút đẹp tuyệt vời

" Thở vào, tâm tỉnh lặng": đọc xong câu này như uống được ngụm nước chanh mát lạnh thấm dần cả cơ thể. Vừa thở vào vừa đọc thầm câu này, tôi cảm thấy cả thân tâm êm dịu lại.  

" Thở ra, miệng mỉm cười ; ta biết rằng khi ta mỉm cười, ta làm thư dãn những bắp thịt trên mặt. Ta mỉm cười là ta làm chủ được thân tâm ta.  

" An trú trong hiện tại: tôi ngồi đây, tôi biết tôi đang ở đây, tôi không nghĩ đến điều gì khác.

" Giờ phút đẹp tuyệt vời ". Ngồi yên tỉnh, vững vàng. Trở về với hơi thở, với nụ cười, trở về với con người chân thật, còn niềm vui nào lớn hơn? Ta có hẹn với sự sống trong giây phút hiện tại.

Hiện tại ta không có an lạc, hạnh phúc, đợi đến khi nào ta mới có? Cái gì ngăn cản không cho ta có hạnh phúc ngay bây giờ? Khi theo dõi hơi thở ta chỉ cần nói, vừa mỉm cười:  

Tỉnh lặng

Mỉm cười

Hiện tại

Tuyệt vời 

Bài thực tập này dành cho mọi người, người mới bắt đầu thiền tập cũng như người thiền lâu năm. Vì nó rất quan trọng cho công phu tập và cũng đơn giản.

 

 Bớt Suy Nghĩ Lại.^

Thường thì chúng ta để đầu óc làm việc nhiều quá, hết suy nghĩ cái này đến cái kia. Trong khi thực tập theo dõi hơi thở, ta dần dần bỏ bớt những suy nghĩ. Thâm tâm trở lại thư thái an nhàn. Ta không còn chạy rong ruổi theo quá khứ hay tương lai. Ta bắt đầu biết tiếp xúc với thực tại mầu nhiệm quanh ta.  

Thật ra, sự suy nghĩ cũng rất quan trọng. Có điều phần lớn những suy nghĩ của ta đều vô ích. Nó như cái băng cassette chạy suốt ngày đêm, khó mà dừng lại được. Cái máy cassette còn có cái nút bấm ngừng, còn đầu óc ta chẳng có cái nút bấm ngừng nào cả. Càng suy nghĩ ta càng mất ngủ. Đi bác sĩ thì họ cho thuốc ngủ hoặc thuốc an thần, điều đó càng làm cho tình trạng ta tệ hơn, bởi vì ta không thật sự được nghỉ ngơi trong những giấc ngũ thường là mệt nhoài đó. Uống nhiều thuốc ngủ hay thuốc an thần, ta trở nên nghiện thuốc, tâm ta trở nên bất an và ta thường có ác mộng.

Phép quán niệm hơi thở giúp ta dừng được sự suy nghĩ, bởi vì khi ta thở vào, thở ra và nói " vào " " ra ", ta định tâm vào hơi thở. Sau vài phút thở như vậy, ta tìm thấy lại chính ta, ta trở nên tươi mát hơn và ta tiếp xúc được với bao cái đẹp quanh ta. Quá khứ đã qua và tương lai thì chưa tới. Nếu ta không sống với giây phút hiện tại thì không bao giờ ta thật sự sống cả.  

Khi tiếp xúc được với những gì tươi mát, lành mạnh trong ta và ngoài ta, ta mới biết được giá trị của chúng để mà trân quý, bảo vệ và chăm sóc chúng. Lúc ấy, ta mới thấy rằng những yếu tố đem đến an lạc và hạnh phúc luôn sẵn có trong mỗi chúng ta.

 

 Nuôi Dưỡng Chánh Niệm Trong Từng Phút Giây^

Một buổi chiều mùa đông, sau khi đi thiền hành trên đồi về, tôi thấy mọi cửa lớn nhỏ trong cốc đều mở tung. Trước khi đi, tôi đã quên đóng cửa lại và gió lạnh thổi tung mọi cánh cửa. Giấy tờ trên bàn bay tứ tán. Tôi liền đóng cửa lại, thắp đèn lên, thu lượm giấy tờ và để lại ngăn nắp trên bàn. Sau đó, tôi đi đốt lò sưởi. Chẳng bao lâu, tiếng lửa củi kêu lách tách, căn phòng ấm trở lại.  

Đôi khi giữa đám đông, ta cảm thấy lạnh lẽo, cô đơn và mệt mỏi. Ta muốn lui về một nơi, tìm một hơi ấm. Tôi đã làm như vậy khi đóng các cửa sổ lại và ngồi bên lò sưởi, nghe gió lộng ngoài song mà cảm thấy mình được che chở. Giác quan của chúng ta cũng vậy, như các cánh cửa mở ra thế giới, đôi khi gió lạnh lùa vào thổi tứ tung mọi thứ trong lòng ta. Thế mà nhiều người trong chúng ta vẫn thường để cửa mở như vậy suốt ngày, để lòng họ bị xáo trộn bởi bao nhiêu phiền nảo từ bên ngoài. Vì vậy mà ta cứ cảm thấy lạnh lẽo, trơ trụi, và đầy sợ hãi.  

Có bao giờ bạn thấy mình ngồi xem truyền hình mà không dám tắt máy dù chương trình chẳng có gì hấp dẩn? Tiếng huyên náo, tiếng súng nổ chát chúa làm điếc cả tai mà ta vẫn không có cam đảm đứng dậy để tắt máy. Tại sao ta lại hành hạ ta như vậy? Tại sao ta không dám đóng cửa lại? Có phải ta sợ cô đơn, sợ đối diện với nỗi trống trải khi ta ở một mình?

Ta thấy gì, ta cảm gì thì ta là cái đó. Xem một chương trình truyền hình quá dở, ta đồng hóa ta với cái dở ấy. Khi ta giận, ta là cái giận . Khi ta thương yêu, ta là cái ta thương yêu. Khi ta nhìn đỉnh núi tuyết, ta là đỉnh núi. Ta muốn gì thì ta được cái nấy. Tại sao ta lại để cái máy truyền hình nó làm chủ tình cảm của ta với mấy phim truyện rẻ tiền chỉ làm cho thân tâm ta bị rối loạn? Giới trẻ bị đầu độc nặng nề bởi những loại phim ảnh tồi tệ đó. Ai là người chịu trách nhiệm? Tất cả chúng ta. Chúng ta quá dễ dãi , quá sẵn sàng để xem bất cứ cái gì hiện lên màn ảnh. Có phải tại gì chúng ta quá cô đơn, quá lười biếng, để tổ chức đời sống của chính mình? Ta cứ mở truyền hình ra và để nó lôi kéo chúng ta đi, để nó nhồi nặn và tàn phá chúng ta. Chúng ta hoàn toàn giao phó vận mạng của mình cho những người vô trách nhiệm. Chúng ta phải biết chọn những trương trình nào bổ ích cho tinh thần và tình cảm của chúnh ta chứ.  

Dĩ nhiên không phải chỉ có truyền hình mà còn biết bao thứ làm cho ta bị cám dỗ khác làm cho ta bị phân tâm. Ta phải cẩn thận bảo vệ cho sự an lạc của ta. Tôi không khuyên các bạn phải đóng hết các cửa sổ giác quan lại, vì thế giới bên ngoài cho ta biết bao mầu nhiệm.

Chúng ta chỉ mở cửa để đón nhận những gì tươi mát, lành mạnh. Ta phải tập nhìn mọi thứ bằng con mắt quán chiếu. Như vậy, khi ngồi bên dòng suối trong, khi nghe một bản đàn tuyệt diệu, hay khi xem một cuốn phim thú vị, ta vẫn không đánh mất mình, để mình chìm đắm trong dòng suối, trong tiếng nhạc hay trong chuyện phim. Với mặt trời ý thức chiếu rọi trong ta, ta tránh được mọi nguy hiểm.

Ta thấy rõ, nghe rõ những gì đang xảy ra. Tiếng suối nghe trong hơn, bản nhạc nghe êm dịu hơn và qua cuốn phim, ta thấy rõ tâm tư tình cảm của nhà đạo diễn.  

Khi ta mới bắt đầu tập thiền, ta thường thích rời bỏ thành phố, về miền quê để tránh những ồn ào, bực dọc làm cho thân tâm ta bị phân tán. Ta tìm đến những cánh rừng yên tĩnh, xanh mát, nơi đó đầu óc ta sáng suốt, tỉnh táo, ta dễ có chánh niệm và thấy rõ chính mình. Một khi thân tâm đã được ổn định và trở nên vững chãi hơn, ta có thể trở lại thành phố và ở lại đó mà không còn thấy bị xao động nhiều như trước.

Đôi khi ta không đủ điều kiện để rời thành phố, ta phải tìm ngay trong đời sống bận rộn hàng ngày những yếu tố tươi mát an tĩnh giúp ta chữa trị chính mình. Ta có thể tìm tới một người bạn thân biết an ủi và nâng đở tinh thần ta, hoặc đi thả bộ trong một công viên râm mát, nhìn ngắm những tàn cây xanh đang run nhè nhẹ trong gió.

Dù ta đang ở đâu , giữa một thành phố náo niệt hay tại một vùng quê êm ả hay trên đỉnh thâm sơn , lúc nào chúng ta cũng cần phải giữ gìn và bảo vệ chúng ta bằng chánh niệm và bằng sự chọn lựa cẩn thận nơi chúng ta ở .

 

Ngồi Đâu Cũng Là Ngồi Thiền ^

Khi mun dng li để tr v vi chính mình, bn không cn phi chy nhanh v nhà, vào thin phòng, hay đến mt trung tâm thin thì mi thc tp hơi thơ chánh nim được. đâu bn cũng tp th được, khi ngi ti văn phòng hay trong xe hơi Ngay c khi đi mua sm ti mt siêu th đông người hay đứng ch hàng dài trước nhà băng, nếu bn cm thy bc dc hay mt mi, bn có th tp th và mm cười để đừng đánh mt mình và gi gìn s thăng bng cho thân tâm.

Gia bao phin toái ca cuc đời, để đủ kh năng đối din chúng, ta cn tr v vi chính mình, và hơi th chánh nim giúp ta làm vic đó. đâu, trong tư thế nào, đi, đứng, nm, ngi, ta cũng tp th được. Dù sao, tư thế ngi vn là tư thế vng chi nht.  

Mt hôm, tôi đang ngi ch máy bay ti phi trường Kenedy, thành ph New - York. Máy bay tr bn tiếng đồng h. Tôi lin xếp hai chân li và ngi thin ngay trong phòng đợi. Tôi cun tròn áo m li để làm gi ngi thin. Mi người đi qua đi li nhìn tôi có v tò mò, nhưng sau mt lúc, h không để ý đế tôi na và tôi ngi thin mt cách yên n.

Phi trường đầy nght c người, không có mt ch nào để đặt lưng, ch còn cách ngi cho an n thnh thơi ngay ti ch ca mình. Dĩ nhiên không ai mun ngi thin gia chn đông người, k qua người li chú ý ti, nhưng dù đâu và trong tư thế nào, mình biết theo dõi hơi th thì mình s phc hi được con người ca mình mt cách nhanh chóng.

 

 Thiền tọa ^

Cánh ngi thin vng chãi nht là ngi xếp bng hai chân trên mt cái gi dày va đủ để gi vng toàn thân. Tt nht là ngi trong tư thế kiết già hay bán già, chân phi đặt trên bp vế trái và chân trái trên bp vế phi.

Nếu ngi kiết già quá khó thì có th ngi xếp hai chân li cũng được, hoc mun ngi như thế nào cũng được min là cm thy thoi mái. Bn cũng có th ngi trên ghế , hai bàn chân đặt trên sàn nhà và hai tay xếp trên lòng. Bn cũng có th nm dài trên sàn nhà, lưng chm đất, hai chân dui thng cách nhau vài tc, hai tay dui thng hai bên thân, lòng bàn tay nga lên tri.

Nếu chân bn b tê trong khi ngi, bn có th t động sa li thế ngi cho thoi mái hoc đổi chân dưới lên trên. bn va làm mt cách nh nhàng chm rãi, va theo di hơi th và tng c động ca thân th thì tâm bn vn an trú trong định. Nếu chân vn không hết đau làm bn chu hết ni thì bn có th đứng dy , đi thin hành tng bước chm rãi, đến lúc bn thy có th ngi li được thì bn ngi xung.  

Ti mt vài thin vin, thin sinh không được nhúc nhích động đậy trong khi ngi thin. Dù chân b tê nhc thế nào h cũng phi c gng chu đựng. Tôi thy điu này hơi quá đáng. Chúng ta ngi thin là để có an lc và hnh phúc, nếu mt phn nào ca thân th b đau nhc tc là thân th mun báo động ta điu gì, ta phi biết lng nghe, ta không nên bt nó chu đựng quá sc, vì làm thế có th nó b tn thương. khi chân b tê trong khi ngi, ta có th thay đổi chân hoc đứng dy đi thin hành, điu này không đến ni gây tr ngi cho ta mà li giúp ta rt nhiu.  

Đôi khi chúng ta ngi thin là để chy trn cuc đời và chy trn chính mình ta, ging như con th chy v cái hang ca nó. Làm như vy, chúng ta có th tm yên n trong mt thi gian ngn, nhưng khi ló đầu ra khi hang, chúng ta vn phi đối din vi nhng vn đề thường nht ca chúng ta như thường. Ging như khi chúng ta tu hành xác, chúng ta mt nhoài và có o tưởng là chúng ta chng còn vn đề gì na hết. Nhưng khi cơ th được phc hi và sinh khí tr li thì nhng vn đề kia cũng tr v theo.

Chúng ta không cn tu rút, chúng ta cn tu cho thnh thơi, đều đặn, và tinh tn, mi ngày đều quán chiếu nhìn sâu vào lòng mi s mi vic đang xy ra. Thc tp như thế chúng ta mi có th tiếp xúc được sâu sc vi cuc sng muôn hình vn trng và biến đổi vô thường.

 

 Chuông Chánh Điện^

Theo truyn thng, chùa, ta thường dùng chuông để nhc nh mi người tr v vi giây phút hin ti. Mi khi nghe chuông, chúng ta ngng nói chuyn, ngng suy nghĩ, mm cười và quay v vi hơi th, vi chính mình. Dù đang bn làm gì chúng ta cũng ngng tay và theo dõi hơi th, Đôi khi chúng ta đọc thm bài k sau đây:  

Lắng lòng nghe, lắng lòng nghe,

Tiếng chuông huyền diệu đưa về nhất tâm

Khi th vào, chúng ta nói " lng lòng nghe, lng lòng nghe ", và khi th ra, chúng ta nói "Tiếng chuông huyn diu đưa v nht tâm".

T khi sang Âu Châu, tôi chưa h được nghe tiếng chuông chùa. Nhưng Âu Châu, nơi nào cũng có chuông nhà th. M thì ít hơn, đó là điu đáng tiếc. Mi ln sang thuyết pháp Thy Sĩ, tôi đều dùng chuông nhà th để thc tp chánh nim. Khi nghe tiếng chuông đổ, tôi dng nói chuyn và khuyên thin sinh để hết lòng lng nghe tiếng chuông. Khi nghe tiếng chuông , chúng tôi dng li, theo dõi hơi th và tiếp xúc được vi nhng gì mu nhim xung quanh, hoa lá, các em bé nh, nhng âm thanh tuyt diu.

Mi khi chuông ta quay tr v để tiếp xúc vi cuc sng trong giây phút hin ti.  

Mt ngày n, Berkeley, tôi đề ngh vi các giáo sư và sinh viên trường đại hc California là khi nghe tiếng chuông trong cư xá vang lên, h nên dng li để tp vài hơi th chánh nim. Chúng ta nên d dành thì gi để vui sng, không nên lúc nào cũng vi vã bn rn. Chúng ta phi tp thưởng thc nhng tiếng chuông nhà th ngân nga, nhng tiếng chuông đổ hi rn rã nơi trường hc. Tiếng chuông nghe rt vui tai, rt thánh thót và có th làm ta tnh thc.

Nếu nhà bn có cái chuông nh, bn có th tp th và cười theo tiếng chuông. bn không cn phi mang chuông theo ti s làm. Nghe âm thanh nào bn cũng dng li, tp th ra th vào và an trú trong giây phút hin ti. Tiếng rí rí phát ra khi bn lên xe hơi mà quên mang dây nt cũng là tiếng chuông chánh nim. Ngay c nhng tiếng vô thanh, như ánh nng mt tri chiếu qua ca s, cũng là nhng tiếng chuông nhc nh ta tr v vi giây phút hin ti, th và mm cười.

 

 Chiếc Bánh Thời Thơ Ấu^

Lúc tôi bn tui, má tôi mi khi đi ch v thường mua cho tôi mt cái bánh. Tôi lin ra đứng trước sân nhà và ăn cái bánh c na tiếng hay bn mươi lăm phút. Tôi va cn tng miếng nh va ngước nhìn tri hoc dùng chân vut ve con chó. Tôi thy thích thú vô cùng, tôi ăn cái bánh rt lâu, va ăn va ngm tri đất, ngm con chó, con mèo và my bi tre. Tôi không có gì để lo ngh c, dù quá kh hay tương lai, tôi sng hoàn toàn cho hin ti vi cái bánh ca tôi, vi con chó, con mèo, vi bi tre, vi mi th.  

Chúng ta cũng có th ăn nhũng ba cơm hàng ngày mt cách chm rãi và thích thú như vy, như tôi ăn cái bánh thi thơ u. Bn có th nghĩ là bn đã đánh mt cái bánh thi thơ u, nhưng tôi tin chc là nó vn còn nm trong mt góc nào đó trong trái tim bn.

Mi th vn còn đó, nếu bn tht s cn đến, bn s tìm thy.  

Ăn có chánh nim là mt phép thc tp rt quan trng. Ăn như thế nào mà mình phc hi li cái bánh thi thơ u. Giây phút hin ti là giây phút tràn đầy an lc.

Nếu bn có chánh nim, bn s thy điu đó có thc.

 

 Bí Tích Thánh Thể^

L ăn bánh thánh là mt thc tp chánh nim. Khi Chúa Ki-Tô b bánh mì và chia cho các đệ t. Ngài nói:" Này, các con ăn đi, đó là xương tht và máu huyết ca ta đó". Ngài biết là nếu các đệ t Ngài ăn miếng bánh mì mt cách tnh thc thì h mi thc s đang sng. Hàng ngày h có th ăn bánh mì trong tht nim, do đó miếng bánh mì không có tht, nó ch là mt bóng ma.

Hàng ngày chúng ta thy biết bao nhiêu người quanh ta, nhưng nếu ta không có chánh nim, ta thy h như nhng bóng ma, không phi nhng con người tht, và chính t thân chúng ta cũng là nhng bóng ma.  

Khi có chánh nim, ta là mt con người tht, nh vy ta mi thy được nhng con người tht chung quanh ta, thy được s sng vi muôn cái đẹp và giàu sang ca nó. Thc tp ăn bánh mì, ăn trái quít hay ăn cái bánh in trong chánh nim thì cũng ging nhau.  

Khi ta th có chánh nim, khi ta đưa cái nhìn quán chiếu sâu sc vào thc ăn thì đời sng có mt ngay trong lúc y. Cho nên đối vi tôi, l ăn bánh thánh là mt phép thc tp chánh nim rt tuyt diu. Chúa Ki-Tô đã mun đánh thc các đệ t ca Ngài bng tiếng gm sư t y.

 

 Ăn Cơm Chánh Niệm ^

Cách đây vài năm, tôi có hi mt vài em nh Hoa K:  

"Ti sao chúng ta ăn sáng?". Mt em trai đáp:" Để ta có đủ sc trong ngày". Mt em khác nói:" Ăn sáng là để ăn sáng". Tôi khen em th hai. Mc đích ca ăn là ăn mà thôi.  

Ăn cơm trong chánh nim là thc tp quan trng. Chúng ta tt máy truyn hình, để t báo xung và cùng nhau chun b cho ba ăn trong vòng năm hoc mười phút. Năm hoc mười phút này làm cho chúng ta có nhiu hnh phúc. Chúng ta đặt bàn, thu dn nhà bếp cho đỡ b bn. Khi thc ăn đã được đặt lên bàn và mi người đã vào ch ngi, chúng ta cùng nhau thc tp th, th vào, tâm tnh lng, th ra, ming mm cười. Th ba ln. Sau ba ln th như vy, chúng ta cm thy khe khon nh nhàng ra.  

Sau đó, chúng ta nhìn nhau, mi người vn theo dõi hơi th để thc s tiếp xúc vi chính mình và mi người quanh bàn. Chúng ta không cn phi có hai tiếng đồng h mi nhìn thy được người kia. Nếu tâm ta tnh lng, ta ch cn hai giây để nhìn thy rõ mi người. Như vy trong mt gia đình năm người, ta ch mt năm, mười giây để mi người thc tp nhìn thy nhau.

Sau khi th xong, chúng ta nhìn nhau mm cười. Được ngi ăn chung vi nhau trong mt bàn, chúng ta có dp tng cho nhau mt n cười chân tht, đầy hiu biết. Vic này rt đơn gin mà ít ai chu làm.

Đối vi tôi, đây là mt phép thc s rt quan trng. Cùng th và mm cười vi nhau là mt điu rt quan trng. Trong mt nhà mà mi người không biết nhìn nhau mm cười thì tình trng đã tr nên đáng lo ngi lm.  

Sau khi đã th và mm cười, chúng ta nhìn xung các đĩa thc ăn, chúng ta nhìn sâu để thy rõ s liên h gia ta và trái đất. Cn mt cng rau hay mt miếng đậu hũ là thy mình cn c đất tri; c vũ tr đều góp mt để nuôi dưỡng chúng ta. Cho nên để mt giây quán chiếu thc ăn trước khi ăn và ăn trong chánh nim đem đến cho ta rt nhiu hnh phúc.

Có cơ hi được ngi chung vi gia đình và bn bè, được thưởng thc được nhng món ăn ngon là mt điu quý báu, không phi ai cũng có được. Có bao nhiêu người đang chết đói khp nơi trên thế gii. Khi tôi nâng mt bát cơm hay cm mt miếng bánh mì trong tay, tôi biết tôi là người có may mn, và tôi cm thương cho nhng ai không có gì để ăn hay không có gia đình, bn bè. Đây là mt thc tp rt sâu sc. Chúng ta không cn phi đến chùa hay nhà th mi có th thc tp được điu này, chúng ta có th thc tp ngay ti bàn ăn. Chúng ta ăn cơm trong chánh nim là làm phát trin ht ging hiu và thương trong ta, nó thúc đẩy ta tìm mi cách để giúp đỡ nhng người đói kém, cô độc.

Mun ăn có chánh nim, lâu lâu chúng ta phi ăn cơm im lng. Ln đầu tiên ăn cơm im lng, ta có th cm thy không được thoi mái, nhưng mt khi quen ăn cơm im lng ri, ta s thy có nhiu an lc hnh phúc lm. Chúng ta tt máy truyn hình cũng như chúng ta ngng nói chuyn là để thung thc mt cách trn vn thc ăn và s hin din ca nhng người thân chung quanh.  

Tôi không khuyên bn ngày nào cũng ăn cơm im lng. Nói chuyn vi nhau trong chánh nim cũng là mt điu lý thú lm. Chúng ta không nên nói v nhng đề tài có th gây chia r, ví d nói v khuyết đim ca mt người nào đó. Nếu trong sut ba ăn ta ch mãi mê nói v nhng chuyn như vy thì nhng món ăn được chun b k càng s mt hết hương v. Trái li, nếu chúng ta nói nhng điu làm cho chúng ta ý thc hơn v nhng món chính đang ăn và v s có mt ca nhng người thân xung quanh thì chúng ta đang nuôi dưỡng hnh phúc. Th hnh phúc làm chúng ta ln mnh.  

Cho nên khi ăn được mt món ngon mà ta rt thích, ta cũng để ý quan sát xem người khác có thích như ta không. Nếu có người ăn không chánh nim, ta cũng có th giúp h thy được tm lòng ca người nu , để h biết tán thưởng tm lòng đó. Nếu có người trong khi ăn có v ưu tư lo nghĩ , thay vì để ý thưởng thc nhng món ăn ngon trên bàn, ta có th nói vi h:" món này ngon ch phi không anh?" để kéo h ra nhng lo nghĩ, đưa h tr v thc ti nơi có món ăn ngon và có s hin din ngt ngào ca bn. Bn làm như vy là bn tr thành mt v b tát ri đó, bi vì bn giúp người khác tnh thc, đưa h ra khi cơn mê. Tr em rt thông minh, chúng hc chánh nim rt mau và nhiu khi giúp c cho nhng người ln tnh thc.

 

 Rửa chén ^

Chúng ta thường nghĩ rng vic ra chén không có gì lý thú; tht ra khi chúng ta đứng trước bn ra chén, xăn tay áo lên và nhúng hai tay trong nước m, chúng ta s thy ra chén vui và d chu. Tôi thích để thì gi ra tng cái chén mt cách thong th, cn trng, chú ý đến cái chén, đến nước ra và tng c động ca hai tay. Nếu tôi ra chén mt cách vi vã để mau mau đi ăn món tráng ming thì thi gian ra chén tr nên vô b và phí phm. Đó là điu đáng tiếc vì mi giây mi phút ca s sng là mt s mu nhim. Nhng cái chén có mt đã là mt s mu nhim, và vic tôi đứng đây ra chén cũng là mt mu nhim.  

Nếu tôi không có kh năng có hnh phúc trong khi đang ra chén, ch mun ra cho xong để đi ăn tráng ming, thì chc chn tôi cũng không có kh năng để thưởng thc món tráng ming ca tôi. Bi vì trong khi ăn tôi li nghĩ đến chuyn này chuyn n và cái thú được ăn món tráng ming thơm và ngon li bay mt. Lúc nào tôi cũng b đẩy v phía trước bi d tính này kế hoch n, không bao gi tôi biết sng cho giây phút hin ti. Trong ánh sáng ca chánh nim , mi tư tưởng và hành động đều tr nên thiêng liêng, không còn biên gii nào gia thánh và phàm. Tôi thường b nhiu thì gi để ra chén nhưng tôî sng trn vn cho mi giây phút nên lúc nào tôi cũng thy hnh phúc. Công vic ra chén va là cu cánh va là phương tin, vì ra chén không phi ch để có chén sch. Ra chén là để ra chén, nên trong khi ra chén mình vn không mt mt giây phút nào để sng trn vn.  

 

Thiền Hành ^

Đi thin hành là mt nim vui ln. Ta đi chm rãi, đi mt mình hay đi vi bn, và nếu được, chn mt nơi nào để đi thin hành. Ta đi mà không cn phi ti, đi để được đi, va theo dõi hơi th và va ý thc tng bước chân. Không nghĩ đến tương lai hay quá kh, không nên để ưu tư phin mun vây quanh, ta sng cho giây phút hin ti.

Ta đi như mt người hnh phúc nht trên đời. Ta cũng có th cm tay mt em bé để đi.  

Hàng ngày ta vn đi nhưng ta thường đi như b ma đui. Đi như vy, ta để li nhng du vết hn tt t và phin mun lên mt đất. Phi đi làm sao để du chân ta in nét thnh thơi và an lc. Tt c chúng ta đều làm được điu đó nếu chúng ta thc lòng mun thế. Và em bé nào cũng làm được. Ch cn chúng ta bước được mt bước thnh thơi là chúng ta s bước được bước th hai, th ba, th tư... Khi chúng ta bước được mt bước có an lc và hnh phúc, thì chúng ta cũng đang nuôi dưỡng và gi gìn hnh phúc cho toàn th nhân loi. Đi thin hành là mt phép thc tp mu nhim.  

Khi đi thin ngoài tri, chúng ta có th đi chm hơn bình thường, và chúng ta kết hp hơi th vi bước chân. Ví d ta có th bước ba bước khi th vào, và ba bước khi th ra. Va bước ta va nói: vào, vào , vào, ra, ra , ra. Mi ln ta gi tên mt cái gì là ta làm cho nó hin rõ ra, như gi tên mt người bn vy.  

Nếu phi bn thích bn bước bn bước thay vì ba thì bn hãy bước bn bước. Nếu nó mun bn bước hai bước thôi thì bn bước hai bước. Hơi th vào hay ra có th ngn dài khác nhau. Ví d, bn ch bước được ba bước cho hơi th vào nhưng li mun bn bước cho th ra. Khi đi thin hành mà bn cm thy d chu, thoi mái và an lc tc là bn đã thc hành đúng phương pháp.  

Bn hãy chú tâm đến s tiếp xúc bàn chân trên mt đất. Hãy đi như là bn đang hôn mt đất. Chúng ta đã gây bao thương tn cho trái đất. Đã đến lúc ta phi biết chăm sóc trái đất. Chúng ta đi để đem li s bình an cho trái đất và chia x bài hc tình thương ca ta. Trong khi đi, lâu lâu ta có th dng li để ngm mt quang cnh đẹp, mt gc cây, mt đóa hoa hay mt đám tr con đang vui chơi. Trong khi nhìn, ta vn theo dõi hơi th để đừng đánh mt đóa hoa đẹp vì nhng dòng suy tưởng ca ta. Và ta li tiếp tc đi nếu ta mun.

Dưới mi bước, gió mát tri dy làm mi li thân tâm. Dưới mt bước chân, mt đóa hoa tươi n r.

Điu này ch xy ra khi ta biết sng trong hin ti, không để tương lai hay quá kh lôi cun ta đi.

 

 Thiền Điện Thoại ^

Đin thoi rt có ích cho ta trong đời sng hin ti, nhưng nếu không khéo léo, ta s b nó hành h không ít.

Nhiu lúc ta mun bc lên vì tiếng kêu không dt ca nó. Khi x dng nó, đôi khi ta quên khuy là ta đang nói chuyn bng đin thoi, do đó mà ta phí phm rt nhiu thì gi và tin bc.

Ta nói huyên thuyên không cn biết nhng chuyn đó có đáng nói hay không qua đin thoi, đến khi nhn hóa đơn, ta mi git ny mình vì s tin ln phi tr. Tiếng đin thoi reo to mt chn động đôi khi làm ta lo lng. Ta t hi: "Ai kêu vy, chuyn bun hay vui?" Và ta b mt sc mnh không cưỡng li được đẩy ta ti cm ng đin thoi lên.

Ta tr thành nn nhân ca máy đin thoi.  

Tôi đề ngh là ln sau khi bn nghe chuông đin thoi reo, bn vn đứng yên ti ch, theo dõi hơi th vào ra, mm cười và đọc bài k này: "Lng lòng nghe, lng lòng nghe, tiếng chuông huyn diu đưa v nht tâm", tiếng chuông reo ln th hai, bn đọc li li k mt ln na, vn mm cười vì n cười làm thư gin nhng bp tht trên mt, s căng thng tan biến và bn cm thy vng chi hơn. Người gi nếu có chuyn cn mun nói vi bn s đủ kiên nhn để ch bn ít nht là sau tiếng reo th ba, cho nên bn đừng lo ngi, hãy bình tâm thc tp hơi th và n cười để khi nghe tiếng chuông th ba, bn chm rãi đi v phía din thoi, hơi th vn đều đặn và n cười vẫn gi trên môi.

Bn cũng biết không phi bn ch cười cho bn mà bn cười cho người bên kia đầu dây na. Bi nếu bn nóng ny bc bi thì người bên kia đầu dây s lãnh đủ. Trái li nếu bn gi vng n cười và hơi th chánh nim, bn s đem nhiu an lc cho người đang gi bn. Cho nên trước khi gi giây nói cho ai, bn cũng tp th vào và th ra ba ln. Có bài k cho bn thc tp:  

Tiếng đi ngoài ngàn dm

Xây dng nim tin yêu

Mi li là châu ngc

Mi li là gm thêu 

Bn hãy th theo bài k y, mt dòng cho hơi th vào và mt dòng cho hơi th ra.  

Khi nghe tiếng chuông reo bên kia đầu giây, bn cũng biết là người bn y cũng đang tp th và cười như bn trước khi cm ng nghe lên sau ba tiếng reo. Bn t bo: "Ch y đang tp th, ti sao mình không làm được như ch y?"

Thế là c hai bên đều tp th cùng mt lúc, tht là đẹp, phi không?  

Bn không cn phi vào thin đường mi có th tp thin. Bn có th tp thin ngay ti văn phòng làm vic hay ti nhà. Tôi không biết các nhân viên tng đài đin thoi có th thc tp thin đin thai hay không vì quá nhiu đin thoi reo cùng mt lúc. Tôi nh các bn tìm cho h mt phương pháp để tp thin đin thai. Riêng chúng ta, chúng ta nên tp ba hơi th trước khi cm ng nghe hay gi đin thai cho ai.  

Tp thin đin thai giúp ta bt căng thng và sng có chánh nim hơn.

 

 Thiền Lái Xe ^

Ở Vit Nam, cách đây bn mươi lăm năm, tôi là ông thy tu đầu tiên dám ci xe đạp.

Hi đó, mt thy tu đi xe đạp được xem như không có oai nghi. Ngày nay thì các nhà tu lái xe hơi và còn ci mô tô chy vù vù. Để thích ng vi đời sng mi, chúng ta phi biết hin đại hóa li tu thin. Tôi có làm mt bài k, lái xe để chúng ta thc tp trước khi r máy. Bài k như sau:

Trước khi cho máy nổ

Tôi biết tôi đi đâu

Tôi với xe là một

Xe mau tôi cũng mau 

Nhiu khi chúng ta không thc s cn x dng xe hơi mà ti vì chúng ta mun trn tránh chính mình nên ta mun lái xe đi đâu đó. Ta cm thy mt s trng tri trong tâm hn và ta không mun đối din nó. Ta không thích b bn bu sut ngày nhưng h có chút thì gi rnh, ta li s phi đối din vi chính mình. Ta mun chy trn. Hoc là ta m máy truyn hình, ta gi đin thoi, ta đọc tiu thuyết, ta tìm mt người bn để đi ph chơi hoc là ta phi r xe chy đi đâu đó, đi đâu cũng được. Chính nn văn minh ca chúng ta đã dy ta cách hành x như vy và cung cp cho ta đủ mi tin nghi để ta đánh mt chính ta. Nếu đúng vào lúc bn định vn chìa khóa để r xe chy mà bn đọc bài k này, nó s như ánh đuc soi sáng cho bn và bn cht thy là mình không cn đi đâu c. Vì đi đâu, bn cũng không thoát khi được cái " ta ".

Do đó mà tt hơn hết là bn tt máy và bn hãy đi thin hành. Chc chn bn s thy thú v hơn nhiu.  

Người ta nói là ch trong my năm gn đây thôi, hàng triu mu rng đã b tiêu dit vì mưa át xít, mà mt phn là do khói xe hơi. " Trước khi cho máy n, tôi biết tôi đi đâu ". Tôi biết tôi đi đâu? Đó là mt câu hi rt quan trng. Có phi tôi đi đến ch tn dit ca chính tôi? Bi vì nếu cây ci chết hết thì con người cũng phi chết theo. Nếu vic bn phi đi là cn thiết thì bn chng nên chn ch, trái li nếu nó chưa cn thiết, bn nên rút chìa khóa ra và bước xung xe. Bn có th đi thin hành dc theo b sông hay trong mt công viên. Nơi đó, bn s tìm thy li chính mình và cây ci là nhng người bn gn gũi ca mình.  

Chúng ta thường có quan nim rng xe hơi là vt s hu ca ta, ta là ch chiếc xe hơi, điu đó chưa hn là đúng. Khi ta x dng mt cái gì thì ta tr nên cái đó. Người chơi đàn vĩ cm cũng tr nên đẹp như tiếng đàn anh do. Người cm mt cây súng tr nên rt nguy him. Khi ta lái xe thì ta và chiếc xe là mt.

Trong đời sng văn minh hin đại, lái xe là mt nhu cu hng ngày. Tôi không bo bn đừng lái xe, tôi ch mong bn x dng nó mt cách có ý thc. Khi lái xe, chúng ta thường ch mong cho mau ti " ch " đó. Nếu chúng ta xem đèn đỏ như tiếng chuông chánh nim giúp chúng ta tr v vi giây phút hin ti thì ln sau gp đèn đỏ, ta lin mm cười và va th va đọc thm bài k: "Th vào tâm tnh lng, th ra ming mm cười. " Tc khc chúng ta chuyn đổi cm giác khó chu thành d chu. Cũng cây đèn đỏ đó mà bây gi nó khác. Bây gi nó là người bn giúp ta nh rng ch có giây phút hin ti là đáng sng.  

Cách đây mười năm tôi qua Montréal, Gia Nã Đại. Để hướng dn mt khóa tu.

Mt hôm, mt người bn lái xe ch tôi đi ngang qua thành ph để lên núi. Tôi nhn thy rng chiếc xe nào ngng đằng trước cũng có bng s ghi hàng ch bng tiếng Pháp "Je me souviens" có nghĩa là " tôi nh". Tôi không biết h mun nh cái gì, có th là h mun nh ti gc r văn hóa Pháp ca h, nhưng tôi bo người bn là tôi đã có món quà để tng anh ta. Tôi bo anh ta: " Này bn, khi nào bn thy thm bng " Je me souviens", bn nh th và cười nhé. Đó là tiếng chuông chánh nim đó. Như vy bn tha h th và cười khi lái xe ngang qua thành ph Montréal ".  

Người bn rt thích thú và đem nim vui đó chia x ngay vi các bn ca anh ta. Sau đó khi anh qua Pháp để thăm tôi thì anh bo là Paris khó thc tp chánh nim quá vì không có my tm bng s ghi " Je me souviens" như Montréal.

Tôi bo anh: " Paris, ch nào mà không có đèn đỏ và nhng tm bng STOP h anh? Chúng cũng là nhng tiếng chuông chánh nim đó ch !"  

Khi v li Montréal, anh y cũng đã đi ngang qua Paris, nên anh viết cho tôi mt bc thư rt d thương: " Thưa thy, Paris, con cũng thc tp được rt d dàng. Mi khi có mt chiếc xe ngng trước mt con là con thy Bt nháy mt vi con và con đã biết th và mm cười để tr li Ngài. Bây gi con mi biết lái xe trong Paris là mt điu tuyt diu.  

Cho nên khi nào b kt xe, bn đừng tìm cách lèo lái để thoát nn kt xe làm gì, vô ích.

Bn da lưng vào nm xe, thân tâm buông th, ming mm cười, mt n cười đầy t, bi, h, x.

Th và mm cười, an trú trong giây phút hin ti, bn có th làm cho nhng người ngi chung xe vi bn cm thy an lc. Hnh phúc lúc nào cũng có mt nếu bn biết th và mm cười.

Thin là biết tr v vi giây phút hin ti để thy rõ bông hoa, tri xanh và em bé.

Hnh phúc là mt điu có tht.

 

 Quay Về Một Mối^

Chúng ta thường chia đời sng thành nhiu ngăn.

Làm sao chúng ta mang thin ra khi thin phòng, đem nó đi vào nhà bếp và phòng làm vic? thin phòng, chúng ta ngi im lng theo dõi tng hơi th. Làm sao để vic ngi thin có tác dng c nhng lúc ta không ngi thin? Cũng như khi v bác sĩ tiêm mt mũi thuc vào cánh tay bn, không phi ch cánh tay mà c toàn thân bn đều được hưởng mũi thuc đó. Khi bn ngi thin được na gi, s an lc mà bn có được trong na gi đó phi được ta rng trong sut hai mươi bn gi ch không phi ch trong lúc ngi thin na gi mà thôi. Chúng ta phi thc tp như thế nào để không còn thy ranh gii gia lúc ngi thin và không ngi thin.  

Trong thin phòng, chúng ta đi kinh hành tng bước chm rãi, có ý thc. Nhưng ti phi trường và trong siêu th, ta tr nên mt con người khác. Ta không còn gi được chánh nim, ta đi như b ma đui. Làm thế nào để khi ra khi thin phòng ta vn gi chánh nim? Tôi có mt người bn biết thc tp hơi th gia nhng tiếng reo ca đin thoi và điu đó giúp ích cho anh ta rt nhiu. Mt người bn khác làm áp-phe nhưng biết đi thin hành khi đến nhng nơi hn, đi rt khoan thai chm rãi trên đường ph Denver khiến người qua đường phi nhìn anh mm cười. Nh vy mà nhng bui gp g làm ăn ca anh lúc nào cũng thoi mái và thành công dù vi nhng người khó tánh nht.  

Chúng ta phi biết áp dng thin tp vào đời sng hàng ngày. Chúng ta hãy cùng nhau tho lun làm cách nào cho hay. Bn có tp th trong khi nghe chuông đin thoi reo? Bn có tp mm cười không khi xt cà-rt? bn có tp buông th không, sau nhng gi làm vic mt mi? Đó là nhng câu hi rt thiết thc. Nếu lúc ăn ng, ngh, lúc nào bn cũng thin, thì đời sng hng ngày ca bn là mt đời sng thin và điu này s nh hưởng ln lao đến đời sng xã hi. Mà thin là sng có chánh nim trong tng giây phút, nó không còn là mt ý tưởng mơ h và xa vi , tách ri khi cuc sng

 

 Cắt Cỏ Và Thở ^

Có bao gi bn ct c vi mt cái phng? Bây gi ít ai dùng phng.

Cách đây mười năm, tôi mua mt cái phng để ct c quanh cái cc ca tôi . Tôi mt c tun l mi tìm ra cách để x dng nó mt cách hu hiu. Bn phi biết thế đứng, thế cm phng và đặt lưỡi dao trên c như thế nào. Tôi nhn thy rng nếu tôi biết kết hp hơi th vi nhng động tác ca tay và làm mt cách thong th có ý thc thì tôi có th làm rt lâu. Nếu không, chng mười phút sau là tôi đã thy mt.  

Nhng năm gn đây tôi để ý tránh không làm mình mt và đánh mt hơi th? Tôi biết săn sóc cho thân th tôi, biết tôn trng nó như người nhc sĩ tôn trng cây đàn. Tôi không còn xem thân th như mt dng c để đạt đến mt mc đích nào đó. Nó chính là mc đích ca tôi ri, cho nên tôi đối x vi nó mt cách du dàng. Tôi cũng đối x như vy vi cái phng ct c. Trong khi làm vic, tôi theo dõi hơi th, tôi có cm tưởng cái phng ct c cũng th vi tôi.  

Mt ngày kia, có mt người hàng xóm già đến thăm. Ông ch tôi cách dùng phng. Ông ta sành si hơn tôi nhiu, nhưng thế đứng và nhng động tác ca ông cũng không khác gì tôi. Điu làm tôi ngc nhiên là ông cũng kết hp hơi th vi nhng động tác ca ông. T đó, mi khi thy ai ct c vi phng, tôi c nghĩ là h cũng đang thc tp chánh nim.

 

 Vô Nguyện^

Ở Tây phương, người ta làm vic gì cũng phi có mc đích hn hòi.

Đi đâu, người ta cũng ch nghĩ ti chuyn đến, và người ta ch nhm thng hướng đó mà đi đến. Cái đó cũng có cái li, nhưng đôi khi chúng ta quên mt cái thú đang được đi trên đường.

Trong đạo Bt có mt giáo lý gi là vô nguyn, nghĩa là ta chng cn phi chy theo mt cái gì c vì cái gì cũng có sn trong ta ri. Khi đi thin hành, chúng ta chng cn phi ti nơi nào hết. Chúng ta ch cn bước nhng bước tht an lc và thnh thơi. Nếu c nghĩ đến tương lai, để nhng gì mình phi đạt được, thì chúng ta quên mt nhng bước chân. Khi ngi thin cũng vy. Mình ngi vì mình thích ngi vy thôi, không phi để đạt được mt cái gì hết. Điu này rt quan trng. Khi ngi thin, mi giây phút đưa mình tiếp xúc vi s sng, nên sut bui ngi thin mình cm thy rt an lc. Khi ăn mt múi quít hay ung mt chén trà cũng vy, mình phi ăn và ung trong tinh thn vô nguyn đó.  

Thường thường chúng ta t bo rng:" Không nên ngi ì ra đó. Phi làm mt cái gì ch". Nhưng khi thc tp chánh nim, ta thy rng chng cn phi làm gì c, ch cn ngi yên và có mt như vy thôi. Hc cách ngi yên là hc cách dng li là để nhìn cho rõ.

Lúc đầu ta tưởng rng dng li là mt hình thc phn kháng đời sng hin ti, tht ra không phi thế. Đó không phi là mt thái độ chng tr mà là mt ngh thut sng.

Nhân loi có tn ti được hay không là tùy kh năng biết dng li ca chúng ta. Hin nay thế gii có hơn 50.000 đầu đạn nguyên t, thế mà người ta vn chưa mun dng li, vn còn mun chế to nhiu hơn na. Cho nên dng li không nhng là dng li nhng cái nguy hi mà còn to cơ hi cho nhng cái lành phát trin.

Chúng ta tu là vì vy, không phi để trn thoát đời sng mà chính là để chng nghim rng hnh phúc trong cuc đời là có tht, có ngay bây gi và trong tương lai.  

Mun có hnh phúc thì phi có chánh nim. Chánh nim là nn tng ca hnh phúc. Nếu chúng ta không biết rng chúng ta đang có hnh phúc thì làm sao hnh phúc có mt được?

Khi chúng ta b nhc răng, chúng ta mi biết rng không nhc răng là mt điu hnh phúc. Thế mà khi không b nhc răng, chúng ta không thy hnh phúc. Trong cuc đời còn biết bao nhiêu điu mu nhim nhưng vì không tu tp chánh nim nên ta không biết thưởng thc. Khi có tu tp chánh nim, ta mi biết trân quý nhng cái mu nhim đó, ta mi biết gi gìn chúng. Biết chăm sóc cho hin ti là biết chăm sóc cho tương lai.

Mun to an lc cho tương lai thì phi biết to an lc cho giây phút hin ti .

 

 Đời Sống Là Một Tác Phẩm Nghệ Thuật ^

Sau mt khóa tu min Nam California, có mt ngh sĩ đã hi tôi:" Thưa Thy, con phi nhìn cái hoa như thế nào để lt hết v đẹp ca nó trong bc tranh ca con?" Tôi đã tr li:" Nếu anh nhìn cái hoa vi ý đồ như vy thì khó mà thy được v đẹp ca hoa. Hãy buông b mi toan tính thì anh mi mong tiếp xúc được vi hoa." Cũng anh chàng đó nói vi tôi:" Thưa Thy, khi con ngi vi mt người bn, lúc nào cũng vì có mt cái li gì đó". Dĩ nhiên mt người bn có th giúp ta rt nhiu, nhưng mt người bn không phi ch là mt cái ngun li lc. Đến vi mt người bn không phi để nh cy giúp đỡ, nâng đỡ hay khuyên nh, mà đó là c mt ngh thut.

Chúng ta có thói quen khi làm gì là để mong cu mt cái gì đó. Cái đó ta gi là "óc thc tế" và ta cho là chân lý, là cái mà ta phi tr giá. Ngi thin để đạt ti chân lý, hn chúng ta s được đền bù xng đáng. Chúng ta có khuynh hướng nghĩ như vy. Nhưng s thc có th là khác. Khi hành thin, chúng ta dng li và chúng ta nhìn sâu hơn. Chúng ta dng li là đã có mt vi chính mình, vi cuc đời. Khi chúng ta biết dng li là chúng ta đã bt du thy và khi thy là đã có th hiu. An lc, thnh thơi là hoa trái ca s tu tp này. ]]Chúng ta phi nm vng ngh thut dng li để tht s có mt vi bn mình và vi bông hoa. Làm sao để cho an lc có mt trong mt xã hi mà mi người đã quen toan tính li lc? Làm sao để n cười chúng ta t l nim vui thc s ch không phi ch là mt hình thc xã giao? Khi ta biết mm cười vi ta là ta chng t rng ta có ch quyn thc s, ta không đánh mt chính mình. Ta có th làm thơ ca ngi s dng li, s hin hu mu nhim không mong cu , không toan tính; ta cũng có th v mt bc tranh, như khi ta đi thin hành trong siêu th hay khi ta trng ci xà lách.  

Mi giây phút sng trong chánh nim, làm trong chánh nim và an trú vng chãi trong chánh nim, cho dù chúng ta không v hay làm thơ thì cũng bng như ta đang v và ta làm thơ. Con người ta ta rng nim vui và s an lc, ta làm cho cuc đời thêm đẹp và mi người bên ta thêm tươi. S có mt tươi mát ca ta , thnh thơi và vng chi, là mt tác phm ngh thut sng động mà ta chng cn phi nhiu li, thế gii quanh ta nh thế mà cũng ta rng s vng chãi và thnh thơi.

 

 Hy Vọng Trông Chờ Đôi Khi Là Một Trở Ngại ^

Có nim tin, có hy vng là mt điu quan trng.

Bi vì nh có nim tin, nh có hy vng mà ta có th chp nhn hin ti mt cách d dàng hơn. Nếu chúng ta tin rng ngày mai có th khá hơn thì nhng gian nan ca ngày hôm nay ta không còn thy nhc nhn lm. Nhưng khi nhìn sâu vào bn cht ca hy vng, tôi vn thy có gì bi đát. Bi vì chúng ta bám vào cái hy vng là ngày mai s sáng sa hơn nên ta không chu tp trung mi nỗ lc cho hin ti. Chúng ta c ch đợi ngày mai chúng ta s đạt ti mt nơi tt đẹp hơn, an bình hơn, ngày mai chúng ta s được v nước Pht hay nước Chúa. Do đó mà hy vng tr thành mt loi tr ngi. Vì c hy vng ngày mai mà ta không sng hết mình cho hin ti và không thy được rng nim vui đã có sn bây gi đây.  

T do, gii thoát và an lc không do ai mang ti cho ta hết. T do, an lc và gii thóat như cái giếng nước nm sâu trong ta, ta phi đào sâu nó ngay bây gi thì nước ngt s phun ra. Ta phi tr v vi giây phút hin ti để sng cho sâu sc; ta thc tp hơi th chánh nim để có th tiếp xúc được vi giây phút hin ti, Nơi s sng mu nhim đang hin bày dưới muôn hình muôn v.

Văn minh Tây Phương chú trng quá nhiu vào vin tượng mt ngày mai huy hoàng khiến ta phi hy sinh cái hin ti. Người ta ch đặt hy vng ngày mai, do đó mà ta không tiếp xúc được vi nhng nim vui, nhng t do và gii thoát đang có mt trong hin ti.

Có nhiu tôn giáo đặt nn móng trong nim tin xa xôi này, do đó nếu nói ngược li chc ta s gây nhiu phn ng mnh. Nhưng đôi khi nhng chn động cũng cn để to ra nhng thay đổi quan trng. Tôi không có ý nói rng bn không nên có hy vng. Tôi ch mun nói là ch có hy vng thôi thì chưa đủ. Hy vng như vy ch là tr ngi, bi vì nếu bn ch mun trao gi mình cho hy vng thì bn không sng hết lòng cho hin ti. Nếu bn dùng tt c năng lc để ý thc trn vn nhng gì đang xy ra trong giây phút hin ti, bn s phá v được bc tường ca mt tương lai xa xôi để khám phá ngay, trong lúc này và đây, nhng ngun sui an lc đang tuôn trào trong con người bn và xung quanh bn.

Ông A.J.Mustle - người hướng dn phong trào hòa bình M Châu, người đã làm bao triu trái tim thn thc- đã nói rng:" Không có con đường dn ti hòa bình. Hòa bình chính là con đường". Điu này có nghĩa là chúng ta có th thc hin hòa bình ngay trong gi phút hin ti, bng cái nhìn hiu biết, bng n cười, bng nhng li t ái và nhng hành động thương yêu.

Hòa bình không phi là mt phương tin. Hòa bình phi được th hin ngay trong tng bước chân an lc, thnh thơi. Ch cn chúng ta quyết tâm là chúng ta làm được điu đó. Chúng ta không cn phi đợi ti ngày mai. Chúng ta ch cn buông thư và mm cười là chúng ta có th bt đầu có tt c nhng gì chúng ta mong mun trong gi phút hin ti .

 

Bông hoa và nụ cười ngài Ca Diếp^

Có câu chuyn thin v bông hoa mà gii thin tông ai cũng biết.

Mt ngày kia, Bt đưa mt cành hoa lên trước c ta 1.250 v kht sĩ. Ngài không nói mt li nào. Ai cũng suy nghĩ nát óc để tìm hiu ý ca Ngài. Bng nhiên thy Bt mm cười. Ngài mm cười vì mt người trong đoàn kht sĩ đã mm cười vi Ngài và vi bông hoa. Người đó tên là Ma Ha Ca Diếp. Trong đoàn kht sĩ ch có mt mình Ca Diếp mm cười và được đức Bt cười li. Ngài nói :" Ta có kho tàng ca cái thy chánh pháp và ta đã trao truyn kho tàng y cho Ca Diếp ".

Câu chuyn đã được bàn ci sôi ni trong gii thin tông qua nhiu thế h và cho đến nay người ta vn còn đi tìm ý nghĩa ca nó. Vi tôi , tôi hiu rt đơn gin. Khi có người nâng mt cành hoa lên trước mt bn. Người y mun bn nhìn thy bông hoa. Nếu đầu óc bn bn bu suy nghĩ thì làm sao bn nhìn thy bông hoa?

Ch có người nào đầu óc không bn bu tính toán, người đó đang thnh thơi thì mi có th tiếp xúc được vi bông hoa và mm cười.

Cho nên vn đề ch có mt trong giây phút hin ti, nếu không ta s đánh mt tt c. Khi mt em bé đến vi bn và mm cười vi bn, nếu bn không có mt đó, nếu bn đang bn suy nghĩ v tương lai hay quá kh hay vi bao nhiêu th khác trong cuc đời, thì dù em bé đang có mt cũng bng như không có mt đối vi bn. Cho nên ngh thut sng là biết tr v vi chính mình để có th thy được em bé là mt thc ti tuyt vi.

Lúc y bn mi có th thy được n cười ca em bé và ôm em bé vào lòng.  

Tôi mun đọc cho bn nghe bài thơ ca mt người bn đã chết ti Sài Gòn cách đây mười lăm năm. Lúc y anh ta mi hai mươi tám tui. Sau khi anh ta chết, người ta tìm thy nhiu bài thơ tht hay. Khi tôi đọc bài thơ này ca anh, tôi đã git mình. Ch có mt vài dòng, nhưng bài thơ tht đẹp:  

Đứng yên ngoài hàng du

Em mm n nhim mu

Va thoáng nghe em hát

Li ca em thiên thâu

Tôi sp ly cúi đầ

" Em" đây là mt đoá hoa thược dược mà thi sĩ Quách Thoi cht nhìn thy mt bui sáng khi đi ngang qua mt hàng du, anh ta sng s, dng li và viết bài thơ này.  

Bài thơ làm tôi rt cm động. Bn có th cho là nhà thơ hơi huyn bí, vì cách nhìn và din đạt s vt hơi bí him. Tht ra thi sĩ cũng là mt người bình thường như chúng ta.

Tôi không biết nh đâu mà bui sáng đó anh ta đã nhìn thy được đóa hao mt cách sâu sc như vy. Chúng ta thc tp chánh nim là để có th nhìn sâu vào lòng mi s vt trong đời sng hàng ngày, lúc ung trà, lúc đi thin hành, thin ta, hay cm hoa.

Nếu ta dng li để quay tr v vi chính mình, ta s tiếp xúc được d dàng vi nhng mu nhim ca đời sng trong giây phút hin ti.

 

 Phòng thở ^

Trong nhà chúng ta có đủ các th phòng, phòng ăn, phòng ng, phòng khách, nhưng chúng ta không có phòng nào để thc tp chánh nim. Tôi khuyên bn nên dành mt phòng nh để làm phòng th, nơi đó, nhng khi gp chuyn khó khăn, ta vào để được ngi mt mình để được thc tp, va mm cười va th. Căn phòng đó phi được xem như là tòa đại s ca Vương Quc Tnh Độ mà nhng người hay gin d, la ó không được quyn xâm phm.

Khi mt em bé cm thy mình sp sa b la ry, em có th vào tm trú trong căn phòng đó. Cha hay m em lúc đó không th nào la em được vì em được bo v an toàn trong cái toà đại s y. Ngay c cha m em đôi khi cũng cn an trú trong căn phòng nh y, để có th khôi phc li con người mình bng n cười và hơi th. Cho nên căn phòng gi là phòng th có th mang li nhiu li lc cho mi người trong gia đình.  

Tôi đề ngh là chúng ta trang hoàng phòng th cho tht gin d, nht là đừng sáng quá. Trong phòng có mt cái chuông nh, tiếng tht trong, mt vài cái ghế hay nm ngi thin, mt bình hoa để nhc nh cho ta tr v cái bn lai din mc ca ta. T tay ta hay con cái ta có th cm bình hoa đó trong chánh nim và vi n cười. Khi nào ta cm thy trong người bn thn, khó chu, ta biết rng ta nên vào trong căn phòng y, m nh cánh ca, ngi xung, thnh chuông và th. Tiếng chuông không nhng ch giúp cho người đang ngi trong phòng th mà c nhng người khác trong nhà.

Gi d ông nhà đang bc bi. Nhưng t khi hc được cách th, ông ta biết tt nht là nên đi vào phòng th, ngi xung và thc tp. Có th bn không biết ông ta đi đâu. Bn đang xt cà rt hơi mnh tay, và qua c ch đó, người ta biết bn đang tc ti. Bt cht bn nghe tiếng chuông vang lên. Bn lin ngng tay xt cà rt và th. Bn cm lòng nh ra, và bn mm cười. Bn nghĩ đến đức ông chng ca bn; bây gi ông ta đã hiu ông phi làm gì khi ông bt đầu ni nóng. Ông ta hin đang ngi trong phòng th, va th va mm cười. Điu đó tuyt diu lm nhưng ít ai chu làm. Bt cht như có mt cái gì tht du dàng thoáng qua trái tim và bn cm thy lòng êm li. Sau ba hơi th, bn bt du xt cà rt tr li, nhưng ln này không còn mnh tay na.  

Đứa con gái bn, khi chng kiến cnh ci vã, biết rng giông t sp ni lên. Em rút vào phòng, đóng ca li, và im lng ch đợi. Bt cht em nghe tiếng chuông vang lên. Em hiu chuyn gì ri. Em th phào nh nhm và mun đi ra để t lòng biết ơn ba em. Em đi chm chm v phía phòng th, m ca phòng tht nh nhàng, đi vào và im lng ngi xung bên cnh ba để ng h ba. Hành động này rt khích l ba em. Ông đã định bước ra khi phòng, bây gi ông đã có th mm cười, nhưng vì có cô gái ngi bên cnh ông, ông mun thnh thêm mt tiêng chuông na cho con gái được th.

Trong nhà bếp, khi bn nghe tiếng chuông th hai, bn lin ngng tay xt cà rt. Bn b dao xung và chm chm đi v phía phòng th. Ông nhà biết là cánh ca đang m và bn đang bước vào. Khi thy bn, ông ta cm thy khe lm ròi, nhưng ông vn ngi nán thêm mt chút na, thnh thêm m tiếng chuông cho bn th. Hình nh đó tht đẹp. Nếu bn là triu phú, bn có th mua mt bc tranh ca Van Gogh để treo trong phòng khách. Nhưng tôi dám chc bc tranh ca Van Gogh chưa hn đã đẹp bng hình nh ca mt gia đình đang xum hp tr li trong phòng th.

Cho nên cnh hoà hp hnh phúc là mt trong nhng hình nh đẹp và sng động nht ca sinh hot con người.  

Tôi biết có nhiu gia đình có con cái sau khi ăn sáng xong, vào phòng th, th mười hơi trước khi đi hc. Con ca bn có th th chng ba hơi cũng đủ. Bt đầu mt ngày bng cách th và mm cười để nuôi dưỡng chánh nim thì còn gì tuyt vi hơn. C gia đình s được hưởng li lc, và bui chiu khi đi làm v, bn vn còn gi được n cười, chng t rng chánh nim còn có mt.  

Tôi nghĩ rng mi gia đình nên có mt phòng th để thc tp nhng phương pháp đơn gin như th và cười.

Điu đó rt quan trng. Bi vì nó có th thay đổi nn văn minh ca chúng ta.

Trong xã hi văn minh ca ngày mai, nhà nào cũng s có mt phòng th.

 

Cuộc hành trình vẫn tiếp tục ^

Chúng ta đã cùng nhau đi thin hành trong chánh nim, hc th và mm cười sut ngày dù là nhà hay s làm.

Chúng ta cũng đã tho lun v vic ăn cơm có chánh nim, ra chén, lái xe, tr li đin thoi và ct c vi cái phng.

Dù là vic gì, chúng ta cũng làm trong chánh nim, đó là nn tng ca mt đời sng hnh phúc.  

Nhưng đối vi nhng xúc cm mnh như là gin, bun, hi hn hay tuyt vng thì ta phi đối phó như thế nào?

Trong năm mươi năm qua, Tôi đã hc được cũng như đã khám phá được mt s nhng phương pháp để chuyn hoá và tr liu nhng loi tâm s này. Cuc hành trình ca chúng ta như vy s bước sang giai đon hai.  

 

---o0o---

 

[Mục Lục ] [ Phần 1] [ Phần 2] [ Phần 3]

 

---o0o---

Nguồn: http://vnthuquan.net/

Trình bày: N. Tường

Cập nhật : 01-05-2005


Webmaster:quangduc@tpg.com.au

Trở về Trang Thiền Định Phật Giáo

Đầu trang

 

Biên tập nội dung : Tỳ Kheo Thích Nguyên Tạng
Xin gởi bài mới và ý kiến đóng góp cho Trang Nhà qua địa chỉ :
quangduc@tpg.com.au
Địa chỉ gởi thư: Tu Viện Quảng Đức, 105 Lynch Road, Fawkner, Vic. 3060. Tel: 61. 03. 9357 3544