Nếu Duy Thức đối với ACE chúng tôi đã là một
khu rừng thì Hoa Nghiêm lại hơn thế nữa: đó là một khu
rừng có trang bị bát quái trận đồ bởi vì đi vào rồi
mà lớ xớ, không biết phương vị, thiên văn, địa lý
v..v.. thì lạc luôn vào mê hồn trận trong đó, không thể
tìm lối ra được .
Thật vậy, từ trước đến nay ACE chúng tôi chưa
từng học qua cuốn kinh nào dài bằng Hoa Nghiêm, mới ngó thấy đã
sợ rồi: này nhé, bộ Kinh gồm 40 phẩm, gói lại trong 4
tập, mỗi tập dày trên dưới 1000trang: tập I từ phẩm 1 đến P.21;
tập II từ P.22 đến P.26; tập III từ P.27 đến P.38 và tập IV chỉ gồm
2 phẩm 39 (Nhập Pháp Giới) và 40 (Nhập Bất Tư Nghì Giải thoát);
riêng P. 39 là chiếm hơn 800 trang rồi! Về tài liệu, ACE chúng tôi
không có tài liệu nào ngoài bản dịch của Thầy Trí Tịnh và Thiền
Luận Suzuki (Tập III, Thầy Tuệ Sỹ dịch). Chính vì vậy chúng tôi phải
tìm đọc trước cả mấy tháng và phân công đặc biệt người nào
phải đi sâu (nghĩa là đọc kỹ để thuyết trình trước
Chúng hay giải đáp từ ngữ nếu có ai thắc mắc vì chưa
đọc tới). Ngoài ra, buổi học đầu tiên sẽ lượt qua cái dàn
bài đồ sộ của Hoa Nghiêm và quyết định sẽ học chung những
Phẩm nào.
Hôm nay là buổi học đầu tiên về Hoa Nghiêm. Cả
Chúng quyết định sẽ học Hoa Nghiêm trong nhiều buổi, chia thành những
vấn đề, và học cho xong từng vấn đề này chứ không phải xong
một buổi. Những vấn đề đưa ra là: 1. Giảng nghĩa đề Kinh 2. Sơ
Lược về Triết Lý Kinh Hoa Nghiêm 3. Phẩm 39 Nhập Pháp Giới. 4.
Những bài học về Toán và Khoa Học hiện đại rút ra từ Kinh Hoa
Nghiêm. Như vậy, ngoài Phẩm 39 chúng tôi sẽ phải đi vào các Phẩm 5
Hoa Tạng Pháp Giới, Phẩm 12 Hiền Thủ, P.27 Thập Định, P.30 A Tăng Kỳ,
P.33 Bất Tư Nghì, P.36 Phổ Hiền v..v..
Bây giờ là bắt đầu đi vào Giảng nghĩa đề Kinh và
ý nghĩa những thuật ngữ thường gặp trong Kinh.
Trước khi tiếp xúc với cái khô khan của từ ngữ,
chúng ta hãy nghe Suzuki (qua Thầy Tuệ Sỹ) giới thiệu về thế giới
bừng sáng của Hoa Nghiêm : . . . . Chúng ta được
đưa lên tận dải ngân hà tinh đẩu, Thế giới không trung xưa nay
vốn ngời sáng. Màu hắc ám của rừng Thệ Đà (Jetanana) nơi trần
gian, vẻ phàm tục của đám cỏ khô thiết toà sư tử hẳn là đức
Thích Tôn đang ngự thuyết pháp, một bọn ăn mày lam lũ đang nghe Kinh
trong cái thực tại không bản ngã- tất cả đều hoàn toàn tan biến
hết ở đây. Khi Phật nhập vào một thứ Tam muội (Samãdhi) nào
đó, cái túp lều ngài đang ngự đột nhiên trải rộng đến tận
cùng bờ mé của vũ trụ; nói khác đi, chính vũ trụ được hòa
tan vào thể tánh của Phật. Vũ trụ là Phật, Phật là vũ trụ. Và
đây không phải duy chỉ là sự dàn trải của khoảng chân không hay
khô héo rút thành một nguyên tử; bởi vì, có kim cương lát đất,
có lưu ly, có châu ngọc gắn lên những hàng cột, những rào dậu,
những tường bao, chúng lấp lánh phản chiếu lẫn nhau. . .
Rõ ràng, thế giới Hoa Nghiêm không phải là thế
giới mà chúng ta có thể đi vào với cái tâm phàm tục, với tham
sân chấp ngã thường tình. Chúng ta, vì vậy, không chỉ phải
tắm rửa sạch sẽ trước khi học Hoa Nghiêm mà cái chính
là còn phải thanh tịnh tâm ý tập trung tư tưởng, chuyển
hoá tư duy ... thì mới có thể phần nào lĩnh hội được giáo lý
Hoa Nghiêm vậy, như lời Thầy nói tiếp: Sự tập thành của
Hoa Nghiêm (Gandavyũha) có lẽ là do ở một cuộc biến chuyển đã
thành hình trong tâm trí của người Phật tử đối với cuộc sống,
với cõi đời, và nhất là với đức Phật. Như thế, khi học Hoa
Nghiêm, cái cốt yếu nhất cần phải biết, bấy giờ Phật không còn
là một kẻ sống trong thế gian có thể nhận ra giữa những giới
hạn của thời gian và không gian.Tâm thức của ngài không phải là
cái tâm trí phàm tục bị bắt buộc chìu theo cảm quan là luận lý.
Cũng không phải là một sản phẩm của tưởng tượng thi vị sáng
tạo nên những hình ảnh riêng tư và những phương pháp đề cập
đến những sự vật cá biệt.
Đề Kinh Hoa Nghiêm nói một cách đầy đủ gồm có 7
chữ Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh. Chỉ nội trong 7
chữ này đây chúng tôi cũng học được rất nhiều rồi !J J !
Theo đại sư Thanh Lương Trừng Quán, vị Tổ thứ 2 của
Tông Hoa Nghiêm, thì định nghĩa của 7 chữ này như sau:
Đại = thể tánh, bản chất, biểu thị cho Thể
đại. Đại ở đây không có nghĩa lớn (đối với
nhỏ); Đại ở đây là Bất tư nghì giải thoát cảnh
giới cũng là chân tâm tự tánh 'Phật
tánh là bản lai diện mục v..v.. vốn sẵn có trong mỗi
chúng sanh; chỉ khác về mặt hiện tướng: tâm chư Phật thì bao la như
hư không còn tâm chúng sanh thì nhỏ xíu, hẹp hòi ích kỷ.Vì vậy,
Phật thì tự do tự tại, ra vào trong thong dong trong 3 cõi để cứu
chúng sanh, còn chúng sanh thì phải theo sự dẫn dắt của nghiệp lực
mà trôi lăn trong 3 cõi 6 đường. Đó cũng chính là lý do Phật
bảo: ta là Phật đã thành, các ngươi là 'Phật sẽ
thành vậy.
Phương = biểu thị cho Tướng Đại Phương có 2
nghĩa là chánh và pháp :
Chánh là mục tiêu tu tập không sai một
mảy may- hoàn toàn đúng với lời dạy của chư Phật .
Pháp : là phương pháp; phương pháp để thành
Phật, phương pháp chứng quả. Y theo phương pháp này mà tu thì nhất
định có thể khế nhập Nhất Chân Pháp Giới, Thiền Tông
gọi là minh tâm kiến tánh
Quảng = biểu thị cho Dụng đại Dụng cũng có
hai nghĩa là bao trùm và biến khắp
Bao trùm là tâm lượng bao trùm thái hư
Biến khắp là biến hiện khắp pháp giới
(chữ biến này hiểu theo nghĩa mà chúng ta thưòng nghe
. . . biến pháp giới quá hiện, vị lai chư Phật); hay trong chu biến
pháp giới - trong Nhân có Quả, trong Quả có Nhân hay Nhân
bao trùm biển Quả, Quả thấu triệt nguồn Nhân . . .
Thể, Tướng và Dụng tuy 3 mà 1 tuy một mà 3. Sự tạo
tác khởi tâm động niệm của chư Phật hay của chúng sanh cũng đồng
biến khắp pháp giới. Vì vậy chúng ta phải cẩn trọng không chỉ trong
lời nói, việc làm mà cả với từng niệm khởi lên trong tâm ta.
Đoạn ác tu thiện chính là khi khởi tâm động niệm cũng không rời
ba đặc tính chí thiện của Tâm vừa nêu trên ( Đại-Phương - Quảng).
Phật: là Phật đà = Giác - Tự giác, Giác tha,
giác hạnh viên mãn (ACE chúng tôi không khai triển nhiều về chữ
Phật nữa)
Hoa: Hoa được dụ cho nhân đại (quả đại là
Phật) tiêu biểu cho Pháp. Hoa có 2 nghĩa :
Hoa= là biểu thị cho Lục độ vạn hạnh của Bồ tát.
Một hạnh là tất cả sáu hạnh (ví dụ trong bố thí ba la mật bao gồm
cả trì giới, nhẫn nhục, thiền định, tinh tấn v..v..)
Hoa= trang nghiêm các tướng = hoa đức hạnh= hoa trí
tuệ (hoa đức hạnh & trí tuệ là loài hoa đẹp nhất, không tàn
phai)
Người tu hành trang nghiêm thân tâm mình bằng từ bi
và trí tuệ chứ không dùng hương hoa xông ướp như thường tình.
Nghiêm: biểu thị cho Trí đại, tức trí huệ chân
thật. Dùng công đức trang nghiêm của tự thân để trang nghiêm
Phật pháp, nghĩa là bằng công phu tu tập của bản thân, chân chính
thực hành công hạnh để có thể thượng báo tứ trọng ân,
hạ tế tam đồ khổ (sở dĩ thế giới này loạn động, chúng
sanh khốn khổ, ấy là tại chúng ta tu hành chưa rốt ráo, hay nói theo
ngôn ngữ Hoa nghiêm là: vì không khế nhập Đại Phương
Quảng, nên không thể chứng đắc Phật Hoa Nghiêm vậy !J J !!)
Kinh: biểu thị cho Giáo đại (giáo học rộng lớn)
Trong phẩm Nhập Pháp Giới sẽ học sau này, Thiện Tài Đồng Tử đã
theo học với khắp các vị thiện tri thức (53 vị) về mọi lĩnh vực,
các vị thầy này ở đủ mọi tầng lớp trong xã hội; giáo dục
Phật giáo là một nền giáo dục rộng khắp mà đối tượng là tất
cả chúng sanh trong các cõi nên muốn thực hành Bồ tát đạo để
giáo hoá chúng sanh thì phải học suốt đời vì biển học mênh mông.
Bài học hôm nay có lẽ là bài ngắn nhất trong 4 bài
học về Hoa Nghiêm. Đến đây là xong phần giảng nghĩa đề Kinh &
ACE chúng tôi đưa ra những bài học cho tự thân như sau:
1) Thế giới của Hoa Nghiêm là thế giới của ánh
sáng, ánh sáng của trí tuệ và tình thương, vì vậy chúng ta học kinh
Hoa Nghiêm cũng phải chuẩn bị mình như thế nào mới có thể hiểu
được ngôn ngữ của thế giới này, thế giới của hàng Bồ tát,
trong đó không có mặt tham ái, chấp thủ.
2) Từ đây mỗi khi nói đến Hoa ta nghĩ đến
Hoa Nghiêm và mấy câu thơ trong hai bài kệ Cắt Hoa và Cắm hoa của
thầy Nhất Hạnh :
Hoa là vị Bồ tát,
Làm đẹp cho cuộc đời
Và :
Trang nghiêm Tịnh Độ
Nơi cõi Ta Bà
Đất tâm thanh tịnh
Hiển lộ ngàn hoa
3) Trong thể tánh Chân Như không có chủ thể và đối
tượng, không có ta hay chúng tôi vì ta
cũng chính là chúng tôi: một là tất cả, tất cả là
một; một sát na cũng là thiên thu bất tận và
một hạt cát cũng là tam thiên đại thiên thế giới; tất cả
những điều kỳ diệu này tất nhiên là mắt trần và
lòng trần không thể thấy và cảm nhận được, bởi vậy phải
mở rộng con mắt trí tuệ và mở rộng lòng mình ra (từ bi). Đó
chính là ý nghĩa hai chữ bừng sáng đặc tính của thế
giới hoa nghiêm vậy.
4) Trong thể tánh Chân Như, chỗ nào cũng có Phật,
Phật và chúng sanh có sự tương cảm nhiệm mầu, như lưới Trời
Đế Thích phản chiếu ánh sáng làm hiển bày ra vô số Phật và Bồ
tát, nơi nào cũng có Phật và Bồ tát sẵn sàng lắng nghe và cứu
chúng sanh thoát khổ. Nếu chúng ta mở được con mắt từ bi và trí
tuệ ra thì một lúc nào đó, ở một nơi nào đó, ta có thể cũng
có khả năng cứu khổ những người quanh ta bằng tình thương nơi
chính mình.
5) Bước vào thế giới Hoa Nghiêm tức là vào một
thế giới không có quá khứ và vị lai, chỉ có Hiện tại ( =
hiện tại miên viễn)- cảnh giới tối cao của Thiền. Chúng
ta có biết bao nhiêu bài học về cuộc đời của một vị Thiền sư:
ngài đi vào cuộc đời như một người bình thường, làm ăn chăm
chỉ như chúng ta, không khoa trương hoạt cảnh Hoa nghiêm ra
ngoài, mà để nằm trọn vẹn trong mình, chỉ có Phật mới nhận ra
ngài.
Những bài học đầu tiên về Hoa Nghiêm của ACE chúng
tôi là như vậy. Mong rằng lần học kế tiếp chúng tôi cũng
có thể tiếp nhận Hoa Nghiêm như lần đầu, không bị choáng
ngợp vì giáo lý trùng trùng duyên khởi của bộ Kinh
đặc biệt này.
| Xem tiếp Học Kinh Hoa
Nghiêm phần 02 |